Σπύρος Κουρσάρης: Χρησιμοποιώ βιωματικά υλικά για να καταργήσω την αφόρητη πρωτογενή μνήμη

Γιάννης Τζιμούρτας

Δημοσιογράφος

Περισσότερα άρθρα

Συλλογή. Βιτρίνα, μικτή τεχνική, 40×45 εκ. 2014

Το έργο τέχνης που δημιουργείται με στοιχεία μνήμης έχει τη δυνατότητα να αγγίξει το συναίσθημα και να κινητοποιήσει το θεατή, περισσότερο από μια απλή αναπαράσταση. Άλλωστε από την ίδια την καταγωγή της η τέχνη ήταν πάντα μια πράξη μνήμης η οποία εν πολλοίς βασίζεται στην εμπειρία και την ψυχή του ατόμου.
Ο Σπύρος Κουρσάρης μετά από τέσσερα χρόνια μας παρουσιάζει τη νέα του προσωπική έκθεση ζωγραφικής όπου κυριαρχούν οι προσωπικές μνήμες του καλλιτέχνη. Ο Κουρσάρης έχει δικό του «πλατωνικό περιστερώνα» απ’ όπου ανασύρει μνήμες που τις ενσωματώνει ή δημιουργεί μ’ αυτές. Ζει με τις μνήμες του, σκέφτεται με τις μνήμες του, δουλεύει με τις μνήμες του.

Πατρίς. Ζωγραφική σε μουσαμά, 40×100 εκ. 2015

Δεν χρησιμοποιεί τη μνήμη για ν’ αλλάξει τον κόσμο, όμως μέσα από τις δικές του μνήμες αγγίζει τις δικές μας αισθήσεις, ζωντανεύει τις δικές μας εικόνες και συναισθήματα. Ο καλλιτέχνης βρίσκει τρόπους να ζει τις πρώτες του εικόνες, τα παιχνίδια του, τις οικογενειακές ιστορίες. Δημιουργεί ένα οπτικό αρχείο. Κάθε του έργο στην έκθεση είναι μια μικρή εγκατάσταση.
Συναντήσαμε το Σπύρο Κουρσάρη στη γκαλερί έκφραση της Γιάννας Γραμματοπούλου και μας ξενάγησε στη νέα του έκθεση.

Οριοθέτηση. Βιτρίνα, μικτή τεχνική, 30×30 εκ. 2017

Σπύρο, βρισκόμαστε σε μια έκθεση που αποθεώνει τη μνήμη!

Σε μία ζωγραφική με αναγνώσιμη εικόνα, χωρίς αφήγηση, με αφαιρετικά στοιχεία της μνήμης, ίχνη της μνήμης που συμμετέχουν στη σύνθεση με υπαινιγμούς, μπορούμε να μιλήσουμε για κάτι τέτοιο σχετικό με την ανάδειξη των εννοιών και τη συνομιλία, που θα υπάρξει, με τους θεατές.

Είναι μια σκηνογραφική πανδαισία, μικρές πανέμορφες εγκαταστάσεις…

Έφτιαξα βιτρίνες, έγχρωμες, ανάγλυφες χαρτοκατασκευές, σκηνογραφώντας θα λέγαμε, τη δουλειά μου, υπό κλίμακα. Στην πραγματικότητα είναι η ζωγραφική που κάνω σε ζωγραφισμένα επίπεδα, δίνοντας την ψευδή αίσθηση της τρίτης διάστασης, όπως υπάρχει σε μία θεατρική Σκηνή. Ελπίζω στα σενάρια που θα έρθουν. Η πλοκή αρχίζει!

Νυχτερινό. Ζωγραφική σε ξύλο, 24×39 εκ. 2016

Μέσα από τη διαδικασία της συγκεκριμένης ζωγραφικής πράξης προκύπτει η λύτρωση;

Το Έργο της Τέχνης αυτοϋποστήριζεται αν έχει λόγο ύπαρξης. Αποδίδοντας τα έργα στο κοινό, αποβάλλοντας το βάρος τους, αφημένα στη τύχη τους, μόνα τους να δοκιμαστούν στο χρόνο και στις ματιές, ίσως υπάρξει λύτρωση. Περιστασιακή λύτρωση.

Έχεις απελευθερωθεί από τις εμμονές σου;

Αυτή είναι η επιθυμία μου. Να πάω κάπου που δεν το ξέρω, γιατί ζωγραφίζω αυτά που ξέρω, μέσα από τις εμμονές μου, τις ίδιες τις εμμονές μου. Ξέρω ακόμα, πως υπάρχει ένας παράλληλος τόπος που θα μου επέτρεπε να βρεθώ ζωγραφικά εκεί, αλλά δεν γνωρίζω το δρόμο για να πάω.

