Βίκυ Γεωργιοπούλου: Τα πινέλα είναι βουτηγμένα στις αλήθειες της ζωής μου

Γιάννης Τζιμούρτας

Δημοσιογράφος

Θα ήταν ψέμα αν προσπαθούσα να διαχωρίσω τη ζωή μου από την τέχνη μου. Φωνάζω την αλήθεια…

Η ζωγραφική εκφράζει τις εσωτερικές φωνές πολύ πιο αποτελεσματικά από τις λέξεις. Βοηθά να ανακαλύψουμε ένα κόσμο που πιθανόν αγνοούμε ή αδιαφορούμε. Η ζωγραφική της Βίκυς Γεωργιοπούλου φωτίζει ένα κόσμο ανθρώπων που βρίσκονται σε αδυναμία αντιμέτωποι πολλές φορές με τους χειρότερους φόβους τους. Μας καλεί ως κοινωνία να θέσουμε «τον δάκτυλον επί των τύπον των ήλων» μιας σκληρής πραγματικότητας που τη βιώνουμε στους διαδρόμους και τους θαλάμους των νοσοκομείων. Αν και όπως λέει η καλλιτέχνιδα στην Ελλάδα της κρίσης, τίποτε δεν μπορεί να θεωρηθεί πιο σοκαριστικό από τις απάνθρωπες εικόνες που μας περιβάλλουν. Συναντήσαμε τη Βίκυ Γεωργιοπούλου με αφορμή την πρόσφατη έκθεση της «Εις Υγείαν…».

Η εικόνα σου είναι εικόνα ανθρώπου ήπιου, χωρίς διάθεση για εντάσεις και συγκρούσεις. Κι όμως τα έργα σου και στην πρόσφατη έκθεση και παλαιότερα αναδεικνύουν μια σκληρή πραγματικότητα. Μερικές φορές θα έλεγα ότι είναι και επιθετικά. Πρόκειται για κραυγή ή για εκτόνωση.

Δεν μπορεί να υπάρξει κραυγή χωρίς εκτόνωση και το αντίστροφο. Αυτό είναι και το δίπολο του ψυχισμού μας. Στα έργα μου χρησιμοποιώ έναν σκληρό και επιθετικό ρεαλισμό που στην καθημερινή μου ζωή καμουφλάρω πίσω από τους κανόνες συμπεριφοράς. Άλλες φορές με βοηθάει και άλλες όχι. Μέσα από την δουλειά μου φωνάζω την αλήθεια μου και εκτονώνομαι με αποτέλεσμα στη ζωή μου να διαχειρίζομαι το θυμό που μου προκαλεί πολλές φορές η πραγματικότητα μου.

Έχει βιωματικά στοιχεία η ζωγραφική σου; Πώς προκύπτει η θεματογραφία σου;

Τα περισσότερα έργα μου αν όχι όλα είναι βιωματικά. Τα παιδικά μου χρόνια, η ενηλικίωση μου, οι σπουδές μου, το εργασιακό μου περιβάλλον και οι εμπειρίες μου επηρέασαν και επηρεάζουν βαθύτατα τη γραφή μου. Όπως καταλαβαίνετε τα πινέλα μου είναι βουτηγμένα στις αλήθειες της ζωής μου γι’ αυτό δεν θα μπορούσα να κάνω κάτι άλλο. Θα ήταν ψέμα αν προσπαθούσα να διαχωρίσω τη ζωή μου από την τέχνη μου.

Είναι γεγονός πως πολλές εικόνες σου σοκάρουν. Το βλέπεις στους θεατές των έργων σου και τι νιώθεις εκείνη τη στιγμή; Νιώθεις την ανάγκη να μιλήσεις μαζί τους. Όχι για να μοιραστείς την άποψη τους, αλλά ίσως για να ενώσεις τη φωνή σου.

Στην Ελλάδα της κρίσης είναι υπερβολικό να θεωρούμε τα έργα μου σοκαριστικά όταν οι εικόνες γύρω μας είναι πραγματικά σκληρές, απάνθρωπες και ωμές. Η τηλεόραση, το Ίντερνετ, τα βιντεοπαιχνίδια, η εγκληματικότητα, η ανεργία ποτίζουν το βλέμμα και το μυαλό των ανθρώπων με εικόνες βίας και εξαθλίωσης. Καθημερινά τις παραβλέπουμε γιατί τις θεωρούμε δεδομένες και βαφτίζουμε σκληρό στην τέχνη κάθε τι που μας ταρακουνάει από την σιγουριά και τον μικρόκοσμο μας. Η τέχνη μου προκαλεί ποικίλα συναισθήματα και αυτό μου δίνει ενέργεια και θάρρος για να συνεχίσω να ζωγραφίζω. Μοιράζω και μοιράζομαι μέσα από αυτή τη διαδικασία και τελικά η φωνή μου έχει περισσότερη δύναμη.

