Νέοι καλλιτέχνες και φοιτητές από τη Σχολή της Φλώρινας επιλέγουν έργα από την Παγκόσμια Ιστορία της Τέχνης
Το σημερινό θέμα φίλοι αναγνώστες του art22.gr είναι ένα δώρο σε όλους μας. Δώρο από νέους καλλιτέχνες και φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας. Ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του περιοδικού μας με πολύ κέφι, αγάπη γι’ αυτό που κάνουν, γνώση και μια φρέσκια, εκλεπτυσμένη ματιά επιλέγουν και μας παρουσιάζουν έργα της παγκόσμιας ιστορίας της τέχνης που άντλησαν τη θεματογραφίας τους από την Σταύρωση και την Ανάσταση. Υπέροχες επιλογές, εντυπωσιακή τεκμηρίωση και ανάλυση.
Παρουσιάζουν τις επιλογές τους οι Ευαγγελία Αθανασιάδου, Σοφία Αντωνακάκη, Ειρήνη Γιαννακάκη, Αφροδίτη Γκρίζη, Φωτεινή Δαλκαβούκη, Γιώργος Δελιόπουλος, Γλύκα Διονυσοπούλου, Σέβη Ιντζέ, Κατερίνα Καρούλια, Σοφία Λεωνίδου, Κώστας Ντιός, Αθηνά Ράλλη, Βασίλης Σέντζας, Σωτηρία Σωτηρίου, Τζίνα Τσιτσέρη, Μάγδα Χριστοπούλου. Να ευχαριστήσουμε θερμά τον αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Φλώρινας, Χάρη Κοντοσφύρη, για την πολύτιμη βοήθεια.
Αθανασιάδου Ευαγγελία
Συνυφαίνοντας το έργο του Μπρέγκελ με το σύγχρονο υποκείμενο
..(..).. Στην προσέγγιση του Μπρέγκελ αναδύεται η δυναμική της μετάβασης, το σώμα ως φορέας βιωμάτων σε μια ατέρμονη πορεία, καθίσταται ορατή η απομόνωση μέσα στο πλήθος και η πολυσημία των παράλληλων βίων.
Πάνω στο κατασκεύασμα που φιλοξενείται στο έργο του Μπρέγκελ -ο οποίος μετασχηματίζει στο έργο του τις δυναμικές παραστάσεις του Μπος- έχτισα τη σύνδεση του ατομικά βιωμένου τραύματος, μέσα σε ένα πεδίο που φέρει διαφορετικά φορτία πολιτισμικού κεφαλαίου. Μια σύγχρονη εικόνα αποτελεί το βίωμα του εγκλεισμού που έχει πραγματωθεί ως χωρική πραγματικότητα και έχει νομιμοποιηθεί μέσα από τους κοινωνικούς θεσμούς, ωστόσο-ανέκαθεν- δυνητικά είχε ύπαρξη στον ατομικισμό∗.
Αντωνακάκη Σοφία
Σεμπαστιάνο: Σαλγκάδο Σταύρωση
Πορεία προς την σταύρωση πλήθους σκλάβων σε ορυχεία. Η Σταύρωση ως συμβολισμός μέσα στους αιώνες, ανθρώπων, κάτω από την εκμετάλλευση άλλων ανθρώπων.
Ένα διαρκές βάρος στους ώμους των ανθρώπων στο βάδισμα μέσα στα μονοπάτια της ζωής. Προκύπτει το ερώτημα αν τελικά ο θάνατος συμβαίνει πάνω στον Σταυρό ή κατά την διάρκεια μεταφοράς του φορτίου προς τον Γολγοθά.
Ασπρόμαυρη φωτογραφία του μεγάλου φωτογράφου Σεμπαστιάνο Σαλγκάδο, ο οποίος έχει απαθανατίσει με μοναδικό στιλ, τη ζωή των κατοίκων σε απρόσιτες κι επικίνδυνες γωνιές του πλανήτη.
