Κώστας και Πέτρος Λαλές: Το μέλλον των τεχνών βρίσκεται στoυς καλλιτέχνες

Τον τελευταίο καιρό οι επισκέψεις μου στα εργαστήρια και τις εκθέσεις της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών με οδήγησαν στο να «ανακαλύψω» δύο ιδιαίτερα νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες που πρόσφατα ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους.  Ο λόγος για τον Κώστα και τον Πέτρο Λαλέ. Η συμμετοχή των δύο αδερφών στην έκθεση «Archive Art: Εικαστικές Καταστάσεις – Εγκαταστάσεις» στον χώρο Πολιτιστικό Ιστορικό Όμιλο Πειραιώς (ΠΙΟΠ) τράβηξε την προσοχή μου. Μυημένοι από μικροί στην τέχνη ο Κώστας και ο Πέτρος μας παρουσιάζουν την πρόσφατη δουλειά τους.

Ο Κώστας Λαλές μπροστά στο έργο του Ερωτική μετάληψη

Κώστα ξεκινώντας από εσένα, θα ήθελα να μου πεις πώς επέλεξες να εντάξεις το ερωτικό στοιχείο και τους προβληματισμούς που αφορούν το φύλο  στις τελευταίες σου εικαστικές δουλειές.
Η ιδέα μου να ασχοληθώ με τον έρωτα ξεκίνησε από το έργο  Ονείρωξη(Child’s wet dream). Πιο συγκεκριμένα, μέσα από αυτό το έργο αναβιώνω τη στιγμή της πρώτης μου ονείρωξης σε ηλικία 9 ετών. Δηλαδή την ερωτική σχέση του μυαλού και του σώματος. Εκείνη τη στιγμή βρισκόμουνα στην ατομική επιθυμία του σώματος μου. Μεταμορφώθηκε το μυαλό μου σε μια γυναίκα που με πλησίαζε. Το άγγιγμα της, η αρχή μου.

«Βλέπεις τα πόδια σου, ένα λουλούδι, ένα πουλί, κάνεις σκέψεις. Έναν άνθρωπο,μία γυναίκα,
ενα ζευγάρι και άλλες σκέψεις.
Ένα σώμα και ένα μυαλό να το παρατηρεί. Εάν ντραπείς θυμήσου ότι σήμερα έριξες
κάτι πάνω σου για να ντυθείς».
Link: https://www.youtube.com/watch?v=ATNHxBONbQk  

Για μένα αυτό που καθορίζει την τελευταία μου δουλειά είναι η λέξη έρωτας. Τα πάντα γύρω μας έχουν μια σχέση με το διπλανό τους, είτε πρόκειται για φυσική, είτε για εμπορική, είτε για φιλική, ή ακόμα και για ερωτική. Η έλξη μου προς το γυναικείο φύλο ήταν αυτή που με έκανε να προσεγγίσω καλλιτεχνικά τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν. Όσον, αφορά το αντρικό φύλο ,μου δίνει την δυνατότητα να γνωρίσω κάθε σημείο του σώματος μου. Μου αρέσει και με ενδιαφέρει να δουλεύω εικαστικά προσεγγίζοντας εξίσου και τα δύο φύλα.

Ένα στοιχείο που προσεγγίζεις εικαστικά μέσα από τα έργα σου είναι τα μέλη του ανθρώπινου σώματος που συνδέονται με την ερωτική έλξη μεταξύ των δύο φύλων. 