Θυμήσου ένα περιστατικό που σε ενέπνευσε και δημιούργησες ένα έργο. Είναι όλα σου τα έργα απεικόνιση πραγματικών περιστατικών; Οι ήρωες σου είναι πρόσωπα υπαρκτά;

Το γεγονός ότι η μητέρα μου έμεινε κατάκοιτη για ένα χρόνο μετά από ατύχημα στο ισχύο ήταν το έναυσμα για να την «θρονιασω» πάνω σε έναν αναβατήρα. Ευτυχώς κατέβηκε από το «θρόνο» έγινε καλά και συνεχίζει να με εμπνέει για επόμενα έργα. Όλοι οι ήρωες των έργων μου προέρχονται από το οικογενειακό, εργασιακό και φιλικό μου περιβάλλον. Πολλοί είναι όντως γιατροί, ασθενείς, συνταξιουχοι, μαθητές μου. Ελάχιστους επιλεγώ από το ίντερνετ για να ενσαρκώσουν ήρωες μου.

Σε ένα πίνακα σου αγγίζεις την πληγή κάποιας ασθενούς. Μου έδωσε την εντύπωση ότι λειτουργείς ως «άπιστος Θωμάς».

Επειδή η σχέση μου με την ασθενή- μητέρα μου- Χριστό στο έργο «οικογενειακή υπόθεση» περικλείει πολλά προσωπικά βιώματα ώστε να καταλήξω «άπιστος Θωμάς» δεν θα ήθελα να τα μοιραστώ με το ευρύ κοινό. Αφήνω το θεατή στη δικιά του κρίση να αναλύσει το έργο.

Η Κλεοπάτρα Δίγκα για τη Βίκυ Γεωργιοπούλου

Καμαρώνω ιδιαίτερα για τη εξαιρετική δουλειά της Βίκης γιατί όταν ήρθε στο Εικαστικό Εργαστήριο της Καλαμάτας, 8 χρονών, στη δεκαετία του ’80 διακρίναμε ότι έπρεπε οπωσδήποτε «να βγει στο κλαρί» όπερ και εγένετο. Μετά ΑΣΚΤ, με δάσκαλο το Χρόνη τον Μπότσογλου, που ξεχώρισε αμέσως το ταλέντο της, αστέρι την είπαμε. Τώρα ώριμη ζωγράφος ξετυλίγει τον κόσμο της με ειλικρίνεια και ποιότητα, στοιχεία του αληθινού καλλιτέχνη, ζωγραφίζοντας ότι την καίει. Γραφή ρεαλιστική, προσωπική. Πώς αλλιώς; Της εύχομαι από την ψυχή να μη σταματήσει να «σκάβει» στην πηγή της.

Για σένα ποια είναι η αλήθεια της τέχνης;

Είναι δεδομένο ότι η τέχνη για να είναι αληθινή πρέπει να εκφράζει την εποχή της και να προετοιμάζει το μέλλον. Επίσης αλήθεια βρίσκουμε στην εξέλιξη της και μέσα στο προσωπικό όραμα του κάθε καλλιτέχνη που επαναστατεί για να αλλάξει τον κόσμο. Ένας εικαστικός που ψεύδεται στη δουλειά του δεν θα βρει τη λύτρωση μέσα από αυτή. Η αλήθεια στην τέχνη εμπερικλείει αγάπη και έρωτα που ουσιαστικά είναι οι μόνες δυνάμεις που κάνουν την τέχνη να ανθίζει. Ας δώσουμε στις μελλοντικές γενιές μια αληθινή μη στρατευμένη τέχνη για να γίνουν περισσότερο ελεύθεροι και καλύτεροι από εμάς.

Όπως επισημαίνει η Ήρα Παπαποστόλου γιατροί, ψυχιατρεία, νοσοκομεία, χάπια, ψυχικά τραύματα παρελαύνουν στους καμβάδες σου… Αυτή η ωμή πραγματικότητα των νοσοκομείων στην πραγματικότητα περικλείει όλη τη νοσηρότητα μια κοινωνίας σε κατάσταση κρίσης και συλλογικής κατάθλιψης; Θυμάμαι παλιότερα που είχες παρουσιάσει κάποια έργα που αφορούσαν στη δημοσιοϋπαλληλική ρουτίνα, ψηφιακή εξάρτηση κλπ.

