Άντρη Λαζάρου: Μέσα από την αντίθεση όλα συνυπάρχουν

Η Άντρη Λαζάρου ασχολείται με την οπτική τέχνη ( visual art ) και την performance. Οι ανθρώπινες σχέσεις, η διπολική φύση των ανθρώπων, η φθορά και η μεταβολή του από το καλό στο κακό, τη ζωή και το θάνατο αποτελούν κινητήριες δυνάμεις για την καλλιτεχνική της δημιουργία. Επίσης, επηρεάζεται από τη σωματική και οπτική επαφή, δυο από τα πλέον πρωτόγονα αλλά ειλικρινή μέσα μη λεκτικής επικοινωνίας. Η επανάληψη και η εμμονή αποτελούν βασικά στοιχεία ώστε να κτίσει ένα κόσμο που ενσαρκώνει το ανθρώπινο συναίσθημα και τη φύση ταυτόχρονα.
Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1992. Το 2010 εισήχθη στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας καταλαμβάνοντας την 2^η θέση με 9/10. Σπούδασε ζωγραφική με καθηγητή τον Νίκο Ναυρίδη και αποφοίτησε τον Ιούνιο του 2015. Η Άντρη Λαζάρου κατά τη διάρκεια των σπουδών της συμμετείχε σε σημαντικό αριθμό αξιόλογων εκθέσεων.
Με αφορμή την παρουσίαση της πτυχιακής της εργασίας συναντήσαμε την νεαρή καλλιτέχνιδα και συζητήσαμε μαζί της για τους φιλοσοφικούς προβληματισμούς που προκύπτουν από τα έργα της.
Η δουλειά της Άντρη Λαζάρου ανασύρει μνήμες και φόβους στο θεατή που, καθώς πορεύεται μέσα στην έκθεση, τίθενται σταδιακά υπό αμφισβήτηση. Εκεί που κάτι πεθαίνει μια νέα ζωή έρχεται να δώσει ελπίδα. Εκεί που ένας τάφος σημαίνει το φόβο και το θάνατο, ένα σώμα αμάραντων έρχεται να δώσει μήνυμα αθανασίας και αιωνιότητας.
Τα έργα της έκθεσης παραπέμπουν σε φιλοσοφικές και θρησκευτικές αναφορές και δημιουργούν ποικίλους και αντιθετικούς μεταξύ τους συνειρμούς. Ιδιαίτερο ρόλο παίζουν τα υλικά που η καλλιτέχνιδα επιλέγει να χρησιμοποιήσει για να φιλοτεχνήσει τις εγκαταστάσεις- γλυπτά που βρίσκουμε τοποθετημένα αρμονικά στο χώρο.
Με ξεναγό την ίδια την Άντρη Λαζάρου, ανακαλύπτουμε τα βασικά σημεία της έκθεσης.

Άντρη, θα ήθελα να μας μιλήσεις λίγο για τις ιδέες που πραγματεύεσαι και τους προβληματισμούς από τους οποίους προέκυψε η δουλειά που παρουσίασες στο πλαίσιο της πτυχιακής σου εργασίας.
Μέσα από τη δουλειά μου πραγματεύομαι τη φθορά του σώματος, καθώς και έννοιες όπως είναι η λύτρωση, η κάθαρση και η αναγέννηση του ανθρώπου. Η τέχνη έρχεται να λειτουργήσει για το θεατή αλλά και για μένα την ίδια ως λυτρωτικός και αναγεννησιακός μοχλός. Μερικές φορές ξεκινάμε να αναζητάμε στοιχεία χωρίς να ξέρουμε το γιατί ή χωρίς να θέλουμε να παραδεχτούμε στον ίδιο μας τον εαυτό γιατί κάτι μας επηρεάζει και θέλουμε να ασχοληθούμε μαζί του.  Έτσι και εγώ έρχομαι να αφηγηθώ το δικό μου παραμύθι, τη δίκη μου ιστορία.