Θεωρώ τα μέλη του ανθρώπινου σώματος ως εικαστικά – ερωτικά εργαλεία τα οποία βοηθούν να σπάσουμε το φόβο της αλήθειας του σώματος μας.  Έρχομαι λοιπόν να τα αποκαλύψω προσπαθώντας ταυτόχρονα να μην τους στερήσω το μυστήριο που κρύβουν.  Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έργο Π-αιδοίο στο οποίο ο θεατής πλησιάζοντας και κοιτώντας το ψάχνει να βρει την εικόνα του, υπάρχει εικόνα ή δεν υπάρχει, είναι έργο ή δεν είναι. Αν τώρα του έδινα και έναν δεύτερο τίτλο θα ήταν «Η γωνία του θεατή«. Υπήρχαν λοιπόν επισκέπτες που δεν  ‘’είδαν’’ αυτό το έργο. Είναι πολύ σχετικό το τι θα δει εν τέλει κάποιος σ ένα έργο και τι όχι.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί και το έργο – γλυπτό με το εκμαγείο του γυναικείου στήθους;

  Ακριβώς. Το έργο αυτό έχει επίσης το στοιχείο της ανακάλυψης για το θεατή. Αποτελείται από 45 εκμαγεία – στήθη. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο θεατής καλείται στο έργο Παίζοντας τον Μεγάλο να εντοπίσει τις προσθήκες που έχει κάνει ο καλλιτέχνης κατά την ψηφιακή επεξεργασία γνωστών έργων από την ιστορία της τέχνης. Με ενδιαφέρει πριν υλοποιήσω ένα έργο λοιπόν να δω εάν το τελικό αποτέλεσμα θα βάλει εμένα, τον πρώτο θεατή, στο παιχνίδι της ανακάλυψης.

Η μέχρι τώρα η δουλειά σου διέπετε από προσωπικές ανησυχίες σου. Θα έκανες μελλοντικά κάποια άνοιγμα σε πιο κοινωνικό-πολιτικούς προβληματισμούς;
Για εμένα δεν υπάρχει αυτό που ονομάζουμε ‘’μελλοντικά’’. Έχοντας κοινωνικές ανησυχίες  τις εντάσσω στη δουλειά μου, έτσι νομίζω πρέπει να κάνει κάθε καλλιτέχνης. Άλλοτε με άμεσο  και άλλοτε έμμεσο τρόπο.

Ξεκίνησες από τη ζωγραφική, ωστόσο, στις τελευταίες εκθέσεις τα μέσα που επιλέγεις να χρησιμοποιήσεις είναι η ψηφιακά επεξεργασμένη φωτογραφία,  το βίντεο, οι εγκαταστάσεις- γλυπτά.

 Η δημιουργία της τέχνης δεν έχει περιορισμό στα μέσα. Ένα βίντεο είναι εξίσου ωραίο με μια ακουαρέλα και ένα σχέδιο εξίσου με μια ψηφιακή απεικόνιση. Για εμένα τίποτα δεν τελειώνει. Συνεπώς ούτε και η σχέση μου με το πινέλο και τον καμβά. Αλλιώς θα παρουσιάσεις μια φιγούρα με λάδι, αλλιώς σε φωτογραφία και αλλιώς φιλοτεχνώντας την σε κάποιο γλυπτό.

Πέτρο περνώντας σ’ εσένα, θα ήθελα να μας εισάγεις λίγο στη δουλειά σου καθώς και στον τρόπο που δουλεύεις.
Κάθε έργο που φτιάχνω θέλω να είναι ξεχωριστό – αυτοτελές. Ταυτόχρονα επιδιώκω να υπάρχει μια συνέχεια σε αυτό που κάνω,  κάθε έργο, κάθε βήμα να οδηγεί στο επόμενο. Κάθε μέσο που χρησιμοποιώ είναι ανάλογο του έργου του οποίου φιλοτεχνώ και των αναγκών του. Με απασχολεί η όσο πιο ειλικρινή υλοποίηση μιας αντίληψης. Κάθε έργο είναι ένας οργανισμός, μια ιδέα, ένα σώμα που υπάγεται σε μια κοινωνία. Συνηθίζω να χρησιμοποιώ έως τώρα κάθε μέσο που μπορεί να υπάρξει. Δεν υφίστανται σχέσεις κατωτερότητας – ανωτερότητας όσον αφορά τα εκφραστικά μέσα. Δεν θέλω να κατασταλάζω σε τίποτα, θέλω να καταπιάνομαι με όλα τα μέσα προσπαθώντας μέσα από αυτή την επιθυμία να γνωρίσω το ίδιο μου το έργο. Είναι το έργο εκείνο που κάθε φορά μου ζητά με πιο μέσο θα υλοποιηθεί.