Τα έργα μου είναι μια μικρογραφία της άσχημης και νοσηρής πραγματικότητας που βιώνουμε. Ο θεατής ταυτίζεται με τους ήρωες μου προβάλλοντας το παρόμοιο πρόβλημα του σε αυτούς κάνοντας τον πόνο να εξασθενεί αφού μοιράζεται.

Θα είχε πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου καλλιτέχνες και αυτοί που επηρέασαν τη δουλειά σου.

Όταν σπούδαζα στην ΑΣΚΤ και ξεκίνησα να γνωρίζω καλλιτέχνες και την πορεία τους εκτενέστερα επηρεάστηκα πολύ από την γραφή του Έγκον Σίλε γιατί με ενέπνευσε το κίνημα του εξπρεσιονισμού. Στα χρόνια μετά τη σχολή βρήκα ενδιαφέρον στον συνδυασμό της σάρκας με τα μοτίβα στη δουλειά του Κλιμτ χωρίς να είναι ξεκάθαρη η επιρροή μου από αυτόν. Αφομοίωσα στοιχεία από κάποιους καλλιτέχνες και τα ενσωμάτωσα στο προσωπικό μου στιλ. Στην τελευταία μου δουλειά πήρα στοιχεία από τον Φοντάνα στα έργα τομη Ι, τομή ΙΙ, τον Καραβάτζιο στην οικογενειακή υπόθεση, τον Κλιντ και τον Χιρστ στους φόβους και εμπνεύστηκα από σκίτσα εγκλείστων σε ψυχιατρεία όπως και από τον Ντιμπιφε στο έργο «ο τρελός». Θαυμάζω τη γεωμετρική αφαίρεση του Μόραλη γιατί θεωρώ ότι είναι από τους λίγους καλλιτέχνες που συνδυάζουν το Ελληνικό στοιχείο με μια ευρωπαϊκή προσέγγιση και γραφή με τόσο άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα και τα χρωματικά πεδία του Ρόθκο γιατί μου δημιουργούν μια θρησκευτική κατάνυξη για κάτι ανώτερο βάζοντας με σε έναν κόσμο πέρα από τη θνητή μας ζωή. Η συγκίνηση που νιώθω με το ελάχιστο στα έργα του είναι το πιο αληθινό συναίσθημα που θα έπρεπε να προκαλεί ένα έργο τέχνης.

Τι σημαίνει για σένα ο όρος «πειραματίζομαι». Στα έξι χρόνια που τυχαίνει να παρακολουθώ τη δουλειά σου, διαπιστώνω ότι υπάρχει ένας συνεχής πειραματισμός.

Στην έκθεση «εις υγείαν» πειραματίστηκα με το φόντο που αποτελεί τις σκέψεις του τρελού. Δεν έχει την αυστηρή δομή και τη συμμετρία που χαρακτηρίζει τη δουλειά μου. Το αποτέλεσμα γεννήθηκε αυτοσχεδιαστικά κατευθείαν πάνω στον καμβά σε αντίθεση με τα άλλα έργα που η εικόνα ήταν έτοιμη από την αρχή. Θα ήθελα να είχα τον χρόνο να πειραματιστώ περισσότερο σε μελλοντικές μου δουλειές αλλά η δουλειά μου ως εκπαιδευτικός μου απορροφά πολύ ενέργεια από το δημιουργικό μου χρόνο. Δουλεύω ως εκπαιδευτικός από το 2000. Έμαθα έστω και λίγο να πειραματίζομαι παράλληλα με την πνευματική και σωματική κόπωση που μου δημιουργεί η εκπαίδευση. Αυτό μου δίνει ελπίδα ότι στο μέλλον θα πειραματιστώ ίσως περισσότερο.

Υπάρχει ασθενής που είδε τον εαυτό του σε έργο σου; Και πώς αντέδρασε;

Όλοι σχεδόν οι «ασθενείς» είδαν τον εαυτόν τους στα έργα μου. Οι αντιδράσεις ήταν ποικίλες. Άλλοι αισθάνθηκαν άβολα, άλλοι το διασκέδασαν με μια δόση μαύρου χιούμορ, άλλοι καμάρωσαν που ξεπέρασαν την ασθένεια του πίνακα και άλλοι έμειναν σιωπηλοί στα φώτα της δημοσιότητας που φώτισαν αυτές τις τραγικές τους στιγμές.