Ανάσταση
Θα μπορούσε να είναι ο κήπος της Γεθσημανή. Ένας χώρος Προς ευχών επειδή κάθε φορά που κουβαλάμε το σταυρό μας, ξέρουμε πως θα καταλήξουμε σε μια απαραίτητη σταύρωση και σε μια αναγεννησιακή περίοδο με την ανάστασή μας.
Η λέξη Ανάσταση σημαίνει επανέγερση. Το άτομο που ανασταίνεται επανέρχεται στη ζωή ως το ίδιο ακριβώς άτομο που ήταν πριν πεθάνει.—1 Κορινθίους 15:12, 13. Σαν ευχή, ασπίδα απέναντι στο φόβο του θανάτου.
Γιαννακάκη Ειρήνη
Προσδοκία της ελπίδας

Τρίπτυχο / Άγιος Ιωάννης ο βαπτιστής – Αποκαθήλωση-ψηφιακή – Άγιος Σίξτος- Ψηφιακή ζωγραφική-διαστάσεις μεταβλητές
H γέννηση και ο θάνατος αποτελούν αλληλένδετες βεβαιότητες, σε μια συνεχόμενη ροή ενός αέναου κύκλου. Στο ενδιάμεσο του κύκλου αυτού, παραβάλλεται η έννοια της Ανάστασης, ψυχικής και σωματικής. Με αναφορά στον Raffaello και στον William-Adolphe Bouguereau, ο Γιώργος Πανταζής παρουσιάζει ένα καθηλωτικό τρίπτυχο ψηφιακής ζωγραφικής προβάλλοντας την ελπίδα, την οποία ο άνθρωπος και η φύση προσδοκά αυτές τις μέρες. Στην αρχή, προβάλλεται ο Άγιος Ιωάννης ως μωρό-ως βαπτιστής της ζωής και της ελπίδας˙ Τα χρώματα είναι λιτά και ταυτόχρονα επιβλητικά, όπως η ίδια η ουσία της ύπαρξης. Έπειτα, το αφήγημα συνεχίζεται απεικονίζοντας τον πόνο και την απολυτότητα του θανάτου, μέσα από τις μορφές του χλωμού Ιησού και της συντετριμμένης Παναγίας. Τα μάτια της κατακόκκινα, το ένδυμα της χαμένο μέσα στο μαύρο φόντο. Η θλίψη κυριαρχεί παντού. Στο τέλος, προβάλλεται η έννοια της Ανάστασης. Ο Άγιος Σίξτος, με έντονο κίτρινο χρώμα και απαλό γαλάζιο στα μαλλιά του, όπως η δροσιά ενός ανοιξιάτικου απογεύματος, κοιτάζει με πρόσωπο αποκαμωμένο, αλλά με βλέμμα γαλήνιο ψηλά προς τον ουρανό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο καλλιτέχνης και στις τρεις αναπαραστάσεις χρησιμοποιεί το κόκκινο τετράγωνο, ως προοικονομία του πάθους που αυτές υποδηλώνουν. Η πάλη πάντα θα υπάρχει. Η λύτρωση θα ‘ρθει.
Αφροδίτη Γκρίζη
Ο κίτρινος Χριστός
Η τέλεια φωτισμένη σταύρωση του Γκογκέν αποτυπώνει την ανηφόρα του ανθρώπου για το πιο άξιο, το πιο βαθύ, το πιο δημιουργικό. Ο καλλιτέχνης αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο το Θείο Δράμα, αντίθετα με τις σκληρές θέσεις των κληρικών. Είναι η προσωπική εκδοχή του για την μάχη της ύλης με το πνεύμα.
Ο στόχος του δεν ήταν να απεικονίσει την πραγματικότητα αλλά την εντύπωση, που άφηνε η πραγματικότητα στη μνήμη. Αγνοώντας τους κανόνες των τόνων και χρησιμοποιώντας τολμηρές και έντονες γραμμές καταφέρνει να βάζει μυστήριο στο έργο του με έντονο συμβολισμό. Το κίτρινο του Γκογκέν είναι το «φως του κόσμου».
Ο Χριστός περνά στο θάνατο με ήρεμο πρόσωπο και τίποτα δεν μαρτυρά τον έντονο σωματικό πόνο που νιώθει.
