Ο σκληρός και απρόβλεπτος κόσμος της εφηβείας, κυριαρχεί στην ταινία μικρού μήκους «Προσευχή», η οποία χάρισε στο Θανάση Νεοφώτιστο το Βραβείο Καλύτερης ταινίας «Χρυσός Διόνυσος» στο φεστιβάλ της Δράμας. Αρχιτέκτονας με παράλληλες σπουδές σκηνοθεσίας, ο Θανάσης Νεοφώτιστος ανήκει στη νέα γενιά των καλλιτεχνών που κτίζουν το νέο πρόσωπο του ελληνικού κινηματογράφου. Στην «Προσευχή» αποτυπώνονται με αριστοτεχνικό τρόπο οι αμφιβολίες, τα ερωτηματικά, οι φόβοι, οι αναστολές, οι ανασφάλειες που κυριαρχούν στην εφηβική κοινωνία των μαθητών ενός σχολείου. Οι δυο ήρωες αναζητώντας την ταυτότητά τους, μέσα από τη βία, ο ένας θα παίξει με τα όρια του άλλου. Τους δυο βασικούς ρόλους της ταινίας ερμηνεύουν ο Χρήστος Καραβέβας και ο Στέλιος Καραμπίνας.
Συναντήσαμε το Θανάση Νεοφώτιστο μετά από την προβολή της «Προσευχής» και τη συζήτηση που ακολούθησε μεταξύ συντελεστών και κοινού μια συζήτηση. Συζήτηση  που έδειξε πόσο το θέμα της ταινίας αλλά και η αριστοτεχνική «αφήγηση» άγγιξαν τους θεατές.

Σπούδασες Αρχιτεκτονική και στη συνέχεια Σκηνοθεσία. Μίλησέ μας λίγο για το πέρασμα από τον ένα κλάδο στον άλλο και για το κατά πόσο οι σπουδές στην αρχιτεκτονική και η αντίληψη του χώρου επηρέασαν τη δουλειά σου ως σκηνοθέτη.
Μόλις τελείωσα την αρχιτεκτονική και ξεκίνησα να δουλεύω αποφάσισα ότι πλέον μπορούσα να ασχοληθώ και να σπουδάσω σκηνοθεσία που ανέκαθεν ήταν μια μεγάλη μου αγάπη. Η απόφαση να ασχοληθώ σχεδόν αποκλειστικά πλέον με τη σκηνοθεσία ήρθε στην πορεία, σιγά σιγά. Κι επειδή τη σκηνοθεσία τη βιώνω σαν κατασκευή ενός κόσμου που καλώ το θεατή να μπει και να ζήσει για λίγο εκεί καταλαβαίνεις ότι η αρχιτεκτονική και η αίσθηση του χώρου, του φωτός και του τοπίου με έχει βοηθήσει καθοριστικά.

Η βράβευσή σου στο φεστιβάλ Δράμας, με το Χρυσό Διόνυσο, πιστεύεις ότι θα αλλάξει την πορεία σου στο χώρο από εδώ και στο εξής;
Πιστεύω και για να είμαι ακριβής ελπίζω, ότι θα κάνει κάποια πράγματα, κυρίως πρακτικά, πιο εύκολα. Ότι θα γεννήσει ευκαιρίες που αλλιώς θα ήταν πολύ δύσκολο να τις έχω. Και εν τέλει ότι θα με βοηθήσει να συνεχίσω να υπάρχω στο χώρο και να κάνω αυτό που αγαπάω. Όλα αυτά εξαρτώνται από τη δική μου επιμονή, υπομονή και προσωπική δουλεία τώρα.

Ποια πιστεύεις ότι είναι η σημασία των βραβείων και των διακρίσεων για έναν καλλιτέχνη;
Είναι κατ’ αρχάς μια επιβεβαίωση της δουλειάς μας. Ένα σημάδι ότι το έργο μας κατάφερε να επικοινωνήσει. Για μένα το έργο που αφήνεις και η αναγνώριση που παίρνεις από αυτό, καλύπτει και υπαρξιακά μου ζητήματα.

Στην ταινία σου «ΠΡΟΣΕΥΧΗ»,  πρωταγωνιστές συναντάμε δύο εφήβους. Τα παιδιά πώς εισέπραξαν τα μηνύματα που ήθελε να περάσει η ταινία;
Να σου πω την αλήθεια δεν το συζητήσαμε ποτέ. Είδα από τη μεριά τους ότι μπήκαν πολύ γρήγορα στο όραμα που είχα εγώ για την ταινία και κατάφεραν να βγάλουν αυτό που ήθελα. Από αυτό καταλαβαίνω ότι υπήρξε ουσιαστική επικοινωνία.

