Cézanne: Από την Aix με αγάπη

Υπάρχει μια μικρή πόλη στα νότια της Γαλλίας όπου ο ήλιος σε κυνηγάει στα σοκάκια της για να σε κοιτάξει κατάματα. Τα συντριβάνια σε περιμένουν σε κάθε μικρή πλατεία. To μαγικό χρώμα της πέτρας και του ξύλου συντροφεύει τις βόλτες σου. Τα πλατάνια, αγαπημένα ξένων και ντόπιων, φρουροί που πλαισιώνουν το κεντρικό δρόμο, την περιβόητη Mirabeau, σε οδηγούν στη Rotonde, στο μεγάλο κεντρικό συντριβάνι.
Aix en Provence. Μια πόλη που ηχεί τζίτζικες∙ που μοσχοβολά λεβάντα∙ που σε κερνά άφθονο ροζέ κρασί. Μια πόλη γεμάτη φως, στη σκιά του θρυλικού βουνού Sainte Victoire. Η πόλη του Cézanne.
Είχε λόγο ο ζωγράφος που επέλεξε τη γενέτειρά του για τελευταίο τόπο διαμονής, αλλά κυρίως για τόπο δημιουργίας του… Εδώ βρήκε το φως και τη σκιά που τόσο αναζητούσε. Εδώ θα μελετήσει τον τόπο και το τοπίο, θα ενδιαφερθεί για το γεωγραφικό προσανατολισμό του θέματός του, θα ψάξει την ουσία, γιατί όπως θα πει και ο ίδιος «με τα χρόνια δεν ψάχνουμε παρά την ουσία…». Και η αναζήτηση της δικής του ουσίας θα τον οδηγήσει πέρα από το φως και τη σκιά που τον είχε φέρει κοντά στους ιμπρεσιονιστές. Θα τον μεταφέρει στην ύλη, στη γη αυτή καθ’ αυτή και στη γεωγραφία της, θα τη διαιρέσει για να την ανασυνθέσει. Εμπνέοντας έτσι τους μετέπειτα καλλιτέχνες του 20ου αιώνα που θα τον ονομάσουν «πατέρα» τους.

Και το βουνό Sainte Victoire θα γίνει ένα από τα κύρια αντικείμενα μελέτης του. Θα του αφιερώσει τόσο χρόνο και χρώμα που στο τέλος όλοι εμείς θα θεωρήσουμε ότι του ανήκει. Αλλά ο Cézanne φαίνεται να βρήκε σ’ αυτό το βουνό, σ’ αυτόν τον τόπο, τις ιδανικές συνθήκες. Εδώ βρήκε την αφορμή…
«Δώσε μου να ζωγραφίσω ένα μήλο και μου φτάνει. Μ’ ένα μήλο μπορώ να κάνω τα πάντα», έλεγε και θυμόμαστε όλοι τα έργα του με τις νεκρές φύσεις… Έτσι και το Sainte Victoire και τα τοπία της Προβηγκίας του έδωσαν τη γη που αναζητούσε για να μελετήσει.

Όμως αυτός ο τόπος, και ιδιαίτερα η ίδια η πόλη της Aix en Provence θα τιμήσει τον Cézanne κάνοντάς τον σύμβολό της.
Η παρουσία του είναι παντού. Το όνομά του συναντιέται από το Πανεπιστήμιο της πόλης μέχρι το κεντρικό parking, το μπιστρό της πλατείας και το φαρμακείο της γειτονιάς. «Cézanne» λέγεται η σαλάτα που θα παραγγείλεις στο περίφημο μαγαζί «Les deux garçons», «Cézanne» λέγεται το γλυκό που θα απολαύσεις σε κάποιο ζαχαροπλαστείο.

Και το ατελιέ του λίγο πιο έξω από την πόλη στο λόφο Lauves, στον οποίο δημιουργούσε τα τέσσερα τελευταία χρόνια της ζωής του, υποδέχεται καθημερινά πλήθος κόσμου, όπου παρά την απουσία οποιουδήποτε πίνακα, ο επισκέπτης «ψάχνει» τις συνθήκες δημιουργίας. Τον τοίχο – παράθυρο που αφήνει να μπει άπλετο φως στο χώρο, τα αντικείμενα που απεικόνησε στις «νεκρές φύσεις» (μπουκάλια, βάζα), κάποια από τα εργαλεία του, την αύρα του…
Εντέλει φαίνεται το έργο του Cézanne να μας αφορά όλους.
Σαν να καλεί τον καθένα μας να βρει τις δικές του ιδανικές συνθήκες «δημιουργίας» και να αναζητήσει την ουσία, και να επιμείνει. Ακόμη κι αν το αποτέλεσμα δεν είναι άμεσο, ίσως κάποτε σε βάθος χρόνου, συντελέσει σε μα βαθειά ανατροπή. Σαν αυτήν του Cézanne στην πορεία της τέχνης. Στον καθένα από μας αντιστοιχεί μια Aix en Provence.

*Ο Paul Cezanne γεννήθηκε στο Aix en Provence στις 19 Ιανουαρίου 1839. Σπούδασε νομικά ενώ παράλληλα παρακολουθούσε και μαθήματα ζωγραφικής. Αψηφώντας τις αντιδράσεις του πατέρα του, αποφάσισε να ακολουθήσει το χώρο της τέχνης κι έτσι βρέθηκε στο Παρίσι μαζί με το φίλο του συγγραφέα Εμίλ Ζολά.

Στο Παρίσι επηρεάστηκε σημαντικά από τους ιμπρεσιονιστές, χωρίς να ακολουθεί το κίνημα το δογματικά. Προσπάθησε να περάσει δικά του στοιχεία όπως η πρόσθεση καθαρών γεωμετρικών στοιχείων που αργότερα επηρέασαν και το κίνημα του κυβισμού.

Ο Paul Cezanne έφυγε από τη ζωή στις 22 Οκτωβρίου 1906. Μοιραία στάθηκε μια καταιγίδα που ξέσπασε ενώ ζωγράφιζε στις αγαπημένες του εξοχές τού Aix en Provence και η οποία έγινε αιτία να αρρωστήσει σοβαρά.

 Το καφέ «Les deux garçons» στην Aix en Provence έχει υποδεχτεί πλήθος προσωπικοτήτων μεταξύ των οποίων τον Emilie Zola, τον Picasso, τον Camus και φυσικά τον Paul Cézanne

Last modified: 17/12/2017