Ειρήνη Μπογδάνου, προσφέρουμε ένα υπέροχο έναυσμα δημιουργίας για παιδιά

Ειρήνη Μπογδάνου γεννήθηκε το 1980 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έχει κάνει ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής κι έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές. Ως εικαστικός καλλιτέχνης εκπροσωπείται αποκλειστικά από τις Artion Galleries. Έργα της βρίσκονται σε ατομικές και δημόσιες συλλογές. Έχει εργαστεί για τη ζωγραφική αποκατάσταση έργων τέχνης κι οροφογραφιών σε διατηρητέα κτήρια, καθώς και για τη διακόσμηση εσωτερικών χώρων. Εδώ κι οκτώ χρόνια λειτουργεί μαζί με τη μητέρα της, Άννα Μαΐλλη (επίσης ζωγράφος) το εικαστικό εργαστήριο «Τόπος Έκφρασης» στο Φάρο του Ψυχικού και διδάσκει σε παιδιά, εφήβους, υποψήφιους ξένων πανεπιστημίων κι ενήλικες ιστορία τέχνης, ζωγραφική και κατασκευές με έμφαση στην αυτενέργεια. Ήταν υπεύθυνη για τα Εκπαιδευτικά Εικαστικά προγράμματα για παιδιά κι εφήβους στο Μουσείο Κώστα Τσόκλη στην Τήνο από το 2011 έως και το 2013, καθώς και για τις εικαστικές δράσεις για παιδιά και εφήβους της Εθνικής Ολυμπιακής Ακαδημίας από το 2011. Ήταν καλλιτεχνικός σύμβουλος των projects της Ακαδημίας, με πλέον σημαντικό έργο το γιγάντιο περιστέρι της ειρήνης (1500 τ.μ.) που κατασκεύασαν 45.000 μαθητές κι εκπαιδευτικοί και 250 εθελοντές από όλη την Ελλάδα, στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, στις 11.4.2014.

Το Υπουργείο Πολιτισμού της ανέθεσε το πιλοτικό πρόγραμμα για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με τίτλο «Ευτοπία»· η δουλειά της ομάδας των εφήβων που καθοδήγησε και η οποία εργάστηκε με ιδέες ατομικές και ομαδικές, εγκαταστάσεις κι εξωτερικές δράσεις, παρουσιάστηκε στο Πανελλήνιο συνέδριο Αρχιτεκτόνων το Μάρτιο του 2011 στο Ζάππειο και τον Ιούνιο του 2011 στην οδό Θουκυδίδη στην Πλάκα, η οποία μετατράπηκε σε εγκατάσταση έργων τέχνης.

Σε συνεργασία με την Ιαπωνική πρεσβεία, οργάνωσε και φιλοξένησε το Νοέμβριο του 2007 Ημερίδα Ιαπωνικών Τεχνών στο χώρο της. Επιπλέον, είναι υπεύθυνη για τα εξωσχολικά καλλιτεχνικά προγράμματα του 8ου και του 15^ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου από το 2013 και του 3ου Δημοτικού Σχολείου Παλλήνης από το 2015. Είναι μέλος του Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδας από το 2007 και του Ομίλου για την UNESCO Τεχνών, Επιστημών και Λόγου Ελλάδας από το 2012.

Από το Σάββατο 16 Μαΐου η Ειρήνη Μπογδάνου θα επιμελείται τα εικαστικά εργαστήρια για παιδιά του δημοτικού που θα λειτουργούν στο μουσείο Ηρακλειδών.  Πρόκειται για τρία δίωρα, σαββατιάτικα εικαστικά, επιμορφωτικά εργαστήρια με ζωγραφική και κατασκευές που θα εστιάζουν θεματικά στο κίνημα της Art Nouveau που πώς αυτό επηρέασε και έδωσε ώθηση και έμπνευση στην εξέλιξη των τεχνών.

