Ο φωτογράφος που αφηγείται μια διαφορετική πραγματικότητα! Όπως ο κόσμος του τσίρκου…

Ελβετικής και ιταλικής καταγωγής, O Christian Tagliavini σπούδασε στην Ιταλία και την Ελβετία, όπου ζει και εργάζεται σήμερα ως φωτογράφος. Η προσήλωση και η μεθοδικότητα που χαρακτηρίζουν τον Tagliavini του έχουν χαρίσει σημαντικά βραβεία (London International Creative Competition, Prix de la Photographie Paris, International Color Awards, Hasselblad Masters, Int’l Photography Awards) αναγνωρίζοντας την πρωτοτυπία των φωτογραφικών του σειρών.
Εμπνευσμένος από τους πίνακες της Αναγέννησης και την παγκόσμια λογοτεχνία, δημιουργεί εικόνες που αφηγούνται ασυνήθιστες ιστορίες και ταξιδεύουν τον θεατή μακριά από την πραγματικότητα. Ο ίδιος παραδέχεται ότι απολαμβάνει τόσο τη διαδικασία προετοιμασίας κάθε φωτογραφικού έργου όσο και το τελικό αποτέλεσμα.

2020 Christian Tagliavini, portrait, Paola Bergamaschi

Η πρόσφατη σειρά φωτογραφιών του με τίτλο Circesque ολοκληρώθηκε το 2019 και έχει ως θέμα τον κόσμο του τσίρκου. Όσοι παρακολουθούν τη δουλειά του Tagliavini μπορούν να αντιληφθούν ότι πρόκειται για ένα καινούριο σημείο εκκίνησης στην πρακτική του. Για πρώτη φορά, ο Tagliavini εστιάζει τον φακό του σε μια συγκεκριμένη ομάδα, αυτή των συντελεστών του τσίρκου, και σ’ ένα θέαμα που σε αντίθεση με τις προηγούμενες φωτογραφικές ενότητες δεν περιορίζεται χρονικά ή γεωγραφικά. Κοστούμια και αξεσουάρ χαρακτηρίζουν τους διαφορετικούς ρόλους και βοηθούν το θεατή να ξεχωρίσει τους ερμηνευτές. Ο Tagliavini ντύνει τους πρωταγωνιστές της ιστορίας του τσίρκου με στολές – πανοπλίες και ο φακός του προσπαθεί να καταγράψει τον αληθινό εαυτό που κρύβεται πίσω από τη μάσκα της επαγγελματικής ιδιότητας.

Ας ξεκινήσουμε με τη νέα σας σειρά Circesque (2019) [Τσίρκο] που παρουσιάζεται από το Δεκέμβριο στην Camera Work Gallery (Βερολίνο). Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δουλειές σας, αυτή τη φορά βλέπουμε ότι οι πρωταγωνιστές των έργων έχουν συγκεκριμένους και διακριτούς ρόλους: ακροβάτες, ζογκλέρ, καλλιτέχνες διαφόρων ειδών του κόσμου του τσίρκου, με κοστούμια και αξεσουάρ που συμβάλλουν στην κατανόηση της ιδιότητας του κάθε ερμηνευτή. Πώς προέκυψε αυτή η σειρά και πώς αποφασίσατε να τη διαφοροποιήσετε από τις προηγούμενες;

Ο κόσμος του τσίρκου με είχε εντυπωσιάσει αρκετό καιρό πριν ξεκινήσω τη νέα μου σειρά. Αρχικά, τράβηξε το ενδιαφέρον μου η πολυπλοκότητα μιας τέτοιας δομής: πρόκειται για ένα τεράστιο σόου που απασχολεί έναν απίστευτο αριθμό επαγγελματιών. Είναι σαν μια μεγάλη νομαδική πολιτεία. Σε όλο αυτό το μέγεθος του θεάματος, γοητεύτηκα ωστόσο περισσότερο από το ρόλο των συντελεστών και κυρίως από το είδος του θεάματος που προτείνουν: άνθρωποι που καταπίνουν φωτιές και σπαθιά, περπατούν πάνω σε σκοινιά, κάνουν ζογκλερικά τεχνάσματα, ακροβατούν και πολλά άλλα μικρά θαύματα για όλους όσους τα παρακολουθούν.

