Στο απόλυτο κέντρο του Παρισιού, σε μια γκαλερί της περίφημη οδού Rivoli, τρεις Έλληνες καλλιτέχνες και ένας Γάλλος (Χριστίνα Κασάπα, Φίλιππος Βαζάκας, Αναστασία – Ζωή Σουλιώτου, Stéphane Charpentier), μας δείχνουν ότι όλα είναι δρόμος…
Με τον τίτλο IN VIA IN PATRIA, όπου γης και πατρίς, παρουσιάζουν μία κοινή έκθεση όπου επικρατεί το ταξίδι, η αναζήτηση, ο δρόμος ο ταξιδεμένος κι αυτός που απομένει…
Μέσα από διαφορετικές πόλεις και χώρες, συχνά μακριά από τους τόπους μας, η δημιουργική δραστηριότητα φαίνεται να βρίσκει τη δύναμή της, να χαράζει την πορεία της, να εμπλουτίζεται, να ταξιδεύει…
Χριστίνα Κασάπα
Αντικρίζουμε τις εικόνες της Χριστίνας Κασάπα, μαζί της.
Μπορούμε να νιώσουμε το δέσιμο με τα έργα της. Σαν ένα αόρατο νήμα να την ενώνει μαζί τους. Μια ενέργεια, ίσως. Και πόσο μάλλον όταν πρόκειται για έργα που σχετίζονται με στιγμές και περιόδους της ζωής της κάπου εκεί στην Αθήνα, στην Πράγα ή στο Παρίσι. Αυτά είναι τα έργα που επέλεξε να παρουσιάσει η καλλιτέχνης για τη συγκεκριμένη έκθεση. Χαρτογραφήματα πόλεων που όμως μας υποδεικνύουν άλλες διαδρομές, εκείνες των αισθήσεων και των συναισθημάτων που βιώνουμε στις μητροπόλεις αυτού του κόσμου…
«Θέλω να γεννάω συναισθήματα μέσα από τα έργα μου», μας λέει, «εκφράζομαι μέσα από αυτά και θέλω και ο θεατής να νιώσει κάτι κοιτάζοντάς τα, ό,τι θέλει αυτός…».
Στις εικόνες της κυριαρχεί το ασπρόμαυρο χωρίς όμως την αίσθηση της απαισιοδοξίας. Ένα γλυκό ασπρόμαυρο. Ίσως σαν μια ανάμνηση ή αναπόληση ή περισσότερο ένα «παραμύθι» όπως θα μας πει και η ίδια η Χριστίνα Κασάπα. Στο φόντο ενίοτε διαφαίνονται με διακριτικότητα οικεία ελληνικά γνωρίσματα, τα οποία όμως σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλονται στο σύνολο του έργου. Σαν να το συντροφεύουν θα λέγαμε. Η καλλιτέχνης μας λέει ότι η χρήση των συγκεκριμένων παραστατικών στοιχείων ως φόντο, όπως η Αφροδίτη της Μήλου ή σημεία ενός αρχαιοελληνικού αγάλματος, είναι συνειδητές επιλογές όχι τόσο για να παραπέμψουν στην Ελλάδα όσο γιατί αρέσουν στην ίδια αισθητικά. Και στο δια ταύτα, μπροστά από το θέμα του έργου, πάντα διακριτικά, σχεδόν ανεπαίσθητα, περνάνε λέξεις και στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη αλλά ενίοτε και δικοί της. Μια επίκληση λοιπόν στην όραση μας, στο συναίσθημά μας, αλλά που συχρόνως ψιθυρίζει λέξεις και κουβέντες για όσους σκύψουν πιο κοντά να τις γυρέψουν…
Η ίδια η καλλιτέχνης μας λέει πόσο την ενδιαφέρει η επαφή του κόσμου με το έργο της, πως της αρέσει να παρατηρεί τις αντιδράσεις του και να συνομιλεί μαζί του. Αν και το έργο της έχει τη σημασία ενός προσωπικού «ημερολογίου» των πόλεων που έχει ζήσει, η ίδια μας το απευθύνει απλόχερα προσκαλώντας μας να βρούμε κάτι δικό μας, να το οικειοποιηθούμε.
Αυτές οι γραμμές συνοδευόμενες από λέξεις πού να οδηγούν και από πού να ξεκινάνε; Από πού αρχίζει μια πορεία και πού άραγε να τελειώνει; Πώς οροθετείται μία πόλη; Μια μητρόπολη; Ένα συναίσθημα ίσως αρκεί για να αλλάξει σύνορα, όρια και διαχωριστικές γραμμές… Όταν αισθανθείς η πόλη γίνεται δικιά σου. Γιατί μέσα από το έργο της Χριστίνα Κασάπα το «όπου γης και πατρίς» μπορεί να γίνει…όπου συναίσθημα και πατρίς !