 Θα ήθελα να μας μιλήσετε λίγο για το project Stem&Art: το κίνημα της art nouveau που θα παρουσιάζετε στο χώρο των εργαστηρίων  του μουσείου Ηρακλειδών.
Ήταν κοινή μας πρωτοβουλία και πρόθεση με το Μουσείο Ηρακλειδών να συνεργαστούμε για την προσέγγιση ενός θέματος με ιδιαίτερη εκπαιδευτική αλλά και εικαστική αξία, μέσα στο πλαίσιο του επιμορφωτικού project Stem&Art που συνδυάζει την Τέχνη με την Επιστήμη και εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία στο μουσείο. Το κίνημα της Art Nouveau αποτελεί μία πολύ πλούσια πηγή έμπνευσης με πολλές εκφάνσεις και εφαρμογές. Ξεκινώντας το Σάββατο 16 Μαΐου και για τα επόμενα δύο Σάββατα, θα παρουσιαστεί το κίνημα της Art Nouveau μέσα από δύο ξεχωριστούς και πολύπλευρους καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες, τον Antoni Gaudi και τον Friedensreich Hundertwasser, ενώ στο τρίτο 2ωρο, θα παρουσιαστεί ο τρόπος με τον οποίο αντλούσαν στοιχεία και έμπνευση από τον φυσικό κόσμο οι καλλιτέχνες της  Art Nouveau και πώς τα χρησιμοποιούσαν σαν εικαστικό αλφάβητο για να δημιουργήσουν.

Πώς προέκυψε η ιδέα;
Θέλαμε να παρουσιάσουμε ένα θέμα που να εμπνέει για τρισδιάστατες κατασκευές με τα παιδιά. H Art Nouveau επηρέασε όλες τις τέχνες και άγγιξε ιδιαίτερα την Αρχιτεκτονική δίνοντάς της ελευθερία και πλαστικότητα. Είναι λοιπόν ένα υπέροχο έναυσμα για δημιουργία.

Friedensreich Hundertwasser, Antoni Gaudi. Δύο αξιόλογοι εκπρόσωποι της Art nouveau. Πώς καταλήξατε στην επιλογή των συγκεκριμένων καλλιτεχνών;
Οι συγκεκριμένοι αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες είναι δύο εμβληματικές προσωπικότητες, πολύπλευρες και με τεράστιο έργο. Ο Αυστριακός ζωγράφος και αρχιτέκτονας Friedensreich Hundertwasser έχει πλούσιο και ιδιαίτερο τρόπο έκφρασης και χαρακτηριστικούς βιομορφικούς και αυθόρμητους φυσικούς σχηματισμούς. Ο Ισπανός αρχιτέκτονας Antoni Gaudi , τα έργα του οποίου είναι ακόμα και σήμερα αντισυμβατικά, ενώνουν με τρόπο εικαστικό, μορφολογικό και διακοσμητικό μοναδικά δημιουργήματα εμπνευσμένα από τον φυσικό κόσμο. Οι δημιουργίες και των δύο μας δίνουν ανεξάντλητο υλικό για να δράσουμε.

Συναντάμε  στην πόλη  μας πολλά εργαστήρια που να απευθύνονται σε παιδιά. Τι είναι αυτό που κάνει το συγκεκριμένο project  να ξεχωρίζει;
Ο ιδανικός τρόπος να κατανοήσουμε και έπειτα να εκτιμήσουμε την μοντέρνα τέχνη είναι να χρησιμοποιήσουμε το ξεχωριστό λεξιλόγιο του κάθε μεγάλου καλλιτέχνη, για να εκφραστούμε εμείς οι ίδιοι. Το κίνημα της Art Nouveau θα προσεγγιστεί με εμπειρικό τρόπο: Γνωρίζω τον καλλιτέχνη/αρχιτέκτονα  και τα ιδιαίτερα στοιχεία της εκφραστικής του γλώσσας,  κατανοώντας  γιατί και πως  χρησιμεύουν σαν δημιουργικά εργαλεία. Εμπνέομαι και αξιοποιώ την γνώση για να δημιουργήσω  ένα δικό μου πολυδιάστατο έργο μικτής τεχνικής  με αυτενέργεια και πολλά υλικά. Μαθαίνουμε για την  άντληση ιδεών και στοιχείων από την αστείρευτη ομορφιά της φύσης και τις εφαρμογές τους σαν στοιχεία δομικά, διακοσμητικά, πάντα με κυρίαρχο ρόλο στην έκφρασή τους στην Art Nouveau. Παίρνουμε έμπνευση από τον λυρισμό και την τελειότητα φυσικών στοιχείων, και δημιουργούμε κι εμείς τα δικά μας έργα.

