Ειρήνη Κανά: Κατασκευάζω τους δικούς μου μύθους

Έτσι όπως έβλεπα τις γυναίκες κυκλικά τοποθετημένες, ένιωθα να μιλάνε μεταξύ τους, αλλά και σε μένα…

Ένα κόσμο γυναικών που γεννήθηκαν και ζουν μέσα στο χρωματικό αστερισμό που έπλασε η Ειρήνη Κανά, γνωρίσαμε τον περασμένο μήνα στη Γκαλερί Σκουφά. Μικρές ιστορίες γυναικών φτιαγμένες από όνειρα όπως λέει και η καλλιτέχνιδα. Την Ειρήνη Κανά τη συναντήσαμε λίγες μέρες μετά την έκθεση στο εργαστήριό της όπου μας εμπιστεύτηκε ότι για ένα ακόμη διάστημα θα ασχοληθεί με τις γυναίκες της αφού συνεχίζει να τις … ακούει να της μιλάνε ακόμη.

• Βλέποντας την τελευταία σου έκθεση σκέφθηκα πως αν ήταν στο χέρι σου να δημιουργήσεις τους πρωτόπλαστους δεν θα χρησιμοποιούσες χώμα και νερό, αλλά παλέτες γεμάτες με χρώματα.

Το χρώμα (υλικό) είναι ουσιαστικά χώμα και νερό. Τα χρώματα παλιά έβγαιναν από ορυκτά και γενικά από φυσικές ύλες. Οπότε ο παραλληλισμός είναι εξαιρετικά επιτυχημένος και ισχύει για διάφορες μορφές εικαστικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Οι πρωτόπλαστοι σαν ιδέα που είναι, θα μπορούσαν να αποδοθούν με πάρα πολλούς τρόπους και για μένα δεν θα ήταν μόνο το υλικό που καθορίζει το θέμα, είναι περισσότερο η χρωματική γκάμα όπου θα μπορεί να υποστηρίξει την πνευματικότητα και το μεταφυσικό στοιχείο του έργου.

• Θυμάμαι αυτό που είπε ο Γκωγκέν ότι αν βλέπεις τα φύλλα κίτρινα να ζωγραφίζεις έτσι. Αλήθεια πόσο χρώμα βλέπεις γύρω σου και πώς, τα οποία πιθανόν δεν βλέπουμε εμείς;

Το χρώμα, μπορεί να «ιδωθεί» με όλες τις αισθήσεις και φυσικά πάντα πρόκειται για υποκειμενική αντίληψη. Μπορεί και οι άλλοι να βλέπουν χρώματα που εγώ δεν έχω την δυνατότητα να δω. Όμως πρέπει να σας θυμίσω ότι το χρώμα είναι άμεσα συνυφασμένο με τη συναισθηματική κατάσταση και για μένα αυτό είναι ο καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή κάποιων αποχρώσεων ή παραθέσεων ή της χρωματικής έκτασης στην κάθε φόρμα ή της ματιέρας. Το χρώμα – συναίσθημα του δημιουργού. Η αλήθεια είναι ότι για τη δική μου ζωγραφική πιστεύω ότι το πιο σημαντικό μέσο έκφρασης είναι το χρώμα .

• Είναι αλήθεια ότι η χρήση των χρωμάτων είναι διεγερτική;

Φυσικά, τα χρώματα αποτελούν πηγή ισχυρών ερεθισμάτων. Όχι μόνο τα χρώματα όμως… Δεν υπάρχει μόνο το χρώμα ως κώδικας στην τέχνη. Είναι πολλές οι δυνατότητες αφήγησης.

• Ποια είναι η προσωπική σου θεωρία για το χρώμα και μάλιστα σε σχέση με την προοπτική;

Αν δούμε την προοπτική όχι με τη στενή μαθηματική έννοια αλλά γενικότερα σαν τάση, διέξοδο, διάθεση, για μένα η απόδοση αυτής της κατάστασης γίνεται καθαρά μέσα από χρωματικές διαδικασίες.

• Η μουσική αρμονία γίνεται μέσα από συνδυασμούς που προκύπτουν από 7 νότες. Είναι η χρωματική παλέτα κάτι σαν βάση για μουσική αρμονία;

Ακριβώς, είναι ερώτηση και απάντηση μαζί! Χρώμα, μουσικοί ήχοι, λέξεις, που σχηματίζουν έργα, που γίνονται μουσική, λογοτεχνία, εικόνα, ένα πράγμα είναι, οι στόχοι είναι κοινοί διαφέρει μόνο το μέσον, η τέχνη είναι η θεά με τα πολλά πρόσωπα.

• Στη δουλειά σου κυριαρχεί η γυναικεία φιγούρα. Ειδικά στην τελευταία σου έκθεση είδαμε μια «πινακοθήκη» γυναικών.

Ήταν η θεματολογία της τελευταίας μου έκθεσης, είναι και αυτοβιογραφικό ως ένα σημείο, εκτιμώ ότι γνωρίζω καλύτερα η μάλλον είμαι πιο κοντά στην εσωτερική εικόνα από αυτές τις γυναίκες, κατασκευάζω τους δικούς μου μύθους παίρνοντας στοιχεία από διάφορα γεγονότα, από μυθολογία από φανταστικές καταστάσεις δικές μου αλλά και όχι μόνο .

