Ταλαντούχα παιδιά και «μικροί Πικάσο»

Γράφει  για το  Art22 η καθηγήτρια  Τιτίκα Σάλλα,  με  αφορμή  τη διεθνή προβολή  του δεκάχρονου Andres Valencia

O Andres Valencia είναι ένα δεκάχρονο αγόρι που ζει στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια. Τον γνωρίσαμε στις αρχές του μήνα όταν τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης αφιέρωσαν διθυραμβικά άρθρα για το ταλέντο του στη ζωγραφική, μάλιστα σε όλα τα άρθρα και ρεπορτάζ το συνόδευε ο χαρακτηρισμός «Ο Μικρός Πικάσο». Οι γονείς του είναι συλλέκτες και τον μύησαν στη ζωγραφική. Έχει κάνει πολλές εκθέσεις και συμμετοχές σε μεγάλες φουάρ. Τον περασμένο Δεκέμβριο στην Art Miami εισέπραξε από πωλήσεις 1,3 εκ. δολάρια. Η μέση τιμή των έργων είναι 150.000 δολάρια.
Ειδήσεις για ταλέντα και μικρούς Πικάσο βλέπουμε πολύ συχνά στα ΜΜΕ. Ο Andres μοιάζει να είναι μια ξεχωριστεί περίπτωση καθώς οι συλλέκτες γονείς του τον στηρίζουν και τον υποστηρίζουν με ένα δυνατό σύστημα μάρκετινγκ.
Με αφορμή την περίπτωση του Andres Valencia για μια έγκυρη και τεκμηριωμένη γνώμη πάνω στο θέμα των ταλαντούχων παιδιών, το χειρισμό τους και την υποστήριξη δεξιότητας τους, απευθυνθήκαμε  στην κυρία Τιτίκα Σάλλα, Ομότιμη καθηγήτρια Παιδαγωγικής της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Τιτίκα Σάλλα

Είναι γνωστό πως όταν ένα άτομο από μικρή ηλικία εκτίθεται σε ερεθίσματα, τόσο αισθητηριακά όσο και νοητικά, δημιουργούνται σε αυτό εγκαταστάσεις που διευκολύνουν την αναπτυξιακή διαδικασία προς τις κατευθύνσεις των ερεθισμάτων. Άλλωστε η εκπαίδευση γενικά παίζει ακριβώς αυτόν τον ρόλο. Από την αρχαιότητα ξέρουμε ότι «η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης» που σε βοηθάει να αποκομίσεις την απαραίτητη εμπειρία για την καλύτερη δυνατή διαβίωση. Στον Πλάτωνα βλέπουμε, ότι αν και δεν ήταν υπέρμαχος των οπτικών τεχνών, δεν τις απέκλειε από την εκπαίδευση των παιδιών. Γι αυτόν, από τη μίμηση των μορφών, μπορούσαν μέσω των αισθήσεων να εισαχθούν στην ψυχή τους εντυπώσεις σταθερές και διαρκείς που συνέβαλαν στην ηθική διαπαιδαγώγηση και λειτουργούσαν θετικά, υπηρετώντας υψηλούς παιδευτικούς στόχους . (Πολιτεία Γ΄,40 Ιd) 

Ο Andres Valencia στο στούντιο του στο Σαν Ντιέγκο

Αναφορικά με το συγκεκριμένο παιδί, που με ερωτήσατε, απ΄ ότι είδα, ζει σε περιβάλλον με πολλά εικαστικά ερεθίσματα και από μικρή ηλικία έχει εξοικειωθεί με τις εικόνες του Πικάσο, οι οποίες για τις μικρές μάλιστα ηλικίες, προσεγγίζουν οπτικά με τις παιδικές παραγωγές προς τις οποίες άλλωστε προσέβλεπε ο ίδιος, όπως υποστήριζε. Βέβαια ο καλλιτέχνης δημιουργεί εμπρόθετα και οπτικοποιεί θεωρίες, θέσεις και απόψεις που ενστερνίζεται και υποστηρίζει, το παιδί από την άλλη πλευρά, αν έχει και μια ευχέρεια δεξιότητας, μιμείται. Η Αμερική, εξ αρχής ήταν ο τόπος  των μεγάλων ευκαιριών και έχουμε δει να επενδύεται και να χρηματοδοτείται πολύ η ταχεία ανάδειξη των δυνατοτήτων διαφόρων δεξιοτήτων, χωρίς να εγγυάται την σε βάθος χρόνου διάρκεια τους. Το οικονομικό σκέλος δε που πάντα έχει από κάτω κάποιους διαχειριστές μπαίνει στον ισολογισμό της επενδυτικής διαδικασίας.

Το έργο του Πάμπλο-Πικάσο «Picador» 1890. Ο καλλιτέχνης ήταν μόλις 8 ετών

Η λογική, «ο χρόνος είναι χρήμα», έχει σίγουρα τα θετικά αλλά και τα αρνητικά του. Υπάρχει όμως και ο κίνδυνος γρήγορης αποδυνάμωσης ουσιαστικών δυνατοτήτων που εγκαθίστανται από την σταδιακή εμπειρία που αποκομίζει το άτομο στην πορεία της ζωής. Κατά την άποψή μου είναι αντιστρόφως ανάλογο της ταχύτητας.   
Σε ότι αφορά τους διαγωνισμούς παιδικής ζωγραφικής οι αξιολογήσεις που λαμβάνουν χώρα για την απονομή βραβείων, έχουν συχνά θετικά αλλά και αρνητικά αποτελέσματα αν δεν λαμβάνουν υπόψη τους τα ηλικιακά κριτήρια. Τα έργα της πρώτης  σχολικής ηλικίας στην οποία κυριαρχούν τα εξπρεσιονιστικά χαρακτηριστικά στην εικόνα, δεν πρέπει να αξιολογούνται στην ίδια ενότητα και με τα ίδια κριτήρια που σχετίζονται με μεγαλύτερα ηλικιακά παιδιά που αποζητούν την αντικειμενική και φυσιοκρατική αποτύπωση της εικόνας. Είναι κάτι που οι κριτές καλλιτέχνες συχνά δεν το λαμβάνουν υπόψην τους. Αντιμετωπίζουν το αποτέλεσμα ανεξάρτητα από τα άτομα. 

Toulouse-Lautrec, Άσπρο άλογο, Gazelle. Ξεκίνησε να το ζωγραφίζει σε ηλικία δέκα ετών.

  
Σε γενικές γραμμές η φύση δίνει στον καθένα μας κάποια γνωρίσματα που τον διαφοροποιούν ως προσωπικότητα και μπορεί να τα καλλιεργήσει, να τα αναπτύξει και να τα εξελίξει προς την ίδια κατεύθυνση, ή να τα μεταπλάσσει προς κάτι διαφορετικό συνδυάζοντάς τα με άλλα, τα οποία στην πορεία θεώρησε αξιολογότερα.  Ένα παιδί που έχει σχεδιαστικές δεξιότητες για να μην παγιδευτεί σε αυτές δεν θα πρέπει να αρκεστεί σε αυτές. Η καλλιέργεια και η διεύρυνση της σκέψης, σε συνδυασμό με την προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων που θέτει το ίδιο, αλλά δέχεται και από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, διευρύνει την οπτική του και εμβαθύνει τη δημιουργική του ικανότητα. 

 

Last modified: 26/01/2023