Θα ήθελα να μου πείτε τις δυσκολίες που έχει κανείς  όταν δουλεύει με ένα νεαρό ηλικιακά κοινό.
Θα έλεγα η πρόκληση και όχι η δυσκολία, είναι να προκαλέσεις το γνήσιο ενδιαφέρον του παιδιού με τρόπο που να κατανοήσει, να επεξεργαστεί και να εμπνευστεί για να δημιουργήσει.

Ένα εικαστικό εργαστήρι έχει και τις ανάλογες προαπαιτήσεις όπως ευχέρεια στο σχέδιο και κλίση στα εικαστικά;  Εν τέλει, καλλιτέχνης γεννιέσαι ή γίνεσαι;
Η ενασχόληση με την τέχνη είναι πρώτα απ’ όλα ελεύθερη έκφραση και δημιουργία, αλλά είναι και ανάταση ψυχής. Είναι σημαντική για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας. Και όπως είπε ο Pablo Picasso, «Κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το δύσκολο είναι να παραμείνεις παιδί όταν μεγαλώσεις.»

Ποια είναι τα οφέλη ενός παιδιού που συμμετέχει σε εικαστικά – και γενικότερα καλλιτεχνικά-  εκπαιδευτικά προγράμματα;
Η καλλιτεχνική εκπαίδευση είναι καλλιέργεια πνεύματος και θέτει τις βάσεις για την ανάπτυξη μίας υγιούς και ισορροπημένης προσωπικότητας. Αυτό είναι δικαίωμα όλων των παιδιών, γιατί μέσα από την εικαστική παιδεία, χτίζει κανείς την αυτοεκτίμηση, την συνεργατικότητα, τη δημιουργική σκέψη ενώ παράλληλα μπορεί να ανακαλύψει μία βαθύτερη κλίση, ικανότητα και αγάπη για την τέχνη.

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες των παιδικών έργων τέχνης;
Τα παιδιά, αν δράσουν αυθόρμητα στην τέχνη, χωρίς να σκεφτούν δηλαδή το πώς θα τα κρίνουμε εμείς οι ενήλικες, δημιουργούν με απόλυτη ελευθερία αποτυπώνοντας όλα εκείνα που τους κάνουν εντύπωση, καλά ή κακά. Έχοντας πολύ πιο απελευθερωμένη αντίληψη από πλευράς σημειολογίας και στερεότυπων, χρησιμοποιούν την φαντασία τους και εκφράζονται με τόλμη. Έτσι βλέπουμε αξιοζήλευτα δυνατά, έντονα χρώματα, γνήσια συναισθήματα και αυθόρμητες κινήσεις στα έργα τους, στοιχεία που κάθε ενήλικας  καλλιτέχνης, πρέπει να προσπαθήσει πολύ συνειδητά και αποφασιστικά  για να επαναφέρει στην δουλειά του.

Για να φτάσει ένα παιδί στο μουσείο και να παρακολουθήσει τα μαθήματα του  εργαστηρίου  που προτείνετε θα πρέπει πρώτα να περάσει από την έγκριση των γονιών του. Κατά πόσο σήμερα είναι ενημερωμένοι και ανοιχτοί σε ανάλογα εργαστήρια και projects οι γονείς;
Τα μουσεία σήμερα παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στο κομμάτι της καλλιτεχνικής παιδείας, καλύπτοντας κενά της κρατικής εκπαίδευσης. Είναι πολύ θετικό το ότι έχουν αναπτυχθεί τόσα προγράμματα τα οποία δουλεύουν με τεράστια επιτυχία και αποδοχή. Αυτό από μόνο του δείχνει ότι οι γονείς σήμερα είναι ευαισθητοποιημένοι απέναντι στην σημαντικότητα του ρόλου της τέχνης στην καλλιέργεια του παιδιού.

