Θεόδωρος Παπαγιάννης: Η ζωή και η πανανθρώπινη μοίρα

Ο Θεόδωρος Παπαγιάννης είναι αναμφισβήτητα ένας από τους καλύτερους γλύπτες μας. Η έκθεση του στην γκαλερί Σιάντη είναι μια μικρή υπενθύμιση του τεράστιου μεγέθους ενός ανθρώπου που παράγει πολιτισμό.
Πρόκειται για ανθρωποκεντρικά μνημειακά έργα που προκύπτουν από την μίξη διαφορετικών υλικών και ταυτόχρονα για κεραμικές μικροφόρμες – τις περίφημες τερακότες του. Τα θεατρικά στοιχεία είναι έντονα στη δουλειά του, μια δουλειά ταυτόχρονα ποιητική και πνευματώδη, ιερατική και γήινη που μιλάει για την τραγικότητα της ανθρώπινης φύσης.
Τα μεγάλα γλυπτά του είναι επιβλητικά και διαθέτουν μια υπέρμετρη επικοινωνιακή δύναμη που συγκινεί τον θεατή.
Έχοντας μαζέψει τα αποκαΐδια που άφησαν οι γνωστοί – άγνωστοι όταν στις 17 Νοέμβρη του 1991 εισέβαλαν στο Πολυτεχνείο και έκαψαν περίπου 200 πίνακες της Ανώτατης σχολής Καλών τεχνών, προσπαθεί εδώ και χρόνια να τα μεταμορφώσει σε έργα τέχνης, σε ξοανικές μορφές, και το καταφέρνει προτείνοντας με τις μεταφυσικές του φιγούρες μια αλήθεια και μια ομορφιά που προκύπτει μετά την καταστροφή.
Τα πρόσωπα – προσωπεία του και τα μέλη του χορού που οργανώνει στο χώρο με ιδιαίτερη μαεστρία κάνουν ένα παιχνίδι με το χρόνο και μας θυμίζουν τόσο την παλιά όσο και την πρόσφατη ιστορία μας, ενώ γίνονται σύμβολα ενός αρχαίου δράματος.
Η σειρά μικρών γλυπτών φτιαγμένων από τερακότα (Ταύροι, Άλογα με καβαλάρηδες, Δεόμενοι, Στάλος, Χορός) παρουσιάζουν κυρίως σκηνές από τη μνήμη του γλύπτη από την αγροτική ζωή που βίωσε μικρός στο χωριό του, το Ελληνικό Ιωαννίνων.
Αυτήν τη μίνιμαλ εκδοχή του έργου του ονομάζει ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής της έκθεσης Μάνος Στεφανίδης «minima moralia» έχοντας στο νου του, όπως λέει ο ίδιος, «το περίφημο αυτοεξομολογητικό δοκίμιο του Adorno για την ουσία που κρύβεται στα μικροπράγματα της καθημερινότητας απέναντι στις μεγάλες θεωρίες και τις μεγάλες χειρονομίες». Εύστοχος τίτλος, μιας και ο Θεόδωρος Παπαγιάννης υποστηρίζει την ιδιαίτερη ηθική που κρύβουν οι απέριττες χειρονομίες, η τέχνη του απλού και του ενστικτώδους και η σιωπηλή σοφία και δύναμη της πέτρας.
Τελικά, o Θεόδωρος Παπαγιάννης φτιάχνει έναν παλιό όσο και σύγχρονο κόσμο, γεμάτο μυστήριο. Ένα μυστήριο ανάλογο με αυτό που κρύβει η ζωή αλλά και η πανανθρώπινη μοίρα.

Last modified: 10/02/2023