Η εφηβεία είναι ουσιαστικά μια μεταβατική περίοδος… Είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που προσπαθεί να μάθει κατά κάποιο τρόπο τον εαυτό του και να διαμορφώσει ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς του. Σήμερα, το παιδικό παιχνίδι γίνεται όλο και πιο βίαιο οδηγώντας σε διάφορους προβληματισμούς για το εάν οι σύγχρονες γενιές βιώνουν ή όχι εν τέλει την παιδική τους ηλικία ή εάν μεταβαίνουν πρώιμα στο εφηβικό στάδιο. Μέσα από την ταινία «ΠΡΟΣΕΥΧΗ» αναφέρεσαι στην εφηβεία, τις εκρήξεις τις και την βιαιότητα που ενίοτε την χαρακτηρίζει. Θα ήθελα να συζητήσουμε λίγο πάνω σε αυτούς του προβληματισμούς.
Όπως λες κι εσύ η εφηβεία έχει μια εγγενή βία. Είναι βίαιο από μόνο του αυτό που συμβαίνει μέσα στο κάθε παιδί. Καλείται να διαμορφώσει μια ταυτότητα, να γκρεμίσει υπάρχοντα πρότυπα, να ανταποκριθεί σε προσδοκίες, να επιβιώσει σε κοινωνικές ομάδες, να κάνει σχέσεις και όλα αυτά ενώ το σώμα του αλλάζει και τον καλεί να το ανακαλύψει. Όλα είναι διογκωμένα και δύσκολα. Φαντάσου σε όλο αυτό να προστίθεται και εξωγενής βία. Μπορεί να είναι καταλυτικό. Εμένα ο προβληματισμός μου είναι ότι επειδή οι σημερινές γενιές έρχονται σε επαφή πολύ νωρίς με πράγματα και τρόπους επικοινωνίας που είναι πολύ «ενήλικα», δεν ξέρω αν είναι ψυχικά και βιολογικά έτοιμα να ανταποκριθούν και δεν ξέρω πως θα μεταφραστεί αυτή η προωρότητα στο μέλλον τους. Πιστεύω πάντως πάρα πολύ στις προσαρμοστικές δυνατότητες του ανθρώπου.

Το φαινόμενο του bullying σίγουρα δεν είναι κάτι καινούριο. Αντιθέτως, προσλαμβάνει συνεχώς ανησυχητικές διαστάσεις. Είναι πιστεύεις μια νέα τάση που καθρεφτίζει ένα κομμάτι της κοινωνίας μας;
Νομίζω ότι κομμάτι του ότι προσλαμβάνει τέτοιες διαστάσεις οφείλεται στο ότι εμείς, πολύ καλώς, αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με αυτό, όταν αντιληφθήκαμε τι μπορεί να σημαίνει αυτό για ένα παιδί, όταν σταματήσαμε να το θεωρούμε σαν ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα της σκληρότητας που χαρακτηρίζει την παιδική ηλικία. Επίσης το πόσο βίαιο γίνεται σαφώς είναι καθρέφτης μιας βίαιης, φοβικής κοινωνίας. Όσο κι αν κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας οι ενήλικες, αυτό που πάντα θα μας ξεμπροστιάζει είναι ο καθρέφτης μας, που είναι τα παιδιά μας, που δεν έχουν ακόμα την ικανότητα να ωραιοποιούν αυτό που αισθάνονται και βγάζουν ότι βιώνουν ακατέργαστο και αληθινό.

Είναι γενικότερα μια περίοδος που εκδηλώνονται στην κοινωνία φαινόμενα ρατσισμού, βίας και διακρίσεων. Ποια στάση θεωρείς ότι θα πρέπει να κρατούν οι άνθρωποι των τεχνών;
Κανείς δεν πρέπει να κρατάει κάποια συγκεκριμένη στάση. Ο καλλιτέχνης οφείλει να επικοινωνεί με την αλήθεια του. Και να είναι έτοιμος, βάσει αυτής να κριθεί. Σε προσωπικό επίπεδο πιστεύω ότι οι άνθρωποι «γεννιόμαστε» ρατσιστές, η βία είναι μέσα μας. Είναι χρέος μας να παλεύουμε με αυτό κάθε μέρα. Αυτό είναι πολιτισμός.