Ο κόσμος του τσίρκου συνδέεται οπτικά με την κίνηση: εντυπωσιακά άλματα, απροσδόκητες χορευτικές φιγούρες, με μια λέξη, θέαμα και διασκέδαση. Σε αυτή τη συγκεκριμένη σειρά, ωστόσο, οι ερμηνευτές απεικονίζονται με διαφορετικό – παράδοξο τρόπο: στέκουν «παγωμένοι» μπροστά στο φακό.

Προτιμώ να αναπαριστώ τις λιγότερο άνετες στιγμές των πρωταγωνιστών του τσίρκου, τις αμφιβολίες, τις πτώσεις, τις αβεβαιότητες. Υπάρχει πολλή αξιοπρέπεια στο να αναγνωρίζεις ότι είσαι τρωτός, ντροπαλός, ότι έχεις φόβους και αμφιβολίες, αλλά να μην σταματάς να βάζεις τον εαυτό σου στη γραμμή. Είναι μια αναπαράσταση του ανθρώπινου μέρους και όχι της καλλιτεχνικής πράξης. Ένα είδος ενδοσκοπικού ταξιδιού. Στην άκρη ενός σχοινιού ή ακροβατώντας σε μια πλατφόρμα, αντιμετωπίζουν κινδύνους, απροσδόκητες πτώσεις. Αξιοπρεπείς, σηκώνονται, συνεχίζουν.

Ο Κάφκα έχει αναφερθεί συχνά στα κείμενα του στον κόσμο του τσίρκου, τους συντελεστές και τα νούμερα που προτείνουν. Μία πτυχή της αγάπης του Κάφκα για το τσίρκο είναι ότι δημιουργεί μια μικρή κοινότητα, ένα μέρος όπου ο καθένας υπάρχει και ζει με άλλους. Τι σημαίνει για εσάς όμως το περιβάλλον του τσίρκου;

Το τσίρκο είναι ένας καθρέφτης της ζωής. Μια κοινότητα, όπως την παρομοιάζει και ο Κάφκα, με όλα τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες των ανθρώπων που την απαρτίζουν και ενώνονται από έναν κοινό στόχο. Στην κοινότητα αυτή τίποτα δεν είναι σίγουρο. Και κίνδυνοι λαμβάνονται και διακυβεύονται πολλά. Παρόλο που ο αριθμός των θεατών επαναλαμβάνεται μετά από κάθε παράσταση, οι συντελεστές πρέπει να είναι έτοιμοι να ανακαλύψουν ξανά και ξανά τον εαυτό τους μέσα από τη δράση και να συνεχίσουν τις παραστάσεις. Όλη αυτή η προσπάθεια παραμένει αφανής ενώ υπάρχουν εκείνοι που παρακολουθούν την παράσταση τρώγοντας ποπ κορν και αποφασίζοντας εάν το θέαμα αξίζει το εισιτήριο που πλήρωσαν ή όχι.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της φωτογραφικής σας δουλειά είναι το πορτρέτο.

Στο ταξίδι μου κατά τη μάθηση και την εξερεύνηση της φωτογραφικής πρακτικής πειραματίστηκα με διάφορους τύπους λήψης – όπως η φωτογραφία τοπίου ή δρόμου – μέχρι να ανακαλύψω ότι τελικά τα πορτρέτα με ενδιέφεραν περισσότερο. Δεν κατευθύνω τα μοντέλα που ποζάρουν στο φακό μου, προσπαθώ να συλλάβω τις εκφράσεις που μου μεταφέρουν, ένα συναίσθημα που μου φαίνεται αυθεντικό εκείνη τη στιγμή.

Τα κοστούμια, η σκηνοθεσία, η διακόσμηση του χώρου και το στήσιμο των μοντέλων είναι μερικά στοιχεία που ενισχύουν τη θεατρικότητα που χαρακτηρίζει τα έργα σας.

Το θέατρο, η μυθοπλασία, η σκηνοθεσία, ο κινηματογράφος είναι κομμάτια ενός κόσμου που με συναρπάζει και με γοητεύει. Μου αρέσει να «γράφω» ιστορίες με εικόνες και να αφηγούμαι κάτι που δεν είναι μέρος της πραγματικότητας ή μπορεί να αποτελεί μέρος μιας διαφορετικής πραγματικότητας από αυτή που βιώνουμε καθημερινά.

