Ομορφιά είναι η ίδια η ζωή. Η Αλεξάνδρα Πετρανάκη απέναντι στα στερεότυπα.

Μια  «συνάντηση»  με  το  έργο  της  νεαρής  καλλιτέχνιδας, με  αφορμή  την  εγκατάσταση  «Χωρίς» … 

Η εγκατάσταση της Αλεξάνδρας Πετρανάκη για το Platforms Project 2019 με τον τίτλο «Χωρίς» – αφιερωμένη στις γυναίκες που νόσησαν ή νοσούν από καρκίνο του μαστού -, επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά πώς ένα καλλιτεχνικό έργο μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική, αφυπνιστική εμπειρία για το θεατή.

Αλεξάνδρα Πετρανάκη

Η εννοιολογική ταυτότητα του έργου είναι διάχυτη καθώς σε ένα χώρο μικρότερο από δύο τετραγωνικά μέτρα παρουσιάζει με λιτό, δυνατό και σαφή τρόπο το θέμα, μέσα από ένα σύνολο αντικειμένων, ηχητικού υλικού και εικόνας. Ο θεατής αβίαστα, ακολουθώντας το νοερό μονοπάτι που σχεδίασε η καλλιτέχνιδα, πλησιάζει το έργο και παίρνει τη θέση του μέσα σε αυτό. Η παρουσία της καλλιτέχνιδας στην είσοδο της εγκατάστασης, μας συγκίνησε ακόμη περισσότερο∙ θεματοφύλακας του έργου της, πρόθυμη να συζητήσει και να απαντήσει σε απορίες και ερωτήσεις των επισκεπτών. Βέβαια, η παρουσία της καλλιτέχνιδος, ούτως ή άλλως υπάρχει μέσα από την ηχογραφημένη αφήγηση της στο εσωτερικό της εγκατάστασης.
Στο σκοτεινό θάλαμο, καθώς ακούμε τη φωνή της Πετρανάκη, κινούμαστε σχεδόν στο ίδιο ύψος με μια σειρά από γυμνά γυναικεία κεφάλια, που καταλήγουν στο βάθος σε εικόνα βίντεο. Ερχόμαστε κατά κάποιο τρόπο σ’ επαφή με την αγωνία, την υπαρξιακή, μιας γυναίκας που νοσεί. Αυτή η «κατ’ ιδίαν» όμως συνύπαρξη τόσο με τα γυμνά κεφάλια όσο και με τη φωνή της καλλιτέχνιδος, είναι ένα ταρακούνημα αφύπνισης, συνειδητοποίησης μιας κατάστασης επικίνδυνης, διαφορετικής από την ίδια την αρρώστια, της οποίας πολλές φορές δεν αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος.
Η εγκατάσταση της Αλεξάνδρας Πετρανάκη έρχεται αντιμέτωπη με τα στερεότυπα, όπως επισημαίνει και η ίδια η καλλιτέχνιδα. Αυτά τα πρότυπα ομορφιάς που παγιδεύουν τις γυναίκες, τις «αποπλανούν» και τις οδηγούν συχνά προς λάθος αποφάσεις ακόμη και με τίμημα την ίδια τους της ζωή. Μια γυναίκα που νοσεί φθάνει μερικές φορές στο σημείο να αρνηθεί τη χημειοθεραπεία μόνο και μόνο από το φόβο απώλειας των μαλλιών της. Σημαντικό στοιχείο της «ομορφιάς» της και κατ’ επέκταση της αποδοχής της ως γυναίκας! Αυτές οι ανησυχίες είναι απόρροια μιας κοινωνίας που απαιτεί εξωτερική εμφάνιση πάνω σε συγκεκριμένα μοτίβα, χωρίς να δίνει πολλά περιθώρια και επιλογές. Μια κοινωνία με «ρηχό» βλέμμα που παγιδεύεται στο επιφανειακό και αναζητάει μια ομορφιά «προκαθορισμένη», καθώς αρνείται και φοβάται ό,τιδήποτε το διαφορετικό.

Στην εγκατάσταση της Αλεξάνδρας Πετρανάκη

Το έργο της Αλεξάνδρας Πετρανάκη, παρόλη την αγωνία που εκπέμπει, συνυφασμένη, προφανώς με τη νόσο, καταλήγει να είναι απελευθερωτικό και ανοίγει το δρόμο προς μια γενικότερη αντίσταση απέναντι στα στερεότυπα κάθε είδους. Η αποδοχή του διαφορετικού και η συμφιλίωση ξεκινάει από μια εσωτερική διαδρομή, και τα έργο μάς δίνει απλόχερα μια αίσθηση εσωτερικότητας και εξοικείωσης, μιας ουσιαστικής εσωτερικής αναζήτησης. Το σώμα δεν είναι πάρα ο φορέας της ζωής μας, αυτή έχει τη μεγαλύτερη αξία, αυτή το ομορφαίνει με κάθε τρόπο. Μέσα από την εγκατάσταση της Αλεξάνδρας Πετρανάκη, ξεκλειδώνουν αυτοί οι τρόποι, ίσως κι εκεί που δεν θα το φανταζόμασταν, και ανοίγονται προοπτικές για αποδοχή και απελευθέρωση.
Μια πλούσια εμπειρία που μας χαρίζει η τέχνη της Αλεξάνδρας Πετρανάκη, συνδυάζοντας άρτια δημιουργία και τροφή για σκέψη, με λιτό αλλά ουσιαστικό τρόπο που ξέρει καλά να πλησιάζει την αλήθεια μας.

 Εύα Τζιμούρτα
Ιστορικός Τέχνης, info@art22.gr

*Η Αλεξάνδρα Πετρανάκη είναι απόφοιτος της Α.Σ.Κ.Τ  Αθήνας -2015 (πρώτη στο έτος της), καθώς και του Μεταπτυχιακού Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ –2018, επικεντρώνει τη δουλειά της κυρίως στη διερεύνηση της φιλοσοφικής σκέψης και την εξερεύνηση αρχείων. Κύρια χαρακτηριστικά των έργων της αποτελούν η ανάμειξη ακουστικών και οσφρητικών αισθήσεων μέσα στα πλαίσια της δημιουργίας πολυαισθητηριακών εγκαταστάσεων, η έκφραση βαθύτερων εσωτερικών προβληματισμών και η αναζήτηση γύρω από ζητήματα διαμόρφωσης της ταυτότητας. Έχει κάνει 5 ατομικές παρουσιάσεις και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 30 ομαδικές εκθέσεις και δράσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Προσωπική ιστοσελίδα της καλλιτέχνιδος: https://alexandrapetranaki.wixsite.com

Last modified: 14/06/2019