Η τέχνη βελτιώνει ηθικά και πνευματικά τον άνθρωπο. Πόσο δύσκολο είναι πιστεύεις να περάσει η τέχνη στο ευρύ κοινό;
Η τέχνη δεν είναι η λύση σε όλα μας τα προβλήματα. Είναι σίγουρα ένας βασικός δρόμος μέσω του οποίου πιστεύω ότι ένας άνθρωπος μπορεί να διαμορφώσει τη παιδεία του. Κι έχουμε ανάγκη ως κοινωνία από παιδεία. Δεν πιστεύω καθόλου στο μοντέλο του πεφωτισμένου καλλιτέχνη που αδικείται και το ευρύ κοινό δεν μπορεί να καταλάβει το σπουδαίο έργο του. Η μόνη απόδειξη που χρειάζεται είναι όλα τα τεράστια έργα τέχνης που έχουν τύχει μαζικής αποδοχής. Αν κατορθώσει ο καλλιτέχνης να εκφράσει τον καιρό του, το έργο του θα επικοινωνήσει. Αν τώρα είναι μπροστά από τον καιρό του, θα πρέπει λίγο να περιμένει.

Ανήκεις στη νέα γενιά και είναι αισιόδοξο να βλέπει κανείς ανθρώπους σαν εσένα να έχουν διάθεση για δημιουργία, να αγαπούν την τέχνη και μέσα από αυτή να επιδιώκουν να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους.
Ωστόσο, είναι μια δύσκολη εποχή για τις τέχνες. Πολλοί νέοι φεύγουν στο εξωτερικό αναζητώντας μια ευκαιρία στο όνειρό τους.
Θα ήθελα την άποψή σου πάνω σε αυτό το ζήτημα.
Για τη χώρα θεωρώ ότι είναι τραγικό. Χάνουμε σπουδαίο δυναμικό, σε όλους τους κλάδους. Τα αποτελέσματα θα φανούν σε δεύτερο χρόνο.
Σε προσωπικό επίπεδο θεωρώ ότι καμία απόφαση δεν είναι εύκολη. Έχουν όλες κόστος και μάλιστα μεγάλο. Είναι θέμα προτεραιοτήτων και αντοχών.

Αλήθεια, ποιες είναι οι επιρροές σου όσον αφορά τον κινηματογράφο και την σκηνοθεσία;
Όπως είπα και πιο πριν αγαπάω τον κινηματογράφο που χτίζει κόσμους, που σε ταξιδεύει. Γι’ αυτό αγαπάω πολύ ανάλογους δημιουργούς όπως ο Τέρι Γκίλιαμ, ο Τιμ Μπάρτον, ο Γουες Αντερσον. Από κει και πέρα η λίστα είναι τεράστια.

Υπάρχουν συγκεκριμένα θέματα που σε απασχολούν και με τα οποία θα ήθελες να ασχοληθείς;
Πολλά. Όμως αυτή η διαδικασία είναι δυναμική, δεν είναι στατική. Γι’ αυτό δεν θα σου πω συγκεκριμένα. Κυρίως μ’ αρέσει να δημιουργό δικούς μου κόσμους, και να ταξιδεύω μέσα σε αυτούς.

Πώς προέκυψε η ιδέα για την «ΠΡΟΣΕΥΧΗ»;
Η εικόνα που κουβαλούσα από το σχολείο και ουσιαστικά υπήρξε η αφορμή για την «ΠΡΟΣΕΥΧΗ», ήταν η λίστα με τα άτομα που θα λέγανε προσευχή αναρτημένη στον πίνακα ανακοινώσεων. Από εκεί ξεκίνησαν όλα.

Τι σε οδήγησε στο να ακολουθήσεις το δρόμο αυτό  (της σκηνοθεσίας) και να αφήσεις την αρχιτεκτονική;
Το ένστικτο μου και η ανάγκη μου για επικοινωνία.

Μίλησέ μας λίγο για τα επόμενά σχέδιά σου.
Θα συνεχίσω να κάνω ταινίες. Ελπίζω να έχουν την ίδια ή καλύτερη τύχη με τη «ΠΡΟΣΕΥΧΗ».

Το trailer της ταινίας ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Last modified: 24/12/2017