Η διαδρομή ξεκινάει από τα αγκάθινα κλαδιά και καταλήγει σε ένα τάφο κάτω από τον οποίο στέκει μια άμορφη μάζα από αμάραντους. Ο θεατής, θα έλεγε κανείς, κινείται ανάμεσα σε έργα που παίζουν με το θάνατο και συγχρόνως με την αθανασία. Εκεί που μια ζωή χάνεται μια άλλη, νέα ζωή έρχεται να γεννηθεί από το χώμα της παλιάς.
Ουσιαστικά η διαδρομή ξεκινά από την έννοια του δεσμού της ζωής με την επιτύμβια στήλη. Κάπου εκεί βρίσκονται και τα κλαδιά -αγκάθια της ροδιάς που ενώ τα σπάω και με τραυματίζουν συνεχίζω και τα προσφέρω πίσω στη φύση τους μέσα από το κόκκινο βελούδο. Μέσα από την αντίθεση όλα συνυπάρχουν. Η πορεία του θεατή ορίζεται από την δική του ματιά. Ο κάθε θεατής κάνει τους δικούς του συνειρμούς και αυτό είναι που κάνει το ταξίδι προς τη λύτρωση πιο εσωτερικό και πιο γοητευτικό.
Πράγματι, ο θεατής κινείται ανάμεσα σε έργα που παίζουν με το θάνατο και την αθανασία. Το έργο με τίτλο «Γένεσις» είναι ένα έργο στο οποίο μια ζωή χάνεται και μια άλλη, νέα ζωή, έρχεται να γεννηθεί μέσα από το χώμα της παλιάς. Το σημείο του σώματος που βρίσκεται το καρδιακό πλέγμα, η κοιλιακή χώρα, και ο ομφαλός που συμβολίζει την αποκοπή από το ένα σώμα σε μια νέα ζωή είναι ένα κομμάτι πάγου. Με αυτό θέλουμε να παγώσουμε το χρόνο και να μείνουμε σταθεροί στο ίδιο σημείο. Καθώς ο πάγος λιώνει αργά-αργά σε χώμα από κοιμητήρια ένας βολβός, ένας νάρκισσος, ένας καινούργιος  Άνθρωπος θα γεννηθεί.
Ο θεατής καταλήγει σε ένα έργο (τάφο) με αμάραντους – συμβολικά καταλήγει λοιπόν στην αθανασία. Πάνω σε αυτό τον τάφο, όπως λέτε, υπάρχει ένα κείμενο το οποίο τελειώνει με επίκληση στον «Άνθρωπο Αμάραντο».
Ο αμάραντος είναι ένα λουλούδι που διατηρείται στο χρόνο και όπως φανερώνει και το όνομά του, δεν πεθαίνει ποτέ .Έτσι και ο άνθρωπος μέσα από την διαδικασία της κάθαρσης και της Λύτρωσης παραμένει Αμάραντος.
——————————–  

Γίνομαι έργον χειρός.
Ορώ θαλάμους κόσμο δεν δρω
Δένδρο κλάδος
σώμα παγώνω
Ναρκισσεύομαι
Μιμνήσκω
Ακίδα Άκανθα Δέρω
Πλησσω
Κάτοπτρον υποφώσκω
Δέω Δημήτριοι
Θάπτω Αναγεννώ
Ατάραχο ακλόνητο
άκαμπτο
Τρυφεράδα ρόδο
Ρόδι βελούδο
Θέαση εαυτού
Χωνεύεται φθείρεται φυτρώνει
Άνθρωπος Αμάραντος

 ——————————

 Λίγο πριν το τέλος της έκθεσης, ο θεατής βρίσκεται μπροστά σε μια εγκατάσταση που αποτελείται από έναν καθρέφτη. Αδυνατεί ωστόσο να δει το είδωλό του σε αυτόν λόγω της επικάλυψης της επιφάνειας από λιωμένο κερί. Τι ιδιαίτερο νόημα αποκτά η επιλογή ένταξης αυτού του έργου στην έκθεση; 
Το έργο με τον καθρέφτη έχει να κάνει με το πώς βλέπουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Βασίζεται  στη φράση του Νίτσε «Πρέπει να είσαι έτοιμος να καείς στην ίδια του τη φλόγα∙ πως θα ξαναγεννηθείς αν δεν γίνεις πρώτα στάχτη;» (από το βιβλίο Τάδε έφη Ζαρατούστρα) Μέσα από τη δράση  μου προσπαθώ να λυτρωθώ. Αυτό θα επιτευχθεί  μέσα από τις φλόγες και το λιώσιμο του κεριού. Το είδωλό μου αλλοιώνεται και χάνεται κάτω από τις στρώσεις του κεριού. Μέσα από τη φλόγα αναζητώ τον νέο μου εαυτό. Έτσι και ο θεατής μέσα από το έργο, αναζητεί τον νέο του εαυτό που προκύπτει μετά την προσωπική του κάθαρση.