 Αυτή την περίοδο με απασχολεί ο επαναπροσδιορισμός. Την προηγούμενη περίοδο ασχολήθηκα με την ιδέα της μεταμόρφωσης και του έρωτα. Θεωρώ  τον έρωτα ως αρχή της μεταμόρφωσης.  Πρόκειται για την επιθυμία να γνωρίζεις και όχι να ξέρεις.  Έτσι προέκυψε για εμένα ένα σημαντικό ζήτημα, το πώς επαναπροσδιορίζεις το μέχρι τώρα γνωστό. Αυτός ήταν λοιπόν και ο πυρήνας της πρόσφατης δουλειάς μου.

Στο κέντρο του εκθεσιακού χώρου όπου παρουσίασες πρόσφατα τη δουλειά σου, είδαμε να έχεις τοποθετήσει ένα έργο- εγκατάσταση που αποτελείται από ένα καναπέ, εντυπωσιακό αλλά ωστόσο φθαρμένο.

«Ο καναπές» ήταν το πρώτο έργο της ενότητας που παρουσίασα. Με απασχόλησε το γεγονός ότι η επιθυμία μου να γνωρίσω κάτι με οδηγούσε να αφαιρέσω το ήδη γνωστό μέρος, να μην μείνω στην επιφάνεια της εικόνας , να γνωρίσω τη λειτουργία της. Δεν είναι η έννοια γενικά του καναπέ αλλά η επιθυμία μου να γνωρίσω τον συγκεκριμένο καναπέ.

 Ένα εξίσου ενδιαφέρον στοιχείο είναι και ο τρόπος που πραγματεύεσαι εικαστικά το γραπτό λόγο, τη γλώσσα.

Τα στοιχεία του αλφαβήτου με απασχόλησαν καθώς θεώρησα ότι κάθε στοιχείο που ανακαλύπτει ο άνθρωπος θέλει να το αντιστοιχήσει σε κάποια έννοια. Μέσα από τα έργα λοιπόν αυτά, θέλησα να δείξω την αυτονομία του γραπτού λόγου. Έγραψα λοιπόν ένα κείμενο που αναφέρεται στην ίδια του την οντότητα ως κείμενο.
Από εκεί προέκυψε και το έργο «Δεν είμαι εγώ, είναι το όνομά μου»  που αναφέρεται στην αναγνώριση του ονόματός μου ως οργανισμό έξω από εμένα. Πήρα λοιπόν το όνομά μου και το έβγαλα στο δημόσιο χώρο. Ήταν περιορισμένο όντας συνδεδεμένο με την δική μου εικόνα. Εύκολα περιορίζεται κάτι όσο μένει στον ιδιωτικό χώρο. Θέλησα λοιπόν βγάζοντας το στον δημόσιο χώρο να το διαχωρίσω από εμένα τον ίδιο.

Link : https://www.youtube.com/watch?t=13&v=McW6HP7Bh9g

 Στο έργο «Η εικόνα του λόγου» ωστόσο υπάρχουν και σβησίματα.
Κάθε λέξη που γράφεται αποτελεί μέρος μιας δράσης. Έτσι λοιπόν παράγετε νόημα και με τη δράση του σβησίματος.