«Ποτέ δεν ξεχνάς τις ρίζες σου, πάντα κουβαλάς κάτι από την πατρίδα σου ακόμη και υποσυνείδητα, αλλά μπορείς να ριζώσεις και σε άλλους τόπους κι εκεί να γεννήσεις έναν καινούργιο κορμό» μας λέει η καλλιτέχνης γεμάτη ειλικρίνια, λάμψη στα μάτια και συναίσθημα, θυμίζοντας μας τα έργα της…
http://christinakasapa.com /
Φίλιππος Βαζάκας
«Υπάρχει ένα στοιχείο άυλο, το οποίο νιώθω ότι βάζω μαζί με το χρώμα στο έργο μου, κάτι δικό μου», μας λέει ο Φίλιππος Βαζάκας. Θα μπορούσαμε να το πούμε ενέργειά του καλλιτέχνη ή η αλήθεια του. Μια αλήθεια που ο θεατής θα νιώσει, θα την αισθανθεί, θα την αναγνωρίσει. Αρκεί να είναι ανοιχτός, να μη φοβάται.«Έτσι το έργο θα τραβήξει την προσοχή, όχι επειδή είναι κραυγαλέο αλλά επειδή είναι αληθινό. Θέλω ο κόσμος να σταθεί μπροστά από το έργο μου, να μην το προσπεράσει».
Μπροστά από τον γεμάτο ενέργεια πίνακά του «Orgasm» τον οποίο τον αποκαλεί και «πανδαισία», ο καλλιτέχνης μας εξηγεί τη σημασία της διαδραστικότητας. Ένα εργό είναι μισό πριν το δει ο θεατής: «Πάντα όταν ζωγραφίζω έχω στο νου μου τον θεατή και είναι ευπρόσδεκτο ό,τι κι αν δει, ό,τι κι αν εισπράξει» μας λέει.
Στις μη αναπαραστιτικές εικόνες, όπως είναι και ο συγκεκριμένος πίνακας απέναντι από τον οποίο στεκόμαστε όσο συζητάμε, ο θεατής ίσως έχει μια μεγαλύτερη δυσκολία να αφεθεί, μας επιβεβαιώνει. Η έλλειψη άμεσα αναγνωρίσιμων μορφών, ίσως προκαλεί μια ανασφάλεια, έναν φόβο: «Είναι σαν το κολύμπι, μέχρι να μάθουμε να κολυμπάμε ψάχνουμε να πιαστούμε, φοβόμαστε τη θάλασσα, το άγνωστο. Με το που θα κολυμπήσουμε όμως τότε ποιος μας πιάνει! Δεν θέλουμε να γυρίσουμε στην προηγούμενη κατάσταση», μας εξηγεί όμορφα ο καλλιτέχνης.
Και όσο μας τα εξηγεί κοιτάζουμε την «πανδαισία» μπροστά μας νιώθωντας πράγματι την επιθυμία να «βουτήξουμε». Ένα από τα χρώματα που κυριαρχεί στο συγκεκριμένο έργο είναι το μπλε κι αυτό ίσως μας παροτρύνει ακόμη περισσότερο στο να «κολυμπήσουμε», να «πετάξουμε»…αποπνέοντας ένα αίσθημα ελευθερίας, απελευθέρωσης, ίσως και αναζήτησης, ταξιδιού. Στην ερώτηση μας αν η επιλογή του μπλε έχει σχέση με την Ελλάδα, μας απαντάει «όχι, τουλάχιστον συνειδητά. Αλλά φυσικά και πάντα έχουμε μαζί μας κάτι από τη χώρα μας, συνειδητά ή ασυνείδητα».
Ενέργεια, ειλικρίνια, ελευθερία και επικοινωνία. Αυτές είναι οι λέξεις που συγκρατούμε περισσότερο από την κουβέντα μας με το Φίλιππο Βαζάκα μπροστά από το έργο του. Και διασπιστώνουμε την καθολική τους έννοια, ανεξαρτήτως χώρας, καταγωγής και πατρίδας.
Αναστασία Ζωή Σουλιώτου
Οι δρόμοι των πόλεων μέσα στην απόλυτη πραγματικότητα τους. Αυτά τα αστικά δίκτυα που «δικτυώνουν» τις κινήσεις μας, τις συναντήσεις μας, τις ζωές μας, στην Αθήνα, στο Λονδίνο ή στο Παρίσι. Εκεί επικεντρώνει το ενδιαφέρον της η Αναστασία Ζωή Σουλιώτου και μέσα από αυτήν την οπτική γωνία μας παρουσιάζει τις πόλεις όπου έζησε.
Δουλεύοντας με θραύσμματα φωτογραφιών του δρόμου του Λονδίνου (από το site του BBC), που χρησιμοποιήθηκαν σε μια παλαιότερή της εγκατάσταση στο παρελθόν (London Walkers, 2011 https://anastasiazoisouliotou.wordpress.com/index-operarum/en/exhibitions/thank-you-good-bye/from-london-walkers-to-nsport-for-london-londo-stree ), η καλλιτέχνης τα μετατρέπει τώρα σε κάτι νέο, δίνοντας τους άλλη μορφή και παρουσιάζοντάς τα με διαφορετικό τρόπο. Πλέον, αυτές οι φωτογραφίες που απεικονίζουν λονδρέζικους δρόμους και έχουν πατηθεί κυριολεκτικά από το κοινό που επισκέφτηκε τότε την έκθεση της, γίνονται τώρα «ό,τι απέμεινε», όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις αναμνήσεις μας: «Είναι όπως οι αναμνήσεις μου από τη ζωή μου τότε στο Λονδίνο, κάποια πράγματα ξεχάστηκαν και άλλα έγιναν αναμνήσεις. Οι εικόνες δεν είναι πια εύκολα αναγνωρίσιμες».