Φωτεινή Δαλκαβούκη
volotow.819. (Κωνσταντίνος Κορωναίος). Ανάσταση (2020)
Ένας σταυρός αναδύεται μέσα από ένα ταφικό ξύλινο πλαίσιο, φωτίζοντας το περιβάλλον γύρω του με ένα ψυχρό μπλε χρώμα, σε αντίθεση με τις περισσότερες εικονογραφήσεις αναστάσιμων θεμάτων, που χρησιμοποιούν θερμές παλέτες. Το έργο αναφέρεται τόσο στη θρησκευτική διάσταση της ανάστασης, όσο και στην επικαιρότητα, εκφράζοντας την ελπίδα για πιο γαλήνιους καιρούς. Τα χέρια που κρατούν το πλαίσιο λειτουργούν ως χειρονομία ευλάβειας, αλλά και διόρθωσης. Μέσα από το θάνατο, σχηματίζεται μια αναγέννηση, μια νέα προσέγγιση, ένας νέος τρόπος ζωής, μια νέα εποχή.
Γιώργος Δελιόπουλος
Ωδή στον πάσχοντα Άνθρωπο
Η εικαστικός Γλύκα Διονυσοπούλου δομεί το εικαστικό της σύμπαν από τελείες που, συμπυκνωμένες ή αραιωμένες πάνω σε διαφανείς επιφάνειες, δημιουργούν σχήματα, μορφές και εντάσεις. Στο έργο της Ωδή στον Dali ο Εσταυρωμένος του Dali, ο πάσχων Θεός, συναντά τα ροζιασμένα, σταυρωμένα χέρια του πάσχοντος Ανθρώπου. Το θεϊκό συναντά το ανθρώπινο πάθος και αυτή η συνθήκη εκτείνεται στο άπειρο, όπως δηλώνουν οι καμπύλα διατεταγμένες στιγμές στο πίσω μέρος της σύνθεσης. Η ελπίδα του πάσχοντος Ανθρώπου στο έργο της Γλύκας Διονυσοπούλου έγκειται στην υπόρρητη αναφορά και ανάμνηση της Ανάστασης, που περιμένει μετά από κάθε τετέλεσται!
Γλύκα Διονυσοπούλου
Ο καλλιτέχνης Κώστας Ντιός
Ο Κώστας Ντιός είναι ένας Δυτικομακεδόνας σύγχρονος καλλιτέχνης που αντιμετωπίζει την πραγματικότητα ως μια ανεξάντλητη πολλαπλότητα.
Στο έργο του Σταύρωση-Αποκαθήλωση διακρίνεται μια διαλεκτική αντίθεση ανάμεσα στο συνειδητό, με τις ευθείες γραμμές, τα σαφή σχήματα, τα ζυγισμένα χρώματα και στο ασυνείδητο, με τις μαλακές γραμμές, τα ασαφή σχήματα και τον αυτοματισμό.
Η γραμμή, άλλοτε πιο λεπτή και άλλοτε πλατιά και βαριά, κινείται ανεξάρτητη από τη φόρμα, παύει να αποτελεί απλά το περίγραμμά της και μέσω της αυτόματης γραφής υπηρετεί έναν κοσμικό ρυθμό αποδίδοντας στα έργα του μια ένταση που οφείλεται σε συγκεκριμένες αντινομίες, όπως μορφή-φόντο, χρώμα-σχέδιο, ψευδαίσθηση του χώρου-επιπεδότητα.