Υπάρχει και η άλλη ωστόσο πλευρά. Πολλές φορές η συμμετοχή των παιδιών σε εργαστήρια και projects καλλιτεχνικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα αποτελεί κατά βάση πρώτα επιλογή των γονιών και η επιθυμία των ίδιων των παιδιών έπεται.  Έχετε συναντήσει ανάλογες περιπτώσεις;
Οποιαδήποτε η καλλιέργεια ενδιαφερόντων, δεξιοτήτων, αισθητικής, η αγάπη για την γνώση, και η εκτίμηση για την τέχνη, είναι αξίες που πρώτα πρέπει να πηγάζουν από την οικογένεια για να μπορέσουν να αγγίξουν ένα παιδί. Ακόμα λοιπόν και αν ξεκινά η παρότρυνση από τον γονέα, παίζει θετικότατο ρόλο.

Βλέποντας το STEM&ART σαν project , αναρωτιέμαι γιατί  θα πρέπει να αφήνεται αποκλειστικά στην πρωτοβουλία των μουσείων και ιδιωτικών φορέων και όχι  στα ίδια τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς που τα απαρτίζουν, η παροχή των βάσεων της εικαστικής παιδείας. Γιατί υπάρχει πιστεύετε αυτή η εικόνα σήμερα; Θα μπορούσε να δημιουργηθεί αντίστοιχα ένας πυρήνας γνώσης και δημιουργίας  στις σχολικές τάξεις που να καλλιεργεί την εικαστική και καλλιτεχνική έκφραση στα παιδιά; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις και ποιο το τροχοπέδη στην όλη διαδικασία;
Η βασική προϋπόθεση για την δόμηση ενός πυρήνα γνώσης και δημιουργίας στην δημόσια εκπαίδευση, είναι να ξεκινήσουμε την μεταρρύθμιση από τις ρίζες της, δηλαδή το δημοτικό σχολείο. Το βάρος από το Υπουργείο Παιδείας και τις εκάστοτε κυβερνήσεις δίνεται αποκλειστικά στις δύο τελευταίες τάξεις του λυκείου και των εισαγωγικών, αγνοώντας πλήρως την ανάγκη για εκσυγχρονισμό και εμπλουτισμό στα χρόνια που παίρνει κανείς την γενική παιδεία. Η εικαστική παιδεία και έκφραση, είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο και κομμάτι σε όλα τα επιτυχημένα μοντέλα εκπαίδευσης παγκοσμίως. Είναι εξίσου σημαντική η ανάγκη για εικαστική παιδεία των εκπαιδευτικών, για να μπορούν να αξιοποιούν την τέχνη σαν επικοινωνιακό και μαθησιακό εργαλείο για όλες τις επιστήμες. Με αυτήν τη λογική αναπτύχθηκε πολύ επιτυχημένα και το STEM&ART, το οποίο σε σχολεία του εξωτερικού εφαρμόζεται ευρέως.

Σήμερα παρατηρούμε τον παραγκωνισμό των μαθημάτων τέχνης ( μουσική, εικαστικά) στο σχολικό πρόγραμμα. Ποιός ο ρόλος και η σημασία των μαθημάτων αυτών στην εκπαίδευση;
Στα ελληνικά σχολεία, το χρώμα και η ζωγραφική τι θέση έχουν;
Η εικαστική παιδεία, είναι ένα πολύ μικρό έως και ασήμαντο κομμάτι της συνολικής δημόσιας εκπαίδευσης και αυτό έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τον ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο της χώρας μας. Έχοντας τόσο υλικό για εικαστική παιδεία σαν υπόβαθρο, το οποίο μεταφέρουμε με στεγνό και αναχρονιστικό τρόπο στους νέους, τους αποστασιοποιούμε από ένα δικό τους κομμάτι πολιτιστικής κληρονομιάς και υπερηφάνειας. Η κληρονομιά μας εμπνέει τους εκπαιδευτικούς σε όλον τον κόσμο να αναπτύσσουν παρουσιάσεις και projects σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Η εικαστική παιδεία είναι πολύ σημαντική για την εκπαίδευση για την ανάπτυξη της συνείδησης του ατόμου σαν προσωπικότητα και σαν μέλος μιας προοδεύουσας κοινωνίας.

Last modified: 03/10/2015