O Μικελάντζελο Πιστολέτο φωτίζει την Art Thessaloniki

Η φετινή Art Thessaloniki προσφέρει στο φιλότεχνο κοινό τη μοναδική ευκαιρία να συναντηθεί με το έργο της κορυφαίας φυσιογνωμίας του κινήματος Arte Povera, το διάσημο Ιταλό καλλιτέχνη Μικελάντζελο Πιστολέτο. Ένας καλλιτέχνης που στα εξήντα χρόνια της πορεία του αδιάκοπα δημιουργεί, προκαλεί, καινοτομεί. Η παρουσία του ριζοσπάστη καλλιτέχνη στη Θεσσαλονίκη είναι μια εμπνευσμένη επιλογή της Art Thessaloniki.

Τρίτος παράδεισος

Ένας ζωντανός μύθος
Γράφει ο Μάνος Στεφανίδης

Ο Michelangelo Pistoletto είναι σήμερα, στα 92 του χρόνια, ο κορυφαίος, εικαστικός δημιουργός του δυτικού κόσμου κι ένας από τους λίγους εκείνους που άλλαξαν δραματικά το αισθητικό παράδειγμα της εποχής μας προτείνοντας ως τέχνη αυτό που η μικροαστική μυωπία θεωρούσε ή απόρριμμα και δημιουργώντας έναν αλλόκοτα θαυμαστό κόσμο από τα σκουπίδια Όπως εξάλλου συμβαίνει και με το έργο του δικού μας, του Γιάννη Κουνέλλη, ισότιμου με τον Πιστολέτο μύθου της Arte Povera, της έκφρασης εκείνης που ολοκληρώνει το μεγάλο όραμα της αβανγκάρντ όπως αυτό διατυπώθηκε στις αρχές του 20ου αι. Είναι λοιπόν η ιδιαίτερα σημαντική πρωτοβουλία της 8ης Art Thessaloniki Fair να παρουσιάσει αυτή είναι ακριβώς τη στιγμή και σε αυτή την κρίσιμη, κοινωνικοπολιτική συγκυρία, έναν τέτοιο καλλιτέχνη το έργο του οποίου αποτελεί σταθερή κραυγή διαμαρτυρίας τόσο για την φύση που καταστρέφεται αλόγιστα όσο και για τον κόσμο που εξακολουθεί να ματώνει κατακερματισμένος και ανερμάτιστος, χωρίς ιδεολογική πυξίδα. Αλλά και για μία καλλιτεχνική έκφραση που αρκείται στο να είναι διακοσμητικό γεγονός και απεμπολεί τόσο εύκολα χάρη του πιο ξεδιάντροπου τεχνεμπορίου και της πιο προκλητικής, διαφημιστικής προπαγάνδας, την σταθερά επαναστατική της δυνατότητα.

ΜΑΥΡΟ ΚΑΙ ΦΩΣ στη Robilant+Voena, Λονδίνο, Φθινόπωρο του 2024. Αριστερά και στο κέντρο: Μαύρο και Φως, 2024. Ασπρόμαυρος καθρέφτης με επιχρυσωμένο ξύλινο πλαίσιο. 180 x 120 x 5 εκ

Ο Πιστολέτο θέλει μία τέχνη απ’ όλους για όλους χωρίς διαχωρισμούς που να είναι συγχρόνως πολιτική αλλά και βαθύτατα άνθρωπιστική, μια τέχνη που να σκύβει με ταπεινοφροσύνη εμπρός στο θαύμα της φύσης και να αξιοποιεί την τεχνολογία όχι επιθετικά αλλά αμυντικά. Με φρόνηση και φειδώ προς εκείνους τους πόρους που δεν αντικαθίστανται. «Όχι άλλο το εγώ, ήρθε η ώρα του εμείς» όπως δηλώνει εμφαντικά ο ίδιος. Βαθύτατα πολιτικός αλλά όχι κομματικοποιημένος υπερασπίζεται μιαν αριστερά που προσπάθησε, τουλάχιστον, να εξορκίσει από την τέχνη τον αφόρητο μικροαστισμό της καθημερινότητας.
Έτσι, εδώ και χρόνια βάλθηκε να κατασκευάζει έναν «Τρίτο Παράδεισο», έναν αντίποδα της ρομαντικής Ουτοπίας, το opus magnum του, με χειροποίητα υλικά, με «κλασικό φρόνημα» και εκτός της όποιας, θρησκευτικής μεταφυσικής. Αλλά και μέσα στον πυρήνα της πιο βαθιάς πνευματικότητας, της πιο ουσιαστικής ευαισθησίας.
Ίσως για αυτό και το όνομά του είναι ανάμεσα σε αυτά που προτείνονται για το Nobel Eιρήνης 2025. 

Τρίτος Παράδεισος

Το 2014 ευρισκόμενος Ελευσίνα, ανάμεσα στις αρχαιότητες και την αποβιομηχάνιση, τον Μύθο και την σύγχρονη, αποκαρδιωτική εικόνα του ιερού τόπου, δήλωνε σταθερά οπτιμιστής: «Ο μικρός λόφος της Ελευσίνας μπορεί να ληφθεί ως σύμβολο της ανάπτυξης και της επακόλουθης παρακμής δύο πολιτισμών, της αρχαίας και της σύγχρονης Ελλάδας. Μπορούμε να πούμε ότι αυτός ο λόφος γίνεται το σύμβολο του νέου μύθου, αυτού του Τρίτου Παραδείσου που γεννιέται από την ένωση του αρχαίου και του μοντέρνου παρελθόντος… ως καλλιτέχνης ενώνω την τέχνη και τη ζωή ξεκινώντας με τα έργα – καθρέφτες της δεκαετίας του ’60. Ο καθρέφτης μάς θέτει ενώπιον του εαυτού μας και του κόσμου. Οι πολιτισμοί είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης θέλησης, ατομικής και συλλογικής. Αυτή η βούληση πρέπει να ανανεωθεί». Ο Πιστολέτο γίνεται, με το πολυσήμαντο έργο του και την προσωπική του στάση, ο καθρέφτης όλων μας όχι μόνο για να δούμε τον κόσμο αλλιώς αλλά, κυρίως, τον εαυτό μας, τον ίδιο…
Καθ. Μάνος Στεφανίδης 

Last modified: 29/04/2025