Στον Πύργο του Μπαζαίου υφαίνεται ο δρόμος από την παράδοση στον μοντερνισμό

Γράφει ο Δημήτρης Σαραφιανός

Ο Πύργος του Μπαζαίου κοντά στο Σαγκρί της Νάξου φιλοξενεί μια έκθεση ταπισερί σε επιμέλεια Ίριδας Κρητικού. Η παραδοσιακή τέχνη της υφαντικής και ο μεταβυζαντινός πύργος συναντώνται με σύγχρονους εικαστικούς καλλιτέχνες.
Ο ίδιος ο πύργος αποτελεί αδιαμφισβήτητα τον πρωταγωνιστή της έκθεσης, που δένεται με τα έργα, τα αναδεικνύει και αναδεικνύεται από αυτά. Ο επισκέπτης έχει την αγαθή τύχη, όχι μόνο να δει τη ζωντανή σάρκα του πύργου, με τη βαριά πάστα του χρωματισμένου σοβά και τις υγρασίες που διαμορφώνουν νέα εικαστικά πεδία, σε διάλογο με τα εκτιθέμενα έργα, αλλά και να την ακουμπήσει, να αγκαλιαστεί από αυτή. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον και χάρη στον αέρα που διαπερνά ακατάπαυστα τα δωμάτια του πύργου, τα έργα αναπνέουν και ανταλλάσσουν την πνοή τους με τους επισκέπτες.
Eραλδικά πανό από τον Νίκο Κόνιαρη, αέρινα ινδιάνικα επιτοίχια από τον Μανώλη Ζαχαριουδάκη, αποδομημένες φωτογραφίες από χαρτί και νήμα που συνομιλούν με τα παραδοσιακά πορτρέτα και το σύγχρονο φιλμ από τη Μαρία Κώτσου (αρχική εικόνα), κόκκινα υφαντά που μας καλούν σε ένα ταξίδι με ανθρωποκεντρικά σύμβολα και μοτίβα της ελληνικής παράδοσης από την Ιωάννα Τερλίδου, μοντέρνοι εντυπωσιακοί θύσανοι, που ανοίγουν νέους υφαντικούς δρόμους από την Πανδώρα Μουρίκη, μπάνερς που μετατρέπουν παραδοσιακά εργαλεία σε μοντέρνα σύμβολα από την Ειρήνη Γκόνου, διάλογοι μεταξύ υφάσματος και κεραμικού από τη Μάρω Κορνηλάκη, υφασμάτινα αναθήματα από τη Σοφία Πάσχου, ένα κουκούλι, έτοιμο να γεννήσει νέες υφασμάτινες δυνατότητες από τη Μαρία Γρηγορίου και το Γιάννη Παπαδόπουλο, θαλασσογραφίες και ιπτάμενα μαξιλάρια από τη Μαίρη Γαλάνη-Κρητικού, συνομιλούν με τα φαντάσματα προηγούμενων εκθέσεων που αγάπησαν τον πύργο και ενοικούν πλέον σε αυτόν.

Ζωή Γαϊτανίδου

Το κόκκινο νήμα της Ισμήνης Σαμανίδου, που συνδέει τον πύργο με παραδοσιακά αντικείμενα (καρέκλες, βαρίδια αργαλειών), πέτρες, αλλά και τη φωτογραφία του παππού Μπαζαίου, διαμορφώνοντας ένα ολότελα μοντέρνο έργο, αλλά και τα περιελιγμένα σε νήματα τσέρκια, που παραπέμπουν στην πρώτη υφάντρα, την αράχνη, αναδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο ότι το πέρασμα από το παραδοσιακό στο μοντέρνο δεν χρειάζεται να υποκύψει αναγκαστικά σε μια φολκλορική αντιμετώπιση, που καταλήγει στην καλύτερη περίπτωση σε παρωδία και στη χειρότερη σε ready made αναφορές στα τσολιαδάκια της Πλάκας, αλλά μπορεί να βρει άλλους αναζωογονητικούς δρόμους συνάντησης, σαν τον άνεμο που αναζωογονεί τα έργα και τους επισκέπτες.

Πανδώρα Μουρίκη

Φυσικά ο άνεμος, όπως και η ζωή, δεν αναζωογονούν μόνο, αλλά και διαβρώνουν τον πύργο. Ο πύργος, χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Μάριου Βαζαίου, αντιστέκεται. Για να μπορέσει όμως να αντισταθεί και στην αδιαφορία των αρχών και τη βουλιμία των τοπικών εκκλησιαστικών παραγόντων που διεκδικούν τον πύργο θα χρειαστεί όλη τη βοήθεια από τις τοτεμικές ταπισερί της Ζωής Γαϊτανίδου, που εδώ δεν απεικονίζουν μόνο μάσκες και μάτια των ορατών/αόρατων πνευμάτων, αλλά αποκτούν και στέγες, παραπέμποντας ευθέως στον τοτεμικό χαρακτήρα του ίδιου του πύργου. Θα χρειαστεί επίσης όλη τη βοήθεια του τοτεμικού αποτρεπτικού παραθύρου στο δεύτερο όροφο, που με τα αυστηρά μάτια και το κραυγάζον στόμα προφυλάσσει το αξιώτικο τοπίο της ενδοχώρας από την τουριστική εκβιομηχάνιση. Θα χρειαστεί όμως και λίγη από τη δική μας βοήθεια. Γι’ αυτό, ας γίνουμε θαμώνες των εκθέσεων και των εκδηλώσεων του πύργου και αναλογιζόμενοι το memento mori που έστησε ο Μάριος Βαζαίος στο χώρο υποδοχής, ας καταλάβουμε ότι ο θνητός μας χαρακτήρας επιτάσσει να απολαύσουμε τη στιγμή πίνοντας ένα κίτρο στην αυλή του και να μακαρίσουμε τη ζωή που μας φέρνει σε επαφή με πόλους τέχνης και αντίστασης ανά την Ελλάδα.

Δημήτρης Σαραφιανός,
Λόφος art project

To Λόφος art project είναι μια νέα πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην ανάδειξη των έργων του Πάνου Σαραφιανού και της Μαίρης Χατζηνικολή, καθώς και στη δημιουργία ενός χώρου εκθέσεων και εκδηλώσεων, όπου θα συναντιέται η τέχνη με τη ζωή