Η Γέννηση του Καραβάτζιο και η «ανθρώπινη» Παναγία

Η «Γέννηση» είναι ένα από τα τελευταία έργα του Καραβάτζιο. Το φιλοτέχνησε το 1609 ένα χρόνο πριν το θάνατο του. Στον ταπεινό στάβλο της Βηθλεέμ τη σκηνή της Γέννησης πλαισιώνουν ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης και ο Άγιος Λαυρέντιος. Βλέπουμε ότι κανένα μέλος από την Άγια Οικογένεια δεν έχει φωτοστέφανο ούτε βέβαια και οι δύο άγιοι. Ένας εμφανής συμβολισμός για την ανθρώπινη υπόσταση του Ιησού και όσων τον περιβάλλουν. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η Άγια Οικογένεια, μια παρηγοριά στους πιστούς για τις δυσκολίες και τους αγώνες της δικής τους ζωής.

Το αντίτυπο της εικόνας από το ντοκιμαντέρ του sky, στη θέση του γνήσιου έργου του Καραβάτζιο πίνακα

Ο χώρος της εικόνας στο ναό κενός για 53 χρόνια

Στον πίνακα ο Καραβάτζιο αγνοεί τα καθιερωμένα της καθολικής εκκλησίας για την απεικόνιση θρησκευτικών θεμάτων. Ενώ γύρω υπάρχουν οι παραδοσιακά οι ΄Άγγελοι, οι Άγιοι, οι βοσκοί, η Παναγία που μόλις γέννησε, φαίνεται κουρασμένη, ατημέλητη και κάθεται στο χώμα του στάβλου. Το φόρεμά της έχει πέσει κάτω από τον έναν ώμο. Δεν είναι η Παναγία που έφερε στον κόσμο το γιο του Θεού κερδίζοντας τη θέση της Θεοτόκου, αλλά μια νεαρή κοπέλα, κουρασμένη που αναρρώνει από τον τοκετό. Δεν είναι μια γέννηση χωρίς πόνους, χωρίς διάρρηξη της «παρθενίας». Δεν θυμίζει το θαύμα της σύλληψης και διάφορα θαυματουργά που καταγράφονται για το σπήλαιο της Βηθλεέμ. Θεολογικά ο πίνακας είναι κόντρα στην εκκλησία, ο καλλιτέχνης φανερώνει δική του θεολογική εκδοχή και άποψη.  Ο Καραβάτζιο ξεχώριζε. Μέσα στο περιβάλλον που δημιουργούσε με το φως και περισσότερο το σκοτάδι ανεδείκνυε πραγματικούς ανθρώπους που ήταν κουρασμένοι, σκονισμένοι, καταβεβλημένοι. Άνθρωπο της πραγματικής ζωής. Αυτή η αριστουργηματική χρήση φωτός και σκότους φέρει τη σφραγίδα του Καραβάτζιο ως τις μέρες μας με τον όρο Κιαροσκούρο.

Καραβάτζιο

Η υπέροχη αυτή εικόνα δεν υπάρχει πια και αν κάπου βρίσκεται είναι καταστραμμένη ή την κατέχουν χέρια εγκληματία. Η εικόνα εκλάπη από το ναό του Αγίου Λαυρεντίου το 1969, μια νύχτα μεγάλη καταιγίδας που ο κόσμο είχε κλειστεί στα σπίτια του και οι αρχές ήταν σε επιφυλακή για αντιμετώπιση πιθανών καταστροφών. Βέβαια όλοι βλέπουν πίσω από την κλοπή τη Μαφία. Από τότε έχουν ειπωθεί διάφορες θεωρίες για τους κλέφτες αλλά μερικές μπερδεύουν τα πράγματα περισσότερο. Η κλοπή θεωρείται μία από τις 10 μεγαλύτερες στην ιστορία. Η πιο χαρακτηριστική εκδοχή αφορά την κλοπή από ερασιτέχνες που είχαν ακούσει σε τοπικό κανάλι της τηλεόρασης για την αμύθητη αξία της εικόνας.
Το 2015 ο τηλεοπτικός σταθμός sky για τις ανάγκες ντοκιμαντέρ που αφορούσε στην κλοπή της εικόνας, παρήγγειλε σε εξειδικευμένη εταιρεία αναπαραγωγής αντίγραφο του πίνακα. Η εικόνα αυτή βρίσκεται εδώ και πέντε χρόνια στη θέση που βρισκόταν ο αυθεντικός πίνακας του Καραβάτζιο.

Last modified: 12/01/2023