Στάθης Ανδρουτσάκης: Μια δεύτερη Αναγέννηση

Ρεαλιστής ζωγράφος, ο Στάθης Ανδρουτσάκης δουλεύει με λάδι σε καμβά και χρησιμοποιεί την πρακτική της σειράς, δηλαδή παρουσιάζει διαφορετικές θεματικές ενότητες: τα εργοστάσια, τις γυναίκες, την Αθήνα… Η ανάγκη του είναι να παρουσιάσει εικόνες γνώριμες για το θεατή μεταμορφώνοντάς τις σε δυνατά σύμβολα. Με απόλυτη ισορροπία ανάμεσα στη φόρμα και το χρώμα, τη σκιά και το φως, η ζωγραφική του χαρακτηρίζεται από μια τέλεια αρμονία χάρη στην ακρίβεια, τη γεωμετρική τάξη και τη λεπτομέρεια. Μετά την πρώτη ανάγνωση που υποδηλώνει ρεαλισμό και ανθρωποκεντρική ζωγραφική, παρατηρούμε μια αρχιτεκτονική δομή τέτοια όπου κάθε στοιχείο παίζει το ρόλο που από την αρχή επέλεξε ο καλλιτέχνης, χρησιμοποιώντας αυστηρά πλαστικά μέσα. Άλλοτε δουλεύοντας με μοντέλο και άλλοτε από φωτογραφία, φτιάχνει έργα που θέτουν ερωτήματα σχετικά με την τέχνη και την ανθρώπινη ταυτότητα.
Τα εργοστάσια δεν μπορούν παρά να είναι μια πρόκληση για τον καλλιτέχνη: οι διακυμάνσεις του φωτός οι ποικίλες χρωματικές θερμοκρασίες και οι γεωμετρικές φόρμες προσφέρονται απλόχερα στην υπηρεσία της δημιουργίας. Οι χώροι που απεικονίζονται στήνονται με βάση τις έντονες γεωμετρικές φόρμες καθώς και τις σχέσεις ισορροπίας ανάμεσα σε θερμά και ψυχρά χρώματα. Μηχανές, εγκαταλελειμένα εργοστάσια, κενά κτίρια όπου στεγάζεται η ανθρώπινη γύμνια είναι ορισμένα από τα θέματα του. Σε επίπεδο εικόνας, ο τρόπος έκφρασής του μοιάζει κάποιες φορές να είναι ένας διάλογος με τον μεγάλο πρωτεργάτη του ρεαλισμού, τον Edward Hopper, ο οποίος ζωγραφίζει εσωτερικούς χώρους που συγκεντρώνουν την απόλυτη μοναξιά και τη βαθιά θλίψη ανδρών και γυναικών. Άνθρωπος και μηχανή είναι η πρώτη ανάγνωση του έργου του. Οι άνθρωποι άλλοτε παρουσιάζονται γυμνοί και άλλοτε έχοντας κάποια ιδιότητα ( όπως στο έργο Σουίτα όπου ο πρωταγωνιστής παίζει βιολοντσέλο). Η γεωμετρία του χώρου γίνεται αισθητή με κάθε τρόπο: τα δοκάρια ως κάθετες γραμμές, τα ορθογώνια παράθυρα, τα στρογγυλά γρανάζια… Δεν είναι παρά η λογική και η τάξη, με τις αυστηρές γεωμετρικές γραμμές της, σε αντίθεση με την ανθρώπινη φύση, με τις καμπύλες της και το φθαρτό που διαθέτει. Τα γυμνά του, λιτά, έρχονται κόντρα στα βιομηχανικά του τοπία στα οποία μοιάζει να αναζητά την αίσθηση της τραχύτητας, εκείνο το κομμάτι της πραγματικότητας απ΄το οποίο λείπει η ανθρώπινη ευαισθησία.
Οι ονομασίες των έργων προσθέτουν νόημα στην ανάγνωση τους: Εύα, Αδάμ και Εύα, Άγγελος.
Πρόκειται άραγε για μια δεύτερη Αναγέννηση όπου οι πρωτόπλαστοι και ο άγγελος που συναντάμε σ΄έναν Masaccio το 1427 γίνονται άνθρωποι του σήμερα και αναμετριούνται με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική προοπτική;
Όταν ζωγραφίζει τις γυναίκες του, παίζει ανάμεσα στην πραγματική τους φύση και την πλασματική. Φυσικές γυναίκες, σε διάφορες στάσεις, με κουρασμένα πρόσωπα και αληθινά σώματα, είναι μερικές από τις γυναίκες του. Οι υπόλοιπες προέρχονται από φωτογραφίες που βρίσκει σε περιοδικά  και οι οποίες εμφανίζονται χωρίς πρόσωπο, σε στάσεις που απαιτεί η μόδα, με έντονα χρώματα, σε μία ποπ αισθητική. Μια σύγκριση ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα είναι το θέμα του. Βαλμένες πλάι πλάι, οι γυναίκες αυτές δεν μοιάζουν σε τίποτα. Οι πρώτες παρουσιάζονται με απλότητα και με έναν υπαινικτικό ερωτισμό ενώ οι δεύτερες με ψυχρότητα, ως απρόσωπα σύμβολα του σεξ.
Όταν ζωγραφίζει την Αθήνα, αυτό που κυριαρχεί στη ζωγραφική του είναι οι φόρμες και το χρώμα, ενώ ο βαθμός του ρεαλισμού εξαρτάται από το πως χρησιμοποιεί το φως στα έργα του. Με τον ίδιο τρόπο που εξαπλώνεται η Αθήνα προς όλες τις κατευθύνσεις, με τον ίδιο τρόπο τη ζωγραφίζει και πάνω στην κορνίζα του έργου. Σαν θέμα, δεν είναι καινούριο, όμως ο τρόπος με τον οποίο αποδίδει την εικόνα της πόλης είναι ξεχωριστός: αν και προέρχεται από βαθιά παρατήρηση, μοιάζει να έχει ζωγραφιστεί ελεύθερα όσον αφορά στο σχέδιο και στα χρώματα. Μέτρο, καθαρότητα, φως είναι τα πρώτα στοιχεία που παρατηρείς. Συνδυάζει με καθαρά προσωπικό τρόπο το ελληνικό φως με τις κατακτήσεις της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας και, με ουσιαστική γνώση της ακαδημαϊκής παράδοσης, προχωράει σε μία ολωσδιόλου προσωπική σύνθεση.
Ζωγράφος παραστατικών τάσεων και ρεαλιστικών διατυπώσεων, οδηγείται σε μια ζωγραφική περισσότερο πνευματική παρά ενστικτώδη, έχοντας εξαιρετικά εκφραστικά αποτελέσματα.

Last modified: 09/07/2019