Κωστής Γεωργίου, καλλιτέχνης το αμορτισέρ στο όχημα της ζωής

Πέπη Καλλίλα

Δημοσιογράφος

Το έργο είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Θα πρέπει ο δημιουργός να κάνει βουτιά μέσα στα θολά του οράματα, να ξεκαθαρίσει αυτά που βρίσκονται σε μια πολύ περίεργη, μπερδεμένη και κρυφή πολλές φορές υπόσταση. Να τα ανασύρει από το σκότος και να τα εκθέσει στην επιφάνεια, λειτουργώντας μέσα από την προσωπική του θεώρηση για τη ζωή.

Ο καλλιτέχνης δεν ζει σε γυάλα. Ο δημιουργός πάνω απ’ όλα είναι σκεπτόμενος άνθρωπος. Επόμενο είναι, λοιπόν, όλο αυτό το αρνητικό περιβάλλον που διαμορφώνεται γύρω μας να μην αφήνει ανεπηρέαστη την έκφρασή του. Άλλωστε πολλές φορές η τέχνη λειτουργεί εξιλεωτικά, όπως τονίζει ό Κωστής Γεωργίου που μας δέχτηκε στο εργαστήριο του και μίλησε για τους αναγνώστες του art22.gr.

Ο χώρος της Ελλάδας, αυτά που έχετε συνηθίσει σαν εικόνες να βλέπετε και να βιώνετε, λειτουργούν σαν έμπνευση στο έργο σας;
Ασφαλώς. Ό, τι υπάρχει γύρω σου σαφέστατα σε επηρεάζει. Δεν είναι μια αυτοτελής ύπαρξη ο δημιουργός. Ο δημιουργός υφίσταται και λειτουργεί μέσα σε ένα περιβάλλον.

Τώρα που η κατάσταση στην Ελλάδα πάει από το κακό στο χειρότερο, λόγω της κρίσης και όλων αυτών που βιώνουμε, έχετε νιώσει την ανάγκη να δημιουργήσετε καινούρια έργα- είτε γλυπτά είτε πίνακες- που να παίρνουν αφορμή από αυτά που συμβαίνουν;
Όχι δεν μπορώ να λειτουργήσω έτσι. Αφήνω το ένστικτό μου να με οδηγεί. Θέλω τα πράγματα να έρχονται από μόνα τους. Θέλω να προέρχονται από μια ιστορική διαδικασία . Ό, τι προκύπτει να είναι κάτι που έχει λόγο και κάτι το οποίο καλούμαι να το υποστηρίξω. Όποτε πήγα να παραβιάσω αυτόν τον κώδικα, δεν μου βγήκε εκεί που το ήθελα, κι έτσι λοιπόν έχω εκπαιδευτεί να δέχομαι τη «μοίρα» μου όσον αφορά τη δημιουργική μου διαδικασία, ακολουθώντας αυτόν τον ιστορικό κώδικα, ο οποίος με οδηγεί στο να τοποθετούμαι σύμφωνα όχι με το τι θα ήθελαν τα γεγονότα, τα εξωτερικά δεδομένα, παρά αυτό που θα έπρεπε να καταθέσω εγώ σαν καλλιτέχνης. Αλλά σίγουρα η επιρροή από το περιβάλλον είναι βέβαια. Δεν ζεις σε μια γυάλα, σε αυτό το περιβάλλον ζεις. Βιώνεις αυτήν την αρνητική κατάσταση που υπάρχει γύρω σου. Επειδή ακριβώς θεωρώ ότι ο δημιουργός είναι κατά κάποιο τρόπο ένας σκεπτόμενος άνθρωπος.

Πάντως οπωσδήποτε σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις, θα πρέπει να είναι εμφανής ο ρόλος του καλλιτέχνη.
Πιστεύω πως ναι. Εξάλλου να μην το ξεχνάμε αυτό: Ο δημιουργός οφείλει και πρέπει να είναι το αμορτισέρ στο όχημα της ζωής. Να απορροφά τους κραδασμούς. Να αποσυμπιέζει κατά κάποιο τρόπο την κατάσταση, να δίνει κουράγιο. Αυτό στην ιστορία το έχουμε δει πολλές φορές, την τέχνη να λειτουργεί εξιλεωτικά. Έτσι λοιπόν πιστεύω ότι πρέπει να την βλέπουμε και να την λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας.

