Η «Ματωμένη Πέμπτη», της Αγγέλικας Κοροβέση στον οδό Πανεπιστημίου

Αναθηματικό μνημείο για επαγγελματίες που έχασαν τη ζωή τους σε διαδήλωση το 1927 

Τρεις μικρομεσαίους επαγγελματίες που βρήκαν το θάνατο σε μια ιστορική απεργία και διαδήλωση το 1927, τιμούν οι έμποροι και βιοτέχνες με μνημείο επί της οδού Πανεπιστήμιου.
Η ημέρα εκείνη πέρασε στην ιστορική μνήμη ως «Ματωμένη Πέμπτη 10 Μαρτίου 1927». Οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες που έβαψαν με το αίμα τους το πλακόστρωτο της Πανεπιστημίου ήταν οι Γεώργιος Γεράρδης, Μιχάλης Κοντός και Κόρδος Μπενούκας.
Το γλυπτό φιλοτεχνήθηκε από την Αγγέλικα Κοροβέση και είναι δωρεά στο δήμο της Αθήνας από τη ΓΣΕΒΕΕ και το ΒΕΑ που κάλυψαν τη δαπάνη.
Σε μια πυραμοειδή σύνθεση το γλυπτό απεικονίζει μια ομάδα διαδηλωτών, μικρομεσαίων επαγγελματιών – εμπόρων των χρόνων του μεσοπολέμου με τα χαρακτηριστικά καπέλα της εποχής τους.
Η σύνθεση ολόλευκη, έχει το χρώμα των ταπεινών ταφικών μνημείων, ταυτόχρονα όμως συμβολίζει το χρόνο, τη στιγμή που «πάγωσε» με τη θυσία των τριών επαγγελματιών της πρωτεύουσας.
Ακινητοποιημένο το πλήθος των απεργών οι μορφές τους έγιναν πιο λιτές, αφαιρετικές, το σώμα των ηρώων έχει χαθεί μένοντας το κενό τους ως περίγραμμα, ένα σκάλισμα στους αιώνες. Μέσα από το κενό περίγραμμα σαν μια προβολή στο σήμερα, η ζωή υπάρχει, η Αθήνα και οι άνθρωποι της ζουν, κινούνται, προκόβουν. Η ιερότητα της θυσίας τους φθάνει σε μας μέσα από το «Κενό Περίγραμμα».   

Το αττικό φως με τη δύναμή του μεγεθύνει το λιγοστό λευκό όγκο του γλυπτού προσδίδοντας κίνηση στις σκιές των πολλών καπέλων κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρι να έρθει η ακινησία του νυκτερινού φωτός. Το γλυπτό είναι κατασκευασμένο από ανοδιωμένο αλουμίνιο. Έχει ύψος 180 εκατοστά, πλάτος 86 και βάθος 27. Είναι τοποθετημένο πάνω σε μαρμάρινη βάση.
Η ανάθεση δημιουργίας αυτού του ιστορικού μνημείου ήταν για μένα μεγάλη τιμή ηθικού και καλλιτεχνικού βάρους δηλώνει η κ. Κοροβέση.  Πρώτον μου δόθηκε η τιμή να συμμετέχω με το έργο μου στην ιστορία της πόλης της Αθήνας,  δεύτερον η πρόκληση να πετύχω ώστε το γλυπτό να υπηρετεί τη συλλογική συνείδηση, να αναδεικνύει κοινωνικές αξίες  και να εκφράζει την εποχή του, να είναι στοχαστικό και εναρμονισμένο με το αστικό περιβάλλον. Η ανάθεση του μνημείου έγιεν ύστερα από εισήγηση του προέδρου της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργου Καββαθά. 

Ο Ιστορικός Τέχνης Γιάννης Κολοκοτρώνης -καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης γράφει για την εικαστική  και κοινωνική αξία του έργου.
…Η γλυπτική σύνθεση της Αγγέλικας Κοροβέση δεν είναι απλά ένα αναθηματικό μνημείο πεσόντων, είναι μία σύγχρονη ποιητική γλυπτική σύνθεση από ανοδιωμένο αλουμίνιο που εξυμνεί και αναδεικνύει τη συλλογικότητα έναντι της ατομικότητας. Τα θύματα ήρωες πεσόντες δεν έχουν ατομικά χαρακτηριστικά για να διακρίνονται ανάμεσα στο πλήθος των πανομοιότυπων μορφών, οποιαδήποτε μορφή μπορεί να είναι ο καθένας από τους αφηρωισμένους νεκρούς της απεργίας. Στην πάροδο του χρόνου η μνήμη εξορθολογίζεται καθώς αποσυμπιέζεται από το συναίσθημα. Το μονόχρωμο μεταλλικό μνημείο της «Ματωμένης Πέμπτης» είναι μία άλλη ματιά της σύγχρονης πραγματικότητας και μία βαθιά πολιτική δήλωση ότι στις ημέρες μας η συλλογικότητα είναι το ισχυρότερο μέσο για την προστασία της ατομικότητας και η συνεργασία το μέλλον της ανθρωπότητας.

Last modified: 22/09/2023