Παρ’όλα αυτά, αυτό το «ταλαιπωρημένο» χαρτί από τη χρήση και το χρόνο, εμπλουτίζεται μ’ ένα «παρελθόν». Ακόμη και το κιτρίνισμα του έχει κάποιο ενδιαφέρον, μας λέει η καλλιτέχνης, «μια ανάμνηση που όμως δίνει κι ένα χρώμα, πάνω στις ασπρόμαυρες εικόνες».
Σταθήκαμε αρκετά μπροστά από δύο έργα της Αναστασία Ζωή Σουλιώτου που απεικονίζουν γωνιές από το εσωτερικό του πατρικού της, στο Βόλο. Όλα τα ταξίδια χρειάζονται μια αφετηρία, και πρώτη αφετηρία γίνεται το σπίτι όπου μεγαλώσαμε… Η Αναστασία Ζωή Σουλιώτου μας εξηγεί πως σε κάτι απλό και άψυχο σαν μια τηλεόραση ή ένα έπιπλο, κρύβεται η ενέργεια που το περικλείει, που το «αγκαλιάζει». Κάτι αντίθετο ίσως με τη τάση του Ντε Κίρικο, μας επισημαίνει, που επιδίωκε να απογυμνώνει τα αντικείμενα από κάθε συναίσθημα και ενέργεια. Η ίδια ψάχνει την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον: «ακόμη και ο ήχος της τηλεόρασης στο σπίτι μας όταν ανοίγει και κλείνει, έχει επίπτωση στις αισθήσεις μας, στις αναμνήσεις μας».
Και σε επίπεδο πόλεων, αυτή η ενέργεια αναζητάται και αποτυπώνεται από την καλλιτέχνιδα στα μέσα μεταφοράς, όπως το μετρό, μέρος κατεξοχήν αλληλεπιδραστικό μεταξύ ενός τόσο πολύμορφου κόσμου, όπως μας επισημαίνει.
Στα «ταξίδια» της, σε Αθήνα ή Παρίσι, δεν παύει να παρατηρεί αυτούς τους επιβάτες που κατακλύζουν κάθε μέρα τα μέσα συγκοινωνίας, τόσο προβλέψιμα αλλά και τόσο αναπάντεχα και τυχαία. Αν και άγνωστοι ή διαφορετικοί δεν παύουν να είναι συνεπιβάτες μας… Και η Αναστασία Ζωή Σουλιώτου μέσα από το έργο της μας παρουσιάζει αυτή την «ενεργειακή» κατάσταση μιας καθημερινής συνήθειάς μας, όπως η χρήση του μετρό, κάνοντας μας να την επανεκτιμήσουμε. http://anastasiazoisouliotou.wordpress.com
Τα έργα των τριών Ελλήνων καλλιτεχνών συνοδεύτηκαν από την παρουσίαση οπτικού υλικού του Γάλλου δημιουργού Stéphane Charpentier (www.stephane-charpentier.com ).
Με εικόνες τραβηγμένες στην Ελλάδα μας παρουσιάζει μέσα από τη δική του οπτική γωνία, μια σύγχρονη πραγματικότητα, δημιουργώντας μας ωστόσο διάφορους και ποικίλους συνειρμούς.
Με μουσική επένδυση από το συγκρότημα Oiseaux-Tempête στο οποίο συμμετέχει και ο ίδιος, μας μεταφέρει μια ατμόσφαιρα απολύτως ιδιαίτερη, τόσο εξωπραγματική όσο και απόλυτα ρεαλιστική.
Τέλος έχει μεγάλο ενδιαφέρον να λάβουμε υπόψη ότι πρόκειται για την ιδιαίτερη ματιά ενός Γάλλου καλλιτέχνη ο οποίος φαίνεται να οικειοποιήθηκε την Ελλάδα κάνοντάς την το μέρος των δικών του ταξιδιών και αναζητήσεων. Επιβεβαιώνοντας έτσι ότι η έμπνευση δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα και καταγωγές. Απεναντίας, ίσως το ταξίδι σε άλλους τόπους ενίοτε και να απαιτείται.
Μόνη πατρίδα είναι το ταξίδι…
Η έκθεση παρουσιάστηκε από τις 29 Ιανουαρίου έως στις 8 Φεβρουαρίου στη Galerie 51 Rivoli στο Παρίσι. Στη συνέχεια η ίδια έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Fondation Hellénique, 47B Boulevard Jourdan, στο Παρίσι από τις 27 Φεβρουαρίου μέχρι τις 27 Μαρτίου.
Last modified: 16/01/2019