Ένα από τα έργα που εντυπωσίασε όσους είδα την πρόσφατη δουλειά σου ήταν το μεγάλων διαστάσεων ζωγραφικό έργο στο οποίο απεικονίζεται μια γνώριμη εικόνα αγελάδας.
Πρόκειται για μια εικόνα που βρισκόταν στη συσκευασία ενός συμπυκνωμένου γάλακτος.  Το γεγονός πως μια εικόνα κατάφερνε να χωρέσει μια ολόκληρη αγελάδα μαζί με το λιβάδι κάθε πρωί στο τραπέζι μου, αποτέλεσε την αφορμή για να προχωρήσω στην υλοποίηση αυτού του έργου. Θέλησα να πάρω αυτή την εικόνα και να βρεθώ εγώ μέσα σε αυτήν. Ενώ η ίδια καμπυλώνει στο χώρο θέλοντας να είναι μαζί μας και όχι απέναντι από εμάς.

 Ωστόσο δεν θα ήθελα να σταθούμε αποκλειστικά στο μέγεθος του έργου. Δεν πρόκειται για την απεικόνιση μιας μεγάλης αγελάδας! Η εικόνα της αγελάδα προκύπτει μέσα από την επικοινωνία πολλών έργων- δράσεων.

Γιατί επέλεξα τη ζωγραφική για την υλοποίηση αυτού του έργου; Γιατί ήθελα να αποτελείται από επιμέρους αυτόνομες  προσωπικότητες – δράσεις.

Δίπλα στην αγελάδα βρίσκουμε το κόκκινο σκαμπό. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον έργο.
Ο Σκαμπός δεν είναι πλέον αντικείμενο, καθώς και οτιδήποτε αποκτά προσωπική κίνηση και νόμους. Είναι μια προσωπικότητα η οποία υπάρχει πέρα από εμένα, σηκώνει το πόδι και ξεκινά να κινείτε, παύει να στέκετε αδρανές στον χώρο του και επικοινωνεί. Ωστόσο είναι και κάτι πέρα από αυτό. Είναι η αίσθηση που έχω για κάθε μου έργο, θεωρώ πως δεν μου ανήκει.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΕΣΕΝΑ
Τι είδους άκαρδη σκέψη θα επιθυμούσε ποτέ να σταματήσει, μόνο στο λόγο για τον οποίον κάτι υπάρχει.

Θα ήθελα να κάνω μια τελευταία αναφορά σε ένα στοιχείο που συναντάμε τόσο σε παλιότερη αλλά και στην πιο πρόσφατη δουλειά σου. Πρόκειται για το στοιχείο του έρωτα και την πραγμάτευση των σχέσεων των δύο φύλων, κάτι που αποτελεί και το σημείο σύνδεσης της δουλειά σου με του Κώστα.
Όσον αφορά την πρόσφατη δουλειά μου παρουσίασα ένα βίντεο το οποίο ονομάζεται «Αποκάλυψη». Σε αυτό ο θεατής βλέπει ένα γυναικείο στήθος το οποίο καλύπτεται με ένα ύφασμα. Αναφέρομαι στο πώς αποκαλύπτεται μια ιδέα που έχουμε για κάτι κρύβοντας ταυτόχρονα το αντικείμενο που υπάρχει απέναντί μας. Συνδέεται αυτή η σκέψη με τη θύμηση, την ιδέα που προκύπτει κρατώντας απόσταση από το εκάστοτε αντικείμενο όρασης/σκέψης. Όταν κάτι λείπει γεννιέται η ιδέα του και το όνομά του.

 Σε παλαιότερη δουλειά μου είχα ασχοληθεί με τη δράση που δημιουργείται ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό, η δράση αυτή είναι ο έρωτας. Ο έρωτας μεταξύ των δύο, του «αρσενικού» και του «θηλυκού», είναι το ενωτικό στοιχείο, δεν υπάρχουν συνεπώς άκρα όπως – άντρας , γυναίκα-, αλλά αυτό που ενώνει.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=Qn58aGzktek

Πιστεύετε ότι το μέλλον των τεχνών γενικότερα βρίσκεται στο διαδίκτυο, τόσο σε επίπεδο ζύμωσης ιδεών όσο και διάδοσης του έργου των δημιουργών ;

Πέτρος: Το μέλλον των τεχνών βρίσκεται στoυς καλλιτέχνες! Ζούμε στην εποχή της επικοινωνίας! Ο χώρος του διαδικτύου είναι ένας παράλληλος χώρος ο οποίος ενώνει ολόκληρο τον πλανήτη. Καλείται ο καθένας να προβάλλει την ιδιωτικότητά του και να αναγνωρίσει την ευθύνη των έργων του! Οφείλει κανείς στην εποχή μας να υπάρχει στο διαδίκτυο και να τοποθετείται.