Αν βάλουμε τα πράγματα σε μια σωστή διάσταση, είμαστε μια κοινωνία υλιστική. Σε τέτοιες κοινωνίες ανάλογες θα είναι και οι θέσεις για την τέχνη και τη ζωή. Άρα λοιπόν εγώ πιστεύω ότι είναι επιφανειακή η προσέγγιση σε ένα αρκετά ευρύ επίπεδο. Όσον αφορά και σε αυτό που καταθέτει ο καλλιτέχνης αλλά και αυτό που ζητάει ο θεατής. Πιστεύω δηλαδή ότι υπάρχει μια τάση προς εύκολες λύσεις. Αυτό εξάλλου είναι που χαρακτηρίζει και την σύγχρονη εποχή συνολικά. Το βλέπουμε και στα μουσεία, το βλέπουμε και σε αυτό που ζητάνε οι συλλέκτες.- Και οι εντός εισαγωγικών συλλέκτες και οι εκτός εισαγωγικών συλλέκτες, γιατί έχει γεμίσει ο κόσμος συλλέκτες. Ειδικά στην Ελλάδα, όποιος έχει πέντε έργα, θεωρείται συλλέκτης-. Ο συνειδητός συλλέκτης είναι μια έννοια πολύ σπουδαία. Ο συλλέκτης είναι ένας σοβαρός άνθρωπος που ασχολείται με την τέχνη. Δεν είναι απλό πράγμα. Δεν είναι ένα κομμάτι του lifestyle. Είναι μια σοβαρή ύπαρξη η οποία υποστηρίζει την τέχνη. Είναι ένας πυλώνας της τέχνης. Αυτό λοιπόν είναι που πολλές φορές δημιουργεί και τη μάντρα μέσα στην οποία περιχαρακώνεται η τέχνη.

Αυτό μας οδηγεί στην «τετριμμένη» παρατήρηση για την εμπορευματοποίηση της τέχνης.
Πάντα ήταν εμπορευματοποιημένη. Το θέμα είναι να στέκεσαι μακριά από τις σειρήνες. Ναι βεβαίως το έργο μπορεί να πουληθεί. Και είναι πολύ σημαντικό ο καλλιτέχνης να ζει από το έργο του. Αυτό είναι υγιέστατο. Αρκεί να μην πέσεις θύμα αυτής τα εμπορικής διαδικασίας. Δηλαδή να μπεις στο τριπ ότι για να επιβιώσεις πρέπει να κάνεις πράγματα τα οποία ζητάει ο κόσμος και με κατευθύνει, ενώ δεν είναι ο προορισμός του καλλιτέχνη αυτός.

Είναι δύσκολο σημείο αυτό;
Πολύ δύσκολο. Και θέλει κότσια. Δηλαδή πρέπει να γνωρίζεις ακριβώς το στίγμα σου, γιατί υπάρχουν πολλές Σειρήνες γύρω γύρω. Και πιστεύω ότι πρέπει να είσαι σταθερός στη θέση σου γι’ αυτό που έχεις στο μυαλό σου και πραγματικά να είσαι εξαιρετικά επιφυλακτικός και προσεχτικός σε ό,τι λένε, σε ό,τι ακούς. Κατά ένα μεγάλο ποσοστό είναι εμπορική διαδικασία πια αλλά αν αντιληφθείς ότι αυτό που έχεις αγαπήσει, πρέπει να υπηρετεί τον ίδιο σου τον εαυτό για να συναντήσεις στη συνέχεια, μέσα από την αλήθεια, και τον υπόλοιπο κόσμο και να υπάρξει αυτή η τάση συνενοχής που δημιουργείται μεταξύ του θεατή και του δημιουργού (η οποία είναι ισότιμη από ένα σημείο και μετά, γιατί είναι μέσο επικοινωνίας πια).

Μέσω της ανάγνωσής της από τον θεατή;
Ναι βέβαια, γιατί το έργο δεν είναι απλά μια εικόνα. Γιατί αυτή η εικόνα έχει φορτία μέσα της, έχει δονήσεις. Αυτές οι δονήσεις δεν προέρχονται από μια μεταφυσική προσέγγιση. Είναι όλη η ενέργεια που έδωσε ο καλλιτέχνης και έχει την σφραγίδα του. Αυτό λοιπόν είναι ένα στοιχείο το οποίο συναντά τους ανθρώπους με ανάλογη θέση, για να επικοινωνήσουν και να συνυπάρξουν. Αυτό είναι και το χαρακτηριστικό της τέχνης εξάλλου.

Πιστεύετε ότι υπάρχει σωστή και λάθος ερμηνεία ενός έργου;
Εκείνο που θα μπορούσα να πω, είναι ότι υπάρχει λανθασμένη προσέγγιση. Η οποία μπορεί να προέρχεται από έλλειψη ευαισθησίας. Γιατί εγώ δεν είμαι βέβαιος ότι κάποιος για να συναντήσει και να κατανοήσει την τέχνη πρέπει να είναι διανοούμενος ή πολύ μορφωμένος. Γιατί την τέχνη την παρακολουθούν με την ψυχή, την παρακολουθούν με την ευαισθησία. Εμένα μου έχει τύχει να παρευρεθώ με ανθρώπους ακαλλιέργητους (αν θα μπορούσα να το θέσω έτσι) οι οποίοι ένιωθαν ότι κάτι συμβαίνει γύρω τους. Είναι πιο υγιείς αυτοί από εκείνους που κάνουν ότι γνωρίζουν, χωρίς να γνωρίζουν. Στην ουσία αυτό είναι που πρέπει να προσέξουμε. Δεν υπάρχει σωστή και λάθος κρίση ή ερμηνεία.

