Ελένη Δερβίσογλου: Στόχος του κάθε καλλιτέχνη είναι η συγκίνηση

Γιάννης Τζιμούρτας

Δημοσιογράφος

«…Σχήματα, τομές, χαραματιές, φιγούρες, ανθρώπινες μορφές, κορμιά που δήλωναν ανάγκες βαθιές, καλέσματα, κραυγές, λαχτάρες, επιθυμίες ταύτισης, έρωτες. Δεν ξέρω πού θα με πάει η μαγευτική αυτή διαδρομή, όμως συνεχίζω…», μ’ αυτές τις τόσο δυνατές εικόνες η Ελένη Δερβίσογλου, προλογίζει την ατομική της έκθεσή. Και ήταν μια πραγματική έκπληξη η έκθεση που είδαμε στον Τεχνοχώρο. Η καλλιτέχνιδα μέσα από σχήματα, χρώματα ακόμα και πληγές της φύσης μας οδηγεί μπροστά σ’ έναν καθρέφτη όπου ο καθένας πρέπει να αποκαλύψει και να αντιμετωπίσει τον προσωπικό του ψυχισμό.

Η πρώτη ατομική σας έκθεση μετά από τόσο καιρό. Τι επιλογή κι αυτή;
Είχα κινηθεί στον χώρο στην προσπάθειά μου να κάνω έκθεση παλαιότερα και βρέθηκα αντιμέτωπη με το δίλημμα να θυσιάσω τις ηθικές μου αξίες προκειμένου να πραγματοποιηθεί η έκθεση. Η πορεία μου στην εκκλησιαστική ζωγραφική και μετέπειτα στη χαρακτική με απορρόφησαν. Όταν οι συγκυρίες το επέτρεψαν, έκανα το βήμα.

Ο κάθε κορμός κρύβει στους κύκλους του μνήμες. Είναι ο σκληρός δίσκος του περιβάλλοντός του. Τι μπορεί να πει ή να αποκαλύψει σε έναν καλλιτέχνη αυτός ο φορέας μνήμης;
Για μένα αυτά τα δέντρα αποτυπώνουν όχι μόνο την υλική πραγματικότητα που τα περιβάλλει, αλλά τον ψυχισμό και τη συναισθηματική κατάσταση των ανθρώπων γύρω τους, λειτουργώντας σαν καθρέφτες.

Βλέποντας κάποια από τα έργα μεικτής τεχνικής, ένιωσα το μικροσκόπιο μεγεθυμένα τα απειροελάχιστα σωματίδια που συγκροτούν το κοντινό μας φυσικό περιβάλλον. Ήταν σαν να έβλεπα μεγεθυμένα ψήγματα άμμου, ψήγματα βράχων δίπλα σε ένα ποτάμι ή πάνω σε ένα βουνό με κολλημένους τους λειχήνες, τον «κόσμο» που μπορεί να κρύβει ένα χιλιοστό ενός κόκκου άμμου, ενός κορμού, κλαδιού ή βράχου.
Ναι, αυτή είναι η πληρότητα τού μικρόκοσμου που μέσα στη φούρια τής καθημερινότητας τείνουμε να παραβλέπουμε (και καμιά φορά να ποδοπατούμε).

Κάποιες φορές αποτυπώνετε τη φθορά μιας βυζαντινής τοιχογραφίας, όπως τη συναντάμε σε κάποια ξεχασμένα παρεκκλήσια ή ακόμη και στις τοιχογραφίες της Αγιά Σοφιάς∙ Μας καλείτε να ανακαλύψουμε εμείς τις αγιογραφίες και να τοποθετήσουμε τους αγίους που λείπουν. Πώς προκύπτουν αυτά τα σχήματα;
Αν αποτυπώνω φθορά, είναι φθορά πραγματική κι όχι μεταφυσική. Κι αν μη τί άλλο, αυτό που μπορεί ίσως να εντοπίσει κανείς στα έργα μου είναι ανθρώπινα «τέρατα» κι όχι ιερά. Όπως η αγιογραφίες μου έχουν σκοπό την ψυχική ανάταση, έτσι χρησιμοποιώ και τα κοσμικά έργα μου για να ξορκίσω τα σκοτεινά συναισθήματα που ενυπάρχουν στον καθένα μας.

Επειδή για χρόνια ασχοληθήκατε με την αγιογραφία θα μπορούμε να πούμε ότι αυτοί οι κορμοί αυτά τα έργα με την άμμο και τα άλλα «φερτά» υλικά, είναι αγιογραφίες της φύσης.
Παρόλο που πιστεύω βαθύτατα στον ιερό χαρακτήρα τής φύσης, σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να χαρακτηρίσω τα έργα μου αγιογραφίες. Στη βυζαντινή τέχνη, ο φυσικός κόσμος – που για μένα είναι υψίστης σημασίας – αποτελεί διακοσμητικό στοιχείο, παίζει δευτερεύοντα ρόλο.

Κάθε πέτρα, κάθε κόκκος άμμου είναι απολίθωμα. Υλικά που ξεκίνησαν από το Big Bang και έφθαναν ως τη μέρα που έγιναν μέρος του εργαστηρίου και των έργων σας. Κάθε έργο σας με τα «εκατομμύρια» μικροσκοπικά απολιθώματα, είναι συλλογική μνήμη της φύσης;
Εν πάσει περιπτώσει, είτε η τέχνη του είναι λατρευτική είτε όχι, στόχος τού κάθε καλλιτέχνη είναι η συγκίνηση.

Γιάννης Μ. Τζιμούρτας