Τοπίο το καλοκαίρι. Ζωγραφική σε βιτρίνα 35×35 εκ. 2016

Διαβάζουμε στο σημείωμα σου για την έκθεση την επιθυμία σου να ζωγραφίσεις αυτά που δεν ζωγράφισες, αυτά που δεν είδες· Είναι πόθοι και όνειρα;

Αυτά θέλω να ζωγραφίσω, αυτά που δεν είδα. Οι πόθοι είναι πολλοί, άπειρα τα όνειρα και ο χρόνος σκληρός και αδυσώπητος.

Η ύπαρξη των ιστών μέσα στο έργο σου ανακαλεί ένα τοπίο προσωπικό, γιατί ως ορόσημα θα μπορούσαν να είναι στοιχεία περιχαράκωσης;

Ελεύθερη Δράση. Ζωγραφική σε ξύλο, 55×81 εκ. 2017

Είναι στοιχεία-σύμβολα περιχαράκωσης. Καταρχήν όμως είναι χαράξεις που ορίζουν τη σύνθεση και το σχέδιο. Συμβάλουν στη δράση, στην κίνηση της εικόνας μου. Διαγράφουν το χώρο. Τοπογραφούν την έκταση του δράματος.

Πως αποφάσισες τη χρήση των υλικών που χαρακτηρίζουν αυτήν την έκθεση;

Δεν μπορώ να προαποφασίσω. Είναι απόφαση στιγμής. Τα υλικά βρίσκονται γύρω μου. Αρχίζω από το τίποτα, από μία ένδειξη, μία χειρονομία σχεδιαστική ή χρωματική, από μία γραμμή. Δεν έχω κάτι σαφές, κάτι καθαρό, για να προβλέψω το τέλος, το αποτέλεσμα.

Ανάληψη. Ζωγραφική σε χαρτόνι, 11×20 εκ. 2014

Μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις. Και οι εικόνες της έκθεσης σου ξύπνησαν σε μας τους θεατές αναμνήσεις, συναισθήματα, ιστορίες και αλήθειες. Οι δικές σου μνήμες λειτούργησαν σαν εκρηκτικό εργαλείο για να ξυπνήσουν μνήμες των θεατών. Πώς εισπράττεις ως καλλιτέχνης όλη αυτή την ατμόσφαιρα που δημιουργείται στην έκθεση και το αποτέλεσμα που προκύπτει στους επισκέπτες;

Μία Τέχνη σαν τη Ζωγραφική, που δεν έχει χρόνο, παρά μόνο μία εικόνα σιωπής, πολύτιμη, μοναδική, που κάθε μέρα αναπτύσσεται και αναπνέει στο χώρο και στο φως, στα μάτια που τη βλέπουν, αξίζει χίλιες και μία λέξεις, όλες διαφορετικές, ξεχωριστές. Η είσπραξη αυτής της ατμόσφαιρας, έχει ένα βασανιστικό ενδιαφέρον για εμένα, σε σχέση με τις διαφορετικές προσεγγίσεις και εκδοχές.

Αποκάλυψη. Ζωγραφική σε μουσαμά, 80×80 εκ. 2016 -17

Πόσο η μνήμη που ενεργοποιείται μέσα από την τέχνη μπορεί να επηρεάσει ακόμη και να διαμορφώσει μελλοντικές απόψεις και αντιλήψεις;

Το διαχρονικό Έργο Τέχνης, βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο, και με την παρουσία του, επηρεάζει και διαμορφώνει ιδέες, απόψεις, αντιλήψεις. Αλλά και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Η μνήμη που ενεργοποιείται μέσα από την Τέχνη, με τα ίχνη της στα συστατικά του έργου, ή κυριαρχεί στο έργο, λειτουργεί υπερθετικά και καθοριστικά στη διαμόρφωση νέων σκέψεων, με κριτικά και συγκριτικά δεδομένα.

Υπάρχει περίπτωση ένας καλλιτέχνης να «πειράξει» κάπως απροσδόκητα τη μνήμη για να επηρεάσει το παρόν ή το μέλλον;

Πικρή θάλασσα. Ζωγραφική σε μουσαμά, 19×19 εκ. 2017

Η μνήμη είναι μία αφορμή στην Τέχνη. Δεν έχει απαραίτητα ακρίβεια, χρονική η ιστορική. Είναι η αυθαίρετη μνήμη που συνυπάρχει στα σύγχρονα, τα σημερινά και τα μελλοντικά ίσως. Δραματοποιεί με την υπερβολή της την εικόνα, προσθέτει νοήματα στα πραγματικά, τα φυσικά και τα φαντασιακά.

Στην τέχνη από κάθε υλικό κάτι δημιουργικό θα προκύψει. Υπάρχουν στιγμές που σε οδηγεί το υλικό; Είδα στην έκθεση χάρτινες κορνίζες, επίσης να χρησιμοποιείς διάφορα φτηνά ή ξεχασμένα υλικά. Πόσο μαγικό είναι να δίνεις αξία στα ευτελή και ξεχασμένα;