Να πιάσουμε το θέμα της τέχνης και της εμπορευματοποίησή της από άλλου. Από τις γκαλερί, τους ανθρώπους δηλαδή που βρίσκονται ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο κοινό.
Καταρχάς να βάλουμε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Εγώ θεωρώ ότι οι γκαλερί είναι απαραίτητες. Γιατί μέσω αυτών εκτίθενται οι ιδέες και οι σκέψεις. Χωρίς τις γκαλερί, που θα εκτίθονταν τα έργα; Σε χώρους που θα ήταν τελείως ερασιτεχνικοί και ποιος θα οργάνωνε όλη την παρουσίαση, τους καλεσμένους, την επικοινωνία.

Από αυτό το σημείο μέχρι την εκμετάλλευση υπάρχει μια απόσταση. Μπορεί να συμβαίνει και αυτό. Σίγουρα θα συμβαίνει σε κάποιες περιπτώσεις. Αλλά θεωρώ ότι στο κυρίως σώμα των γκαλεριστών δεν υπάρχει στο μυαλό τους η εκμετάλλευση. Πιστεύω ότι ασχολούνται επειδή αγαπούν την τέχνη. Σίγουρα υπάρχουν και εκείνοι που εκμεταλλεύονται αλλά δεν νομίζω ότι είναι ο βασικός στόχος των γκαλεριστών αυτός. Εγώ ξέρω και πολλούς γκαλερίστες που βάζουν και από την τσέπη τους χρήματα. Αυτό σας το λέω με βεβαιότητα. Θεωρώ λοιπόν ότι ο γκαλερίστας κατά κάποιο τρόπο υποκαθιστά το κράτος. Γιατί στην Ελλάδα, δεν έχουμε μουσεία για να εκτίθενται οι ιδέες. Και όπου υπάρχουν, λειτουργούν υπό ειδικές συνθήκες, υπάρχει μηχανορραφία.

Το ζήτημα είναι ποια είναι τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένας γκαλερίστας επιλέγει ένα έργο ή έναν καλλιτέχνη. Επιλέγει με τα δικά του κριτήρια, με τα δικά του δεδομένα. Γιατί ο «χ» γκαλερίστας έχει ανοίξει την «χ» γκαλερί και έχει «χ» κώδικες οι οποίοι δεν ταιριάζουν με την διπλανή γκαλερί που έχει «ψ» κώδικες. Έτσι εκ των πραγμάτων είναι μια προσωπική θέση για το πώς αντιλαμβάνομαι την τέχνη.

Τι γνώμη έχετε για τις εκθέσεις που γίνονται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο και σοκάρουν.
Αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση, αλλά εκείνο που θα μπορέσουμε να πούμε ότι το σοκ για το σοκ, από μόνο του είναι αντιδραστικό. Το σοκ όταν προέρχεται από μια ανάγκη που υποβάλλεται εσωτερικά από το ίδιο το έργο, εκείνο είναι μια άλλη ιστορία. Όταν όμως επιδιώκουμε το σοκ, επί τούτου για να σοκάρουμε τον κόσμο, αυτό είναι μικρό και χυδαίο κατά την άποψή μου. Και είναι και ύποπτο.

Υπό ποια έννοια;
Είναι ύποπτο με την έννοια ότι προσπαθώ να διεγείρω κάποιες πλευρές του ανθρώπου με ευτελές υπόβαθρο. Χωρίς να υπάρχει ιστορία δηλαδή πίσω από το έργο. Γιατί το έργο είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Θα πρέπει ο δημιουργός να κάνει βουτιά μέσα στα θολά του οράματα, να ξεκαθαρίσει αυτά που βρίσκονται σε μια πολύ περίεργη, μπερδεμένη και κρυφή πολλές φορές υπόσταση. Να τα ανασύρει λοιπόν από το σκότος και να τα εκθέσει στην επιφάνεια, λειτουργώντας μέσα από την προσωπική του θεώρηση για τη ζωή. Όταν λοιπόν όλα αυτά συμβούν, μέσα από μια καθαρή προσέγγιση, κυνηγώντας και ψάχνοντας την αληθινή υπόσταση των πραγμάτων, τότε μπορεί να προκύψει και ένα σοκ. Αλλά αν προκύψει μέσα από μια τέτοια διαδικασία, είναι δεκτό.

Το θέμα είναι αν το κοινό μπορεί να καταλάβει αυτήν την «παγίδα»
Δεν είμαι βέβαιος. Άλλες φορές μπορεί να αντιδράσει λάθος σε πράγματα που έχουν ουσία και αξία και άλλες να αντιδράσει θετικά σε πράγματα ανούσια και ανιαρά.