Κώστας: Η ψηφιακή εποχή στην οποία ζούμε βοηθάει το δημιουργό να εξελίσσει τις εικόνες του   να εμπλουτίσουν τις γνώσεις του, να μαθαίνει νέα πράγματα ενώ παράλληλα να παρουσιάζει τη δουλειά τους ανανεώνοντας την.

Τελικά, καλλιτέχνης γίνεσαι ή γεννιέσαι; Υπάρχουν πιστεύετε προϋποθέσεις που διαμορφώνουν την καλλιτεχνική ταυτότητα;
Πέτρος:  Δεν υπάρχουν προϋποθέσεις. Το να γίνεις καλλιτέχνης δεν είναι παρά μια κοινωνική τοποθέτηση. Στην πραγματικότητα ήμαστε όλοι καλλιτέχνες.

Κώστας: Οι περισσότεροι έχουν προσδιορίσει τη λέξη «γεννιέμαι» από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Πιστεύω ότι η λέξη «γεννιέμαι» αναφέρεται στη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουμε το δρόμο από όπου θα ξεκινήσουμε να χαράζουμε την πορεία μας, όταν για πρώτη φορά καταλάβουμε ότι υπάρχει έστω και το ελάχιστο βήμα για παραπέρα. Το «γίνομαι» είναι κάτι που αναφέρεται στο τέλος.

 Κατά πόσο υπάρχουν ευκαιρίες σήμερα για έναν νέο καλλιτέχνη που μόλις ολοκληρώνει τις σπουδές του και θέλει να συνεχίσει να υπηρετεί την τέχνη και αυτό που σπούδασε;
Πέτρος: Κατά όσο βγαίνει στο ‘’ εξωτερικό’’. Πέρα από τη δημιουργία ευκαιριών που είναι ευθύνη ενός «κράτους» που αποζητά την ανάπτυξη. Αυτό που είναι θεωρώ το πιο σημαντικό, είναι να υπάρχει θέληση και συνεχής σχέση με τον εαυτό μας και τους γύρω μας.

Κώστας: Ευκαιρίες υπάρχουν πάντα. Το ότι σπούδασα πέντε χρόνια και πήρα ένα πτυχίο δεν σημαίνει και το ότι σταμάτησα να μαθαίνω την τέχνη. Οι ευκαιρίες του καλλιτέχνη εξαρτώνται από τους εξής παράγοντες: την προβολή της δουλείας του, τη γνωριμία του με ανθρώπους της τέχνης και τη συνεχή μελέτη της ιστορίας της τέχνης.

Μόλις ολοκληρώσατε τις σπουδές σας. Θα ήθελα λοιπόν να σας ρωτήσω για τα επόμενα σχέδιά σας.

 Πέτρος: Επιθυμώ πολύ να συνεχίσω τις σπουδές μου στο εξωτερικό έτσι ώστε να γνωρίσω και να επικοινωνήσω με άλλους πολιτισμούς και απόψεις.

Κώστας: Μετά από το πρώτο μου πτυχίο ζωγραφικής θέλω να κάνω μεταπτυχιακό πάνω στο ίδιο αντικείμενο καθώς και σε θεωρητικά κομμάτια της τέχνης. Επιθυμία μου είναι να επισκεφτώ μεγάλα μουσεία και συλλογές του κόσμου.

Προσωπική ιστοσελίδα του Κώστα Λαλέ : www.laleskostas.com   Προσωπική ιστοσελίδα του Πέτρου Λαλέ : www.lalespetros.com

Last modified: 27/09/2015