Σέβη Ιντζέ
Piero Della Francesca, «Η Ανάσταση»
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του ζωγράφου. Το θέμα και το σχήμα της σύνθεσης φαίνονται απλοποιημένα. Ο Χριστός χωρίζει στα δύο τη σύνθεση ενώ η πυραμιδωτή κατασκευή της έχει στην κορυφή τον Χριστό και στη βάση τους τέσσερις στρατιώτες που κοιμούνται στα πόδια της σαρκοφάγου. Ο Χριστός ολόφωτος απεικονίζεται στην Άνοδο από τον τάφο, με το βλέμμα αφηρημένο και τη μορφή λυπημένη και μεγαλοπρεπή, ενώ συνδυάζει το θνητό με το θεϊκό στοιχείο. Οι στρατιώτες απεικονίζονται σε διαφορετικές οπτικές γωνίες από τον Λυτρωτή, ώστε να μπορεί να διαφοροποιείται η ανθρώπινη φύση από τη θεϊκή. Ένας μάλιστα από τους στρατιώτες που βλέπουμε μετωπικά θεωρείται αυτοπροσωπογραφία του Piero. Το τοπίο απλοποιημένο και λουσμένο στο ψυχρό πρωινό φως επιτείνει το συναίσθημα της ανάτασης. Η αντίθεση ανάμεσα στα γυμνά δέντρα στα δεξιά και στα φυλλώδη αριστερά θέλει να επισημάνει την αναγέννηση της ανθρωπότητας μέσα από το φως της Ανάστασης. Μια Αναγέννηση που συντελείται ερήμην μας την οποία καλούμαστε περισσότερο από κάθε άλλη φορά να βιώσουμε εσωτερικά. Αποτελεί, λοιπόν, ο θρίαμβος του Sansepolcro (Άγιος Τάφος) που υποδηλώνεται στο έργο, ο θρίαμβος της αληθινής ζωής.
Κατερίνα Καρούλια
Θυσία σε μέγεθος
Ο «Εσταυρωμένος Χριστός» του ρομαντικού Ισπανού ζωγράφου Φρανσίσκο Γκόγια. Ποιοτική και φιλοσοφική η διάθεση του. Η σταύρωση καθηλώνει τον προσλήπτη. Ο τόπος ου τόπος, ο χρόνος άχρονος Ο Χριστός, εν ζωή ακόμα, με καθηλωμένα τα χέρια και τα πόδια. Το μέγεθος των ήλων εξοβελίζει την σιωπή. Η χρυσή τομή στο ύψος της καρδιάς. Η αφηγηματική προτροπή στην τρίγλωσση επιγραφή πάνω από το κεφάλι: «Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς Ιουδαίων». Το βάρος του σώματος έλκει προς τα κάτω. Το βλέμμα προς τα άνω ευαγγελίζει την Ανάσταση. Το κεφάλι γέρνει αριστερά, αποκαλύπτει τους καρδιακούς παλμούς του «Εσταυρωμένου» προς τον άνθρωπο, φανερώνει το μέγεθος της υπέρτατης θυσίας. Εκείνος, συγχωρεί, παρηγορεί, και λυτρώνει «καταβάς εις Άδην». Πέραν κάθε σχεδιαστικών αναγωγών, ποιες οι σκέψεις μπροστά στο θάνατο εάν δεν προσδοκούμε την Ανάσταση;
Σοφία Λεωνίδου
Albert Birkle: Η Σταύρωση 1921 Λάδι σε μουσαμά 92×60,7 εκ.
Στο έργο, μια ωμή αίσθηση θλίψης και απαρηγόρητης οδύνης χαρακτηρίζει τις μορφές. Οι υπερβολικές επιμηκύνσεις, παραμορφώσεις, με διηνεκείς καμπυλώσεις, οδηγούν σε μια δραματική εκφραστικότητα, τόσο κοντά στο εξωπραγματικό. Ολάκερη η σύνθεση συμμετέχει στο θάνατο.
Τα πάθη ξεδιπλώνονται μέσω του χρώματος. Ένα τολμηρό χρωματικά έργο που σμίγει με το βαρυσήμαντο νόημα του. Παράλληλα, το κίτρινο φως που διαχέεται προσθέτει μια πινελιά ζεστασιάς στο παγερό αυτό γεγονός, ποτίζοντας την σάρκα των σταυρωμένων.
Το νυχτερινό μπλε και το πορφυρό κόκκινο εντείνουν τη νεκρική σιγή. Η σιωπή αυτή Λέχει το χρώμα του απεχθούς πράσινου. Ένα εικαστικό έργο που πάλλεται για την ουσιώδη αλήθεια.
