Μαριγώ Κάσση: Μια μεγάλη πηγή για την τέχνη είναι ο πόνος

Η πολλή ερμηνεία από την πλευρά του καλλιτέχνη χαλάει το μύθο και σου κάνει
να χάσεις τον αυθορμητισμό σου

Είχαμε ετοιμάσει ένα ολόκληρο ερωτηματολόγιο, αλλά η Μαριγώ Κάσση μας… τίναξε όλα στον αέρα. Βλέπετε στη νέα της δουλειά «από κουρέλια» η ταπεινή πρόθεση «από» αλλάζει όλα τα δεδομένα και παίρνει κατά κάποιο τρόπο θέση κωδικού. Όλο το έργο της έχει να κάνει με τον κατακερματισμό, ένα στοιχείο όμως που πρέπει να το ανακαλύψεις. Είναι μια διαδικασία κατακερματισμού που θυμίζει λίγο τον Hash table της επιστήμης των υπολογιστών όπου ένας κωδικός ορίζει με μοναδικό τρόπο τη θέση του στοιχείου στον πίνακα.
Επειδή δεν κατέχουμε την επιστήμη της πληροφορικής, ας προχωρήσουμε επισημαίνοντας απλώς ότι αυτός ο κωδικός είναι η λεξούλα «από» και βασικό στοιχείο δουλειάς η εφευρετικότητα της καλλιτέχνιδας στην αντιμετώπιση μιας δεδομένης δυσκολίας.
Μια από τις πρώτες επισημάνσεις – ερωτήσεις στη Μαριγώ περιστρεφόταν γύρω από τα εύκολα: «Κουρέλια», «μνήμες», «αναδημιουργία» κ.ο.κ
Η καλλιτέχνιδα όμως μας επανάφερε στην τάξη.
«Δεν είναι κουρέλια, είναι από κουρέλια…»

•  Πόσο χαρούμενο μπορεί να είναι το κουρέλι;

«Δεν προσέξατε, λέω από κουρέλι. Δημιουργώ μέσα από όλα αυτά τα κομμάτια. Πρόθεση μου δεν ήταν να δίνω στα έργα μου μια βαριά αίσθηση. Ήθελα αυτό που βγαίνει να είναι ανάλαφρο, χαρούμενο».

Ασημένιο πλεκτό 60 x 86

• Βλέπουμε πόσο στα έργα ξεχωρίζουν – κυριαρχούν αυτές οι ραφές.

«Ναι. Όλο το έργο έχει αυτόν τον κατακερματισμό. Νομίζω ότι η τωρινή δουλειά έχει δύο άξονες. Ο ένας είναι ότι ξεκίνησαν ορισμένα πράγματα από μια ανάγκη. Πραγματική ανάγκη. Δούλευα με κάποια χαρτιά κερωμένα, ημιδιάφανα, τα οποία κάποια στιγμή λόγω της κρίσης σταμάτησα να τα βρίσκω. Άρχισα για να ολοκληρώσω τα έργα μου να τα βάζω το ένα δίπλα στο άλλο, να σκίζω τα χαρτιά, να τα βάζω το ένα κάτω από το άλλο, να δημιουργώ επίπεδα, για να μπορέσω να κάνω το έργο.

• Αυτό από μόνο του ήταν μια καινούργια άποψη στο έργο.

«Ακριβώς. Ήταν κάτι πιο πολύ από τρόπος, ήταν ουσία. Αν δεν έχεις κάτι και το θέλεις πάρα πολύ να το κάνεις, αν το νιώθεις σαν μια εσωτερική σου ανάγκη, ε τότε θα βρεις τον τρόπο και θα το καταφέρεις. Οπότε αυτό το σκίσιμο περιείχε και ένα βίαιο πράγμα, γιατί ήταν βίαιο πραγματικά, το να μη μπορώ να βρω τα απλά χαρτιά, κάτι που λίγο καιρό πριν ήταν καθημερινότητα.

Στην εξοχή 30×100

Και τα χρησιμοποίησα σαν να ήταν χρώμα, σαν να είναι πινελιές και μου έδινε μια κίνηση στο έργο και ένα ρυθμό. Κι έτσι έμαθα και να κερώνω, γιατί το κερωμένο χαρτί μου δίνει αυτή τη διαφάνεια, επειδή δουλεύω σε επίπεδα. Στη δουλειά μου έχω πολλά στοιχεία μνήμης και για αυτό η ιστορία των επιπέδων με ενδιαφέρει.

• Είναι μια άλλη διάσταση στο χαρτί…

«Ακριβώς, αυτός ο άλλος άξονας που είπα, η άλλη παράμετρος έχει σχέση με το ίδιο το χαρτί. Είναι ένα υλικό που το δουλεύω πάρα πολλά χρόνια και το αγαπώ πολύ. Και κάποια στιγμή όπως το δούλευα, το χρωμάτιζα, το κέρωνα, το έσκιζα, το κόλλαγα το έραβα κλπ, στην αρχή το κολλούσα πάνω σε πλεξιγκλάς ή πάνω σε τελάρο. Μετά διαπίστωσα ότι το χαρτί αντέχει σε μεγάλη ταλαιπωρία. Η ανθεκτικότητα του είναι κάτι το ασύλληπτο».

Η καλλιτέχνιδα μπροστά στο έργο
Στην Πόλη. Ψηλά είναι η Ακρόπολη και τα προπύλαια. Είχα μια αίσθηση ότι εμείς που ζούμε σ’ αυτόν τον υπέροχο τόπο είμαστε λίγο μέσα στη μαυρίλα. Κάπως σαν να μας παίρνει το ποτάμι. Όμως παρότι εμείς είμαστε σκιά, η Ακρόπολη υπάρχει και λάμπει.

