Παρίσι: Πώς η αρχαία Ελλάδα επηρέασε τη σύγχρονη τέχνη

Η έκθεση με τίτλο «Η αρχέγονη Ελλάδα: μεταξύ ονείρου και αρχαιολογίας» που παρουσιάστηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο Παρίσι, μας χάρισε μια αναδρομή στο παρελθόν, σε δύο χρόνους:
Από τη μία, μεταφερθήκαμε στον «αρχαίο» ελληνικό κόσμο της 4^ης και 3^ης χιλιετίας π. Χ. συναντώντας τα κυκλαδικά ειδώλια και αγγεία, μέχρι τα «ευρήματα» του Μινωικού και του Μυκηναϊκού πολιτισμού.
Και από την άλλη, ανατρέξαμε στο πιο πρόσφατο παρελθόν, μεταξύ του 19^ου και αρχές του 20^ου αιώνα, όπου έλαβαν χώρα όλες αυτές οι σπουδαίες αρχαιολογικές ανακαλύψεις που έφεραν στο φως…το παρελθόν μας. Όπως πολύ χαρακτηριστικά αναγράφεται στο ξεκίνημα της έκθεσης «Η Ελλάδα αναδημιούργησε το παρελθόν της ενώ δημιουργούσε το κράτος της».
Είχαμε την ευκαιρία να εστιάσουμε στο αντίκτυπο που είχαν αυτά τα μεγίστης σημασίας αρχαιολογικά ευρήματα στον υπόλοιπο κόσμο και πιο συγκεκριμένα στη Γαλλία, την ίδια εποχή που βγήκαν στο φως.
Το γενικό ενδιαφέρον για τη συμμετοχή στην αρχαιολογική σκαπάνη στην Ελλάδα ήταν μεγάλο. Εκτός της ίδρυσης το 1834 της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, το 1846 ιδρύεται η Γαλλική Σχολή Αθηνών για τη μελέτη των αρχαιοτήτων, έπεται η Γερμανία με την ίδρυση του ινστιτούτο μελετών το 1874  και θα ακολουθήσουν κι άλλες χώρες. Έτσι, η προσφάτως απελευθερωμένη Ελλάδα, γίνεται ένα πραγματικό πεδίο ανασκαφών παγκοσμίου ενδιαφέροντος. Όλοι παρακολουθούν τις «ανασκαφικές» εξελίξεις και δέχονται με θαυμασμό και δέος τα σημαντικά ευρήματα που προκύπτουν.
Οι κυρίαρχες φιγούρες του Γερμανού Ερρίκου Σλήμαν και του Άγγλου Άρθουρ Έβανς με των οποίων τα ονόματα έχει συνδεθεί η ανακάλυψη του Μυκηναϊκού και Μινωικού πολιτισμού αντίστοιχα, φαίνεται να έπαιξαν – ηθελημένα ή μη – καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διάδοση και «επαφή» του αρχαίου ελληνικού πλούτου με το σύγχρονο ευρωπαϊκό «γίγνεσθαι» της εποχής εκείνης. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, στην έκθεση γίνεται σημαντική αναφορά στα ευρήματα και στη δράση τους.
Επίσης, δίνεται ιδιαίτερη σημασία και στην τέχνη της παραγωγής αντιγράφων, ως μια διαδικασία που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξάπλωση της φήμης αυτών των ανακαλύψεων. Συγκεκριμένα ο πιο γνωστός «προικισμένος καλλιτέχνης» εκείνης της εποχής που κατασκεύαζε αντίγραφα είναι ο Ελβετός Émile Gilliéron ο οποίος εργαζόταν στην Ελλάδα. Σε συνεργασία με μια γερμανική εταιρεία θα εφαρμόσει τη μέθοδο της γαλβανοπλαστικής και θα διαθέσει πολλά αντίγραφα στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, συντελώντας έτσι στη διάδοση του πολιτισμού του Αιγαίου εκτός συνόρων.
Η επιρροή αυτών των «αντικειμένων» θα είναι άμεση και αισθητή, κυρίως στον καλλιτεχνικό κόσμο. Όλα αυτά τα ευρήματα του ελλαδικού χώρου, γεμάτα σχήματα, φιγούρες, αναπαραστάσεις φυτών, ζώων και ανθρώπινων μορφών, οι τοιχογραφίες στα ανάκτορα της μινωικής Κρήτης που μας φανερώνουν χρώματα, ενδυμασίες και χίλιες δυο ακόμη νέες ματιές ενός τόσου αρχαίου κόσμου. Όλη αυτή η ανακάλυψη ενός μέχρι τότε κρυμμένου θησαυρού, θα επηρεάσει την αισθητική της σύγχρονης εποχής, αποτελώντας σημαντική πηγή έμπνευσης για δημιουργία και γέννηση νέων ιδεών.
Έτσι, κατά την περιήγησή μας στην έκθεση, αφού έχουμε παρακολουθήσει κάποια από τα βασικά σημεία της ανασκαφικής πορείας στην Ελλάδα, και έχουμε θαυμάσει πληθώρα αντιγράφων και μη από τα σπουδαία αυτά ευρήματα, φτάνουμε τελικά στην τελευταία αίθουσα. Εκεί μας παρουσιάζονται κάποιες συγκεκριμένες καλλιτεχνικές δραστηριότητες της εποχής που μας φανερώνουν με χαρακτηριστικό τρόπο την επίδραση των συγκεκριμένων αρχαιολογικών ανακαλύψεων.

Από τα σκηνικά θεάτρου για τη Φαίδρα του Léon Bakst και τα κουστούμια για τη «Μανία» (La Furie) του Jules Bois, μέχρι την υψηλή ραπτική του Mariano Fortuny και τη διακόσμηση εσωτερικών χώρων για το περίφημο υπερωκεάνιο «Άραμις», οι ελληνικοί πολιτισμοί του Αιγαίου εμπνέουν με την αισθητική τους και «ενώνονται» με το σύγχρονο κόσμο.
Γιατί φαίνεται ότι πρώτη η τέχνη έχει τη δύναμη να «ενώνει» και να «ενσωματώνει» ξεπερνώντας φραγμούς τόσο γεωγραφικούς όσο και χρονικούς. 

Η γαλλίδα καλλιτέχνης Yvonne Jean Haffen πραγματοποίησε για την αίθουσα επισήμων στο υπερωκεάνιο « Άραμις » μία έκδοση ελαφρά παραλλαγμένη της τοιχογραφίας του Πρίγκηπα με τα άνθη κρίνου, η οποία είχε αναστηλωθεί από τον Emile Gilliéron και είχε εκτεθεί στο μουσείο Candie. Αυτή η εξωτική και μυστηριακή φιγούρα, σύμβολο του μινωικού πολιτισμού θα κερδίσει την προσοχή των επιβατών του πλοίου. Σήμερα η ίδια φιγούρα κοσμεί τις καπνοδόχους των πλοίων Minoan Lines με προορισμό την Κρήτη.

Last modified: 26/02/2015