Μια έκθεση όπου προβάλλονται βήμα – βήμα η ζωή, οι σκέψεις και το έργο του καλλιτέχνη

Χρήστος Τζίβελος (1949 – 1995)
«Modelling phenomena»

Τόπος: Μουσείο Μπενάκη, κτήριο οδού Πειραιώς 138
Επιμελητές: Χριστόφορος Μαρίνος, Μπία Παπαδοπούλου
Ημερομηνίες: 7 Δεκεμβρίου 2017 – 18 Φεβρουαρίου 2018

Χρήστος Τζίβελος, από τη συμμετοχή του στην έκθεση «Six heures avant l’été», διαμέρισμα Παρισιού, 1985

Εφευρετικός και επινοητικός καλλιτέχνης, με έντονες μεταφυσικές και επιστημονικές ανησυχίες, ο Χρήστος Τζίβελος, διακρίθηκε ως ένας από τους πιο ταλαντούχους ‘Ελληνες εικαστικούς των δεκαετιών του ’80 και του ’90. Στη σύντομη πορεία του, δεν σταμάτησε ποτέ να ερευνά και να πειραματίζεται. Αποποιήθηκε την ομοιομορφία της εικαστικής γραφής και οικειοποιήθηκε την πρωτοτυπία, τις οπτικές εναλλαγές και τους διαφορετικούς τρόπους έκφρασης. Αμφισβητώντας τους νόμους της αγοράς και του κατεστημένου, διαμόρφωσε ένα προσωπικό εικαστικό σύμπαν, εμβαθύνοντας τη σκέψη του σε βαθυστόχαστα ζητήματα που είναι επίκαιρα ακόμα και σήμερα.
Η αναδρομική έκθεση του Τζίβελου στο Μουσείο Μπενάκη, κτήριο οδού Πειραιώς, με τίτλο «Modelling phenomena», σκιαγραφεί διαφορετικά στάδια της εργασίας του, προβάλλοντας την πολυμορφία του έργου του.

Πορτρέτο του Χρήστου Τζίβελου με γυάλινη, σφαιρική λάμπα, 1984

Αφετηρία αποτελεί η αναπαράσταση μιας διαδραστικής εγκατάστασης του 1977 και η προβολή ενός ψηφιοποιημένου φιλμ (ευγενική παραχώρηση Διοχάντης) το οποίο καταγράφει τις πρώιμες εγκαταστάσεις του Τζίβελου, στο πλαίσιο ομαδικών εκθέσεων Ελλήνων καλλιτεχνών της πρωτοπορίας στην Ιταλία και το Βέλγιο που επιμελήθηκε η Έφη Στρούζα.
Στην υποφωτισμένη αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη, οι αφηρημένες αυτόφωτες εγκαταστάσεις, με τις οποίες ο Τζίβελος έγινε ευρύτερα γνωστός, συνυπάρχουν με προβολές εντόμων, γυάλινες σφαιρικές λάμπες, ανορθόδοξα ρεαλιστικά γλυπτά, φωτογραφικά κολλάζ και μαυρόασπρα σχέδια. Συνδετικός κρίκος των τόσο διαφορετικών αυτών ενοτήτων είναι η σχέση τους με τη σημειολογία, την ελληνική μυθολογία, τη φιλοσοφία, την αλχημεία, τη κοσμολογία, σχέση που η έκθεση επιχειρεί να αναδείξει.

Χρήστος Τζίβελος, Novius Noctis, εγκατάσταση, Σπολέτο, Ιταλία 1986

Αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας, η αναδρομική του Τζίβελου περιλαμβάνει πλούσιο τμήμα του αρχείου του καλλιτέχνη σε προθήκες (σκαριφήματα, προσχέδια, χειρόγραφες σημειώσεις, προσκλήσεις, καταλόγους, βιβλία), σκιαγραφώντας τη ζωή, τις σκέψεις και το έργο του βήμα-βήμα. Η πρώτη ύλη εμπεριέχει τα αποδεικτικά στοιχεία τα οποία οδήγησαν στις πρωτότυπες αναγνώσεις του έργου του, δημοσιευμένες στην ιδιαίτερα περιποιημένη μονογραφία που συνοδεύει την έκθεση. Το αρχειακό υλικό προσφέρεται στους επισκέπτες για ανάγνωση, μυώντας τους στα μονοπάτια της ερευνητικής διαδικασίας και της επιμελητικής πρακτικής.
Ζώντας στο Παρίσι, ο Χρήστος Τζίβελος είχε την ευκαιρία να συμμετάσχει σε εκθέσεις με κορυφαίους καλλιτέχνες της διεθνούς πρωτοπορίας, σε εναλλακτικούς χώρους αλλά και σε σημαντικά ιδρύματα της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αυστραλίας. Ήταν ένας καλλιτέχνης στο πνεύμα της εποχής του, ενορατικός και ταλαντούχος, που μπορούσε -και αυτό έκανε- να πορεύεται στην πρώτη γραμμή.

Χρήστος Tζίβελος, Lampe ‘le rayon X’, 1984

Αν ο Χρήστος Τζίβελος δεν είχε φύγει τόσο πρόωρα από τη ζωή θα είχε σίγουρα αφήσει ένα βαθύ αποτύπωμα όχι μόνο στο ελληνικό αλλά και στο διεθνές καλλιτεχνικό προσκήνιο. Παρά την τόση απόσταση που μας χωρίζει από το θάνατό του, το έργο του παραμένει διαχρονικό, μαγικό, αινιγματικό, ανοιχτό σε ερμηνείες, γεμάτο φρεσκάδα και εκπλήξεις.