Σε προηγούμενη συνέντευξη, αρνηθήκατε το χαρακτηρισμό «καλλιτέχνης». Σίγουρα η δουλειά σας εκ του αποτελέσματος αποδεικνύει ότι είστε πολύ περισσότερο από απλώς ένας φωτογράφος: δημιουργείτε ένα σενάριο, σκηνοθετείτε μια σκηνή, επιλέγετε τα μοντέλα και επιμελείστε τα κοστούμια τους. Παρότι αρνείστε προσωπικά το συγκεκριμένο χαρακτηρισμό, όλα αυτά τα διαφορετικά στάδια της εργασίας σας, χαρακτηρίζονται από απόλυτο επαγγελματισμό και καλλιτεχνία.

Δεν μου αρέσει να λέω ότι είμαι καλλιτέχνης για δύο απλούς λόγους: ο πρώτος είναι ότι ο όρος καλλιτέχνης με παραπέμπει αμέσως στους καλλιτέχνες του παρελθόντος, κυρίως εκείνους που εξέφρασαν το ταλέντο τους μέσω της ζωγραφικής και της γλυπτικής τέχνης. Η τεχνική, η γνώση και η ικανότητα να κατευθύνει κανείς τα χέρια του έκανε τότε τη διαφορά. Ο δεύτερος λόγος είναι πως προτιμώ να το κρίνουν οι άλλοι για εμένα εάν είμαι ή όχι καλλιτέχνης.

Στη δουλειά σας δεν φαίνεται να αφήνετε τίποτα στην τύχη. Έχετε την απόλυτη επιμέλεια της σύλληψης της ιδέας, της σκηνοθεσίας της, του σχεδιασμού ενός σεναρίου, της κατασκευής των κοστουμιών, της επιλογής των μοντέλων. Από πού προέρχεται αυτή η ανάγκη για πολλαπλούς ρόλους στη διαδικασία;

Η φωτογραφία είναι το αποτέλεσμα μιας δημιουργικής διαδικασίας που η συμμετοχή μου σε αυτή με βοηθά να εκφράσω αυτό που έχω στο μυαλό μου και να το κάνω ορατό στους άλλους. Απολαμβάνω όλη την διαδικασία προετοιμασίας και υλοποίησης μέχρι να φτάσω στο τελικό αποτέλεσμα που θα δει ο θεατής. Μου αρέσει να δουλεύω με τα υλικά και να δέχομαι νέες προκλήσεις από τις οποίες θα μάθω και θα βελτιώσω τις δεξιότητές μου σε διάφορα επίπεδα. Πάντα θαύμαζα τα «εξειδικευμένα χέρια» που είναι ικανά να μετατρέψουν μια ιδέα σε πραγματικότητα. Στην ενασχόληση μου με το φωτογραφικό μέσο συμπεριφέρομαι σαν ζωγράφος, ο οποίος επιλέγει το αντικείμενο του έργου, προετοιμάζει τα χρώματα, κάνει το σκίτσο, ασχολείται με το φως και τις σκιές και φροντίζει όλες τις λεπτομέρειες του έργου του μόνος του.

Ωστόσο, ούτε η επιλογή του θέματος κάθε ενότητας είναι τυχαία. Πορτρέτα προηγούμενων σειρών υιοθετούν την αισθητική συγκεκριμένης εποχής: η στάση του σώματος και το ύφος των χαρακτήρων, ο φωτισμός, η διακόσμηση, τα κοστούμια και τα αξεσουάρ παραπέμπουν σε εικόνες από την ιστορία της τέχνης και της λογοτεχνίας (από τους αναγεννησιακούς πίνακες του Bronze έως τα έργα των Edgar Poe και Jules Vernes μεταξύ άλλων). Οι επιρροές της ιστορίας της τέχνης και της λογοτεχνίας μαρτυρούν την ύπαρξη μιας σημαντικής ερευνητικής διαδικασίας από την πλευρά σας για την προετοιμασία κάθε φωτογραφικής ενότητας.