Τα «φιλιά» του Ηλία Χαρίση

Νευρώδης και αεικίνητος, ευαίσθητος, με καυστικό χιούμορ και μνημονικό που ξαφνιάζει ο Ηλίας Χαρίσης είναι οπωσδήποτε ένας χαρισματικός ζωγράφος. Το φιλί,  από τις πιο τρυφερές ανθρώπινες εκδηλώσεις, είναι ένα θέμα που απασχόλησε καλλιτέχνες όλων των εποχών. Διάσημα είναι το αισθησιακό Φιλί του Ροντέν, το αιθέριο σύμπλεγμα των εραστών του Κλιμτ, αλλά και τα ερωτικά φιλιά που σχεδίασε ο Πικάσο με τη γνωστή παραμόρφωση των χαρακτηριστικών των δύο προσώπων.
Γοητευμένος και ο Χαρίσης από αυτό το θέμα το παρουσιάζει με έναν εντελώς ιδιαίτερο και προσωπικό τρόπο. Έτσι το φιλί στο έργο του είναι άλλοτε τρυφερό και με χαρακτηριστική την  προστατευτική στάση του άντρα, άλλοτε αρπακτικό και βίαιο, συχνά σπαρακτικό, ακόμη και χυδαίο σαν να διαδραματίζεται στο επίπεδο του αγοραίου έρωτα. Σε ορισμένα έργα οι δύο μορφές γίνονται ένα  – λες και θέλει να κατασπαράξει με το στόμα της η μία την άλλη – με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας σκοτεινής ύπαρξης με ζωόμορφα χαρακτηριστικά.
Στα μελάνια και τα κάρβουνα η αντρική μορφή διακρίνεται από τον εντυπωσιακό σχεδιασμό του κεφαλιού που ορισμένες φορές ενώνεται σε μία καμπύλη με την πλάτη, ενώ η γυναίκα είναι μικρόσωμη, υποταγμένη και χάνεται στην αγκαλιά του συντρόφου της.  Η γραμμή έχει μεγάλη ενέργεια και φανερώνει τη σχεδιαστική δύναμη του καλλιτέχνη με τα σχήματα και τους όγκους που βγαίνουν αβίαστα. Από την ένταση συχνά σχίζεται και το χαρτί. Παρ’ όλο που πρόκειται για σχέδια, υπάρχει έντονη και η αίσθηση του χώρου, πότε με τα σβησίματα που δημιουργούν τους σκούρους τόνους και  άλλοτε με τον ίδιο τον σχεδιασμό των λεπτομερειών, όπως  με τη στροφή του κεφαλιού και των ώμων, με τη θέση που παίρνουν τα χέρια με τα χοντρά δάχτυλα και μερικές φορές με το στρογγυλό αυτί μιας από τις δύο μορφές, που προεξέχει σαν χωνί.
Στα λάδια τα πράγματα αλλάζουν. Με το σφικτό πλάσιμο ο άντρας έχει πάρει σάρκα και οστά. Πρόκειται για έναν μεσήλικα, με το λαϊκό στοιχείο να εντοπίζεται στα ίσια γυαλιστερά μαλλιά και στην αρχή της φαλάκρας. Η γυναίκα σε μερικά έργα δίνει την αίσθηση της «δεύτερης» με τα χονδροειδή χαρακτηριστικά και τα κιτρινόξανθα βαμμένα μαλλιά. Ο έρωτας στη μέση ηλικία!
Όμως, ο Χαρίσης εδώ εντυπωσιάζει με τη σιγουριά που του δίνει η ικανότητά του να σχεδιάζει με το χρώμα και να παίζει με τα θερμά και τα ψυχρά. Με τον τρόπο που χειρίζεται το θέμα του είναι φανερό ότι δεν υπάρχει μία πηγή φωτός, αλλά τα πρόσωπα φωτίζονται παράδοξα από μόνα τους. Άλλοτε το φως βγαίνει από τα στρογγυλά αυτιά, άλλοτε από το μέτωπο, άλλοτε από τα κίτρινα μαλλιά της γυναίκας.
Πρόκειται για μία ζωγραφική συμπυκνωμένη, που δεν «βγαίνει» εύκολα και που δημιουργεί ισχυρά συναισθήματα και συνειρμούς σε ατομικό, κοινωνικό αλλά και πανανθρώπινο επίπεδο.

Last modified: 19/12/2017