 Στην πτυχιακή σου επέλεξες να εκφραστείς μέσα από βίντεο και εικαστικές εγκαταστάσεις. Πως αποφάσισες να στραφείς προς αυτά τα μέσα;
Τα μέσα  που έχει στη διάθεσή του ο κάθε καλλιτέχνης είναι πολλά. Με ενδιαφέρει πολύ και η performance. Με απασχολεί το πώς θα μπορούσε μια ιδέα να υλοποιηθεί χρησιμοποιώντας ως μέσο το ίδιο το ανθρώπινο σώμα, πώς καταγράφεται και τι ίχνος έπειτα αφήνει.
Επέλεξα να υπάρχουν στο χώρο της έκθεσης video στα οποία έχω καταγράψει τις δράσεις μου(performances) που συνδέονται με τις εγκαταστάσεις που εκθέτω.  Αυτή η  καταγραφή των δράσεων σε συνδυασμό με τις εγκαταστάσεις αποτελούν αυτό που ονόμασα ίχνος. Με αυτό τον τρόπο προσπαθώ ο θεατής να βιώνει κάθε φορά τη στιγμή σαν να μεταφέρεται σε άλλο χώρο και χρόνο και να αντιλαμβάνεται το έργο από τις άκρες μέχρι τη «ρίζα» τους. Οι εικαστικές εγκαταστάσεις είναι αυτές που προσδίδουν στο χώρο τη μεγαλοπρέπεια, και μεταφέρουν το νόημα του κάθε έργου σε αυθεντικές, αληθινές διαστάσεις.

«Μέσα από την αντίθεση όλα συνυπάρχουν», σημειώνεται στο κείμενο που πλαισιώνει την εργασία. Θα ήθελα να μας μιλήσεις λίγο για τις αντιθέσεις στις οποίες αναφέρεσαι;
Η φράση «Μέσα από την αντίθεση όλα συνυπάρχουν» εμφανίζεται σε όλα μου τα έργα, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και το «Μνημειακό Μαξιλάρι». Πάνω σε μαύρο βελούδινο ύφασμα, σύμβολο του πάνω και του κάτω κόσμου, τοποθετώ ένα γύψινο μαξιλάρι θέλοντας να συμβολίσω τον ύπνο, τον αδελφό του θανάτου. Ωστόσο, οι καρποί της ροδιάς πάνω σε αυτό μας δίνουν το μήνυμα της αναγέννησης. Κατά αυτό τον τρόπο, η Ζωή και ο Θάνατος συνυπάρχουν σε αυτό το έργο.

Οι αναφορές σου στη φιλοσοφία και τη θρησκεία είναι ισχυρές. Από που προέκυψε αυτή η ανάγκη;
Η αγωνία για το άγνωστο, για το θάνατο και τη ζωή, διαχρονικά δίνουν στον άνθρωπο την ώθηση να θελήσει να γνωρίσει και να εξελίξει τον εαυτό του. Οι αναφορές γύρω από αυτό το  θέμα, ανεξαρτήτως θρησκείας, αντίληψης και φιλοσοφίας καταλήγουν στη Λύτρωση και την Αναγέννηση.
Έτσι και εγώ μέσα από την προσπάθεια μου να ανακαλύψω τον καινούργιο μου εαυτό και να αναγεννηθώ μέσα από τις στάχτες μου, μελέτησα και επέλεξα να χρησιμοποιήσω στη δουλειά μου φιλοσοφικά και θρησκευτικά σύμβολα.

 Μόλις ολοκλήρωσες τις σπουδές σου. Θα ήθελα λοιπόν να σε ρωτήσω για τα επόμενα σχέδιά σου.
Όπως ανέφερα ήδη, με απασχολεί ιδιαίτερα το να μπορώ να υλοποιώ τις ιδέες μου χρησιμοποιώντας το ίδιο μου το σώμα. Η performance είναι κάτι που με εκφράζει ιδιαίτερα, και θα προσπαθήσω λοιπόν να εξελίξω τον εαυτό μου στον συγκεκριμένο τομέα. Με ενδιαφέρει πολύ, επίσης, ωστόσο να καταφέρω να εξελίξω στο σύνολο τη δουλειά μου και να αφιερωθώ στη νέα δημιουργική περίοδο που ξεκινάει στη ζωή μου και επίσημα μετά την ολοκλήρωση των σπουδών.

Last modified: 27/07/2015