Matthias Grunewald: Ανάσταση, 1515
Έργο πλασμένο μέσα από χρωματικές και μορφικές αντιθέσεις. Στον παγωμένο ουρανό, ξεδιπλώνεται η λαμπρή μορφή του Ιησού. Αναβλύζει μέσα από το δυναμισμό των θερμών παλμών προκαλώντας ανεπαίσθητα δέος. Το φως σμιλεύει και ανθίζει γύρω του. Διεισδυτικό βλέμμα που σε καλεί στην αιώνια αλήθεια. Τραγικές φιγούρες οι στρατιώτες, τυφλωμένοι από την τρικυμία του ιερού φωτός. Η χρωματική παλέτα, ζωηρή για τη θεία μορφή και πιο θαμπή για τα δευτερεύοντα στοιχεία. Τα χρώματα αντανακλώνται αρμονικά κατά μήκος του έργου. Κίτρινο του πλούτου, κόκκινο της πνευματικότητας, μπλε της σοφίας. Το μεγαλείο της Αναστάσεως μέσα από την εικαστική αυτή ομορφιά της παρουσίασης της.
Αθηνά Ράλλη
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: Η σταύρωση και η γέννηση συνυπάρχουν
Η Σταύρωση του Χριστού, έργο του El Greco ή αλλιώς Δομήνικου Θεοτοκόπουλο. Στο έργο αυτό αντιπαρατίθενται τα ζωηρά χρώματα με τα γκρίζα και τα μαύρα. Αυτό, με κάνει να επαναφέρω στο μυαλό μου μια από τις ρήσεις του μεγάλου δημιουργού: «Μπορεί το σκότος να νικήσει το φως;». Μιας και αυτή είναι μια φράση που με είχε προβληματίσει για πάρα πολλά χρόνια ζητώ την άδεια να σας παραθέσω την δικιά μου απάντηση. Όχι, το σκοτάδι δεν μπορεί να νικήσει το φως. Πως ήρθε αυτή η απάντηση; Από τον χώρο της φυσικής και του κλάδου της αστρονομίας. Ειδικότερα, από τις μαύρες τρύπες. Ως μαύρη τρύπα ονομάζεται το σημείο του χωροχρόνου στο οποίο οι βαρυτικές δυνάμεις είναι τόσο μεγάλες, ώστε τίποτε – ούτε καν σωματίδια και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, όπως το φώς – να μην μπορεί να ξεφύγει από αυτό. Τι γίνεται όμως όταν αυτός ο «σκοτεινός», γιατί δεν είναι τόσο μαύρες όσο νομίζουμε, οργανισμός πεθαίνει; Μετατρέπεται σε λευκή οπή (white hole). Οι λευκές οπές συμπεριφέρονται αντίστροφα από τις μαύρες τρύπες, δηλαδή εκτοξεύουν ύλη αντί να την απορροφούν. Επομένως, το φως και η ενέργεια που εκπέμπουν είναι πάρα πολύ μεγάλη. Αυτό το γεγονός με οδηγεί στο συμπέρασμα πως το σκοτάδι και το φως δεν αλληλοεξουδετερώνονται αλλά συνυπάρχουν. Με τον ίδιο τρόπο που δίπλα στο γενετήσιο ένστικτο του θανάτου βρίσκεται αυτό του έρωτα και της ζωής στον άνθρωπο. Η σταύρωση και η γέννηση συνυπάρχουν.
Βασίλης Σέντζας
Ο Χριστός Ελκόμενος, 1531-1532. Μονή Φιλανθρωπηνών. Νησάκι Ιωαννίνων.
… Σ’ ένα μικρό λατομείο σταμάτησαν. Ο ένας του έβγαλε το σακάκι, ο άλλος το πουκάμισο. Δίπλωσε τα ρούχα προσεκτικά στο αγκωνάρι. Του ακούμπησαν το κεφάλι πάνω εκεί. Ο Δικαστής δεν τον είχε δει ποτέ. Σήκωσε τα χέρια του ψηλά, τεντώνοντας ολάνοιχτα τα δάχτυλα.