•  Αυτή η μαύρη κηλίδα, αυτό το μαύρο αποτύπωμα το βλέπω σε πολλά έργα σας.

«Υπάρχει, αλλά ας μην το εξηγήσω. Να μην λειτουργήσω ως ψυχίατρος. Υπάρχει στα έργα μου διαχρονικά. Συνήθως στο κάτω μέρος υπάρχει μια κηλίδα».

•  Κάπου μοιάζουν να είναι τραυματισμένα

«Είναι τραύματα. Το πληγώνω το έργο. Μέσα από τις πληγές του τραύματος το ενώνω. Άλλωστε μια μεγάλη πηγή για την τέχνη είναι ο πόνος».

Μαριγώ Κάσση

• Μετά τις ντουλάπες με τα προσωπικά αντικείμενα (Two-X εγκατάσταση 2009), σε έργα από κουρέλια, που θα λέγαμε ότι κι αυτά έχουν τις προσωπικές ιστορίες.

«Θέλω να πω ότι με τις ντουλάπες θα ασχοληθώ στο μέλλον. Τώρα όμως είχα την ανάγκη να γυρίσω στο δισδιάστατο παρόν. Κάποιοι με ρωτάνε αν είναι κολάζ. Δεν το θεωρώ κολάζ, το βλέπω σαν πινελιές. Το κομμάτι που το σκίζω είναι τυχαίο, αλλά έχει και μια σκέψη. Μπορεί να σκίζω, αλλά κάπου υπολογίζω που θα με βοηθά μετά. Έχω μια πρόθεση. Εμπεριέχει το τυχαίο, αλλά έχει και μια πρόθεση».

• Συναρμολογούμε χαρτιά, αναμνήσεις. Μια μεταφορά, ένα παραμύθι, ένα λέπι, που κάτι κρύβει ή κάτι μας φανερώνει

Η καλλιτέχνιδα μπροστά στο έργο.
Στον Κήπο: Τα παλιά χαρτιά είχαν πάνω τους κάτι μικρά λουλουδάκια. Και άρχισα να μιμούμαι αυτό το χαρτί. Είναι η ανάμνηση του χαρτιού μου. Μ΄ ενδιαφέρει πάρα πολύ ο ρυθμός σ’ αυτά τα έργα. Υπάρχουν κι εδώ επίπεδα. Υπάρχει ένα δεύτερο χρώμα από κάτω.

«Πάντα καλύπτω κάτι. Καλύπτω και φανερώνω ταυτόχρονα. Δεν το κάνω με τη λογική τόσο πολύ. Κι εγώ τις αναγνώσεις τις κάνω μετά. Εκείνη την ώρα ξέρω τί θέλω να κάνω, αλλά δεν θα κάνω και την ερμηνεία αυτού που θέλω να κάνω γιατί έτσι το χάνεις το παιχνίδι. Δεν γίνεται να ερμηνεύω την ώρα που κάνω το έργο. Η πολλή ερμηνεία από την πλευρά του καλλιτέχνη χαλάει το μύθο και σου κάνει να χάσεις τον αυθορμητισμό σου»

• Όπως ο ποιητής, σε οδηγούν οι λέξεις και όχι εσύ τις λέξεις…

«Ναι. Διαφορετικά γίνεσαι κατασκευαστής».

• Όλα αυτά τα ραμμένα κομμάτια είναι υπαρκτά σπαράγματα, αλλά πρέπει να τα διαβάσεις, να τα ξεφυλλίσεις…

«Η πραγματική ουσία είναι το σκίσιμο, το ένωμα και το λεπτό χαρτί το οποίο καταταλαιπωρώ. Ίσως εκεί εντοπίζω το βαθύτερο νόημα. Γιατί έχουν και μια αλληγορία σε σχέση με την πραγματικότητα.

Ρωγμή 150×200 m

Η καλλιτέχνιδα μπροστά στο έργο.
ΤΟ ΒΟΥΝΟ: Προέκυψε στην πορεία. Σκισμένα χαρτιά και έφθασα σ’ αυτό το αποτέλεσμα από τους ρυθμούς που έδινα. Προέκυψε. Πιστεύω πολύ στο διάλογο. Δεν θεωρώ ότι όταν κάνεις ένα έργο είσαι αποφασισμένος. Πρέπει να του αφήνεις το περιθώριο να σου μιλήσει. Να το ακούσεις, να δεις που θέλει να πάει. Ότι έχει το έργο τη δυναμική του, την υπόσταση του. Σου λέει πράγματα, αλλά πρέπει να τα ακούσεις. Υπήρχε ένας συνειρμός και τον τόνισα μετά γιατί μ’ άρεσε. Και η έννοια βουνό σ’ αυτή τη θεματολογία μου ταίριαζε. Το να κάνεις ένα βουνό, να ανέβεις ένα βουνό. Μου άρεσε όταν το είδα τι βγαίνει. Είπα α ένα βουνό. Δεν είχα προαποφασίσει όπως ένας ρεαλιστής ζωγράφος να ζωγραφίσω ένα βουνό, μου εκδηλώθηκε, ξεπετάχτηκε».
Άλλωστε και τα βουνά κάποια στιγμή ξεπετάχτηκαν, αναδύθηκαν από τα έγκατα της γης…

Last modified: 02/12/2017