Τα χέρια του ενός είχαν τυλιχτεί γύρω από το λαιμό του. Ο άλλος έμπηξε το μαχαίρι βαθιά στην καρδιά του και το γύρισε δυο φορές. Πρόλαβε να δει τα πρόσωπα των δυο κυρίων, που με τα μάγουλα τους κολλητά, παρακολουθούσαν την εκτέλεση της απόφασης.
«Σαν το σκυλί»… Ανασύσταση αποσπάσματος από το έργο «Η Δίκη» του Franz Kafka.
Σωτηρία Σωτηρίου
Pascal Laugier: «Martyrs»
Ο Γάλλος σκηνοθέτης Pascal Laugier στην ταινία «Martyrs» σκηνοθετεί το 2008 μια θεματική που περιστρέφεται γύρω από τη σταύρωση και την ανάσταση. Η ταινία εμπεριέχει φαινόμενα ακραίας βίας, όπως συνέβη και με τη σταύρωση του Ιησού. Πραγματεύεται τις ιδεοληψίες μιας ψευδο-θρησκευτικής οργάνωσης που αναζητά την αληθινή μαρτυρία μέσω των βασανιστηρίων προς τη μεταθανάτια ζωή. Κατά κανόνα, τα βασανιστήρια νομιμοποιούνται στο όνομα κάποιας ιδεολογίας. Τόσο η ταινία όσο και η περίπτωση της σταύρωσης του Ιησού αναδεικνύουν το σαδισμό ως διαχρονικό μέσο της χειραγώγησης του όχλου.
Το φινάλε και των δύο μαρτύρων ολοκληρώνεται μέσα από μια κατάσταση υπερβατικότητας κατά την οποία, με βλέμμα στραμμένο προς τον ουρανό, αναζητούν τη λύτρωση.
Τζίνα Τσιτσέρη
Michael Belk: Κενή Θέση
Η «θέση» πάνω στο σταυρό είναι πλέον κενή. Μπορείς να νιώσεις καλοδεχούμενος και ασφαλής. Ο Ιησούς κατάφερε να μετατρέψει ένα σύμβολο βασανιστηρίου σε σύμβολο ελπίδας. Τώρα στέκεται δίπλα καλώντας σε να ανέβεις και εσύ τον σταυρό προς τη γαλήνη. Παρόλα αυτά βλέποντας τη θέση του μαρτυρίου άδεια να περιμένει τον επόμενο, δεν μπορώ να μην αναλογιστώ ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει.
Ο φωτογράφος Michael Belk στη σειρά «Journeys with the Messiah» ξαναδημιουργεί με πολύπλευρο τρόπο ευαγγελικές σκηνές του βίου του Χριστού με ένα σκωπτικό επιτυχημένο ύφος πολλαπλών ερμηνειών.
Μάγδα Χριστοπούλου
Η σταύρωση του Emil Hansen
Η σταύρωση του Γερμανού ζωγράφου Emil Hansen (1912), με την άκρατη ζωντάνια των χρωμάτων του, μας βάζει στη διαδικασία να κατανοήσουμε καλύτερα το μνημειακό στοιχείο μέσα από την εκφραστική δύναμη των παλλόμενων φορμών.
Ο Χριστός κρεμάμενος επί ξύλου, πάνω στο λόφο του Γολγοθά, με τα δεινά που υπέστη δηλωμένα στο πρόσωπο και το σώμα του, με τον απόλυτο εξπρεσιονισμό του ζωγράφου, θύματα και τιμωροί γίνονται ένα συνονθύλευμα χρωμάτων και φορμών.
Οι τεθλιμμένες γυναίκες, οι δύο ληστές κι οι Ρωμαίοι στρατιώτες, με λίγες λεπτομέρειες αλλά κι απ’ την άλλη με τόσες πολλές, πλαισιώνουν το σκηνικό της σταύρωσης ωσάν η απόλυτη εξαθλίωση κι ο πόνος να έχουν αποκτήσει μίαν άλλη διάσταση, απόκοσμη κι εξωπραγματική.
Ο πόνος κι η απληστία, η θλίψη κι η προδοσία, στο έργο του ζωγράφου γίνονται ένα «χρωματικό μείγμα» χολής και πνεύματος την ίδια στιγμή.
Last modified: 23/04/2020