• Είναι αυτές οι γυναίκες ένα τοπίο ή ένα όνειρο; 

Οι γυναίκες μου θέλω να πιστεύω ότι είναι σαν όλα τα μαγικά πλάσματα του πλανήτη, μικρές, μα απλές ιστορίες φτιαγμένες από όνειρο, όπου τα όνειρα είναι στ’ αλήθεια κομμάτια της πραγματικής ζωής.

• Έχουμε δει κάποιες γυναίκες «σου» να συλλογίζονται, να ονειρεύονται, να νοσταλγούν, να επιθυμούν…  Αλήθεια ξέρεις τι σκέφτονται όλες αυτές οι πολύχρωμες γυναίκες που ζωγραφίζεις; Έχεις μπει ποτέ στην ψυχή τους;

Αν δεν είσαι μέσα στην ψυχή τους, αν δεν είναι μέσα στην ψυχή σου, τότε η ψυχή σου δεν τις στήνει εμπρός σου… δεν γίνεται να αποδώσεις και ένα μέρος της ύπαρξής τους. Πρώτα αποφασίζω τι θέλω να πω, ποια ιστορία να αφηγηθώ, να έρθω πιο κοντά σ’ αυτό και μετά αυτό με οδηγεί από μόνο του στην εικόνα .

• Πώς ενσωματώνεις τη ζωγραφική στη ζωή σου;  

Ναι η απασχόληση στη ζωγραφική και η ζωή μου ταυτίζονται. Δεν ευκαιρώ να ασχοληθώ τόσο πολύ με κάτι άλλο. Και λυπάμαι για όσα δεν θα προλάβω να δοκιμάσω στην τέχνη ή να καταγράψω μέσα απ’ αυτήν.

• Τις στιγμές που αρχίζεις τη δημιουργία ενός έργου, πόσο ρόλο παίζει η μνήμη;

Η μνήμη είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, χωρίς αυτήν, ένα λευκό χαρτί, άγραφο, ένα κερί που δεν έχει  ακόμα ανάψει. Οι μνήμες είναι τα κομμάτια που μ’ αυτά σχηματίζουμε την ύπαρξη μας…

• Σκέφτεσαι κάτι με το οποίο θα πειραματιστείς ζωγραφικά στο επόμενο διάστημα;

Δεν το σκέφτομαι ακόμα, όμως αισθάνομαι κάποια πράγματα που θα με οδηγήσουν σε μελλοντικούς πειραματισμούς.  Όμως αυτή η συγκεκριμένη έκθεση δεν έχει τελειώσει ακόμα. Έτσι όπως έβλεπα τις γυναίκες «μου» κυκλικά τοποθετημένες μέσα στη γκαλερί , ένιωθα να μιλάνε μεταξύ τους και να μιλάνε και σε μένα… Θα ήθελα λοιπόν  ακόμα για ένα διάστημα να ασχοληθώ με αυτό το θέμα. Να το απλώσω περισσότερο, να βρω κι άλλα στοιχεία που ίσως είναι πολύ ενδιαφέροντα. Για κάποιες  επόμενες ομαδικές εκθέσεις όμως θα ζωγραφίσω μερικά  νυχτερινά τοπία.

Θα ήθελα, τέλος, να παραθέσω μία άποψη των ιστορικών τέχνης, του Χάρη Καμπουρίδη, καθώς και ένα βίντεο με σχόλιο του Μάνου Στεφανίδη, σχετικό με την έκθεση μου στην Σκουφά. Τους ευχαριστώ πολύ που ασχολήθηκαν με το έργο μου. Τον κατάλογο της έκθεσης προλόγισε με ένα θαυμάσιο κείμενο η ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά.

ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΡΕΝΑΣ ΚΑΝΑ : Πολύ ποιοτική η έκθεση της Κανά, μου άρεσε και με παρώτρυνε να αρχίσω πάλι να γράφω κριτική.
Έχει πολλά κι ελκυστικά γνωρίσματα: Ένα θέμα διαχρονικό, τη Γυναικά, σε διάφορες σωματικές στάσεις και συμβολικές προεκτάσεις, θέμα που αναδύεται από μια παραδείσια ποικιλία χρωμάτων και διακοσμητικών μοτίβων. Η σύνθεση είναι δυναμική, τα χρώματα ρέουν και διαλέγονται, η μαστοριά της ζωγράφου κυριαρχεί.
Η ζωγραφική τέχνη ως Μούσα, προκύπτει έτσι ως δεύτερο θέμα των έργων αυτών. Φωτιστικές τονικότητες, χρωματικές διαβαθμίσεις, κινητικότητα στις φόρμες, παράγουν αφήγηση και θεατρικότητα. Υπάρχει και ένας διακριτικός και στοχαστικός διάλογος μορφών με σημαντικούς παλιούς ομοτέχνους της. Μαθήτρια και διάδοχος του Π. Τέτση σ΄ αυτήν την εικαστική κατεύθυνση, η Κανά έδωσε μια εξαιρετική έκθεση, ώριμη και ζωντανή δουλειά.
Χρώμα, χρώμα, χρώμα, χάρμα οφθαλμών.

Χάρης Καμπουρίδης
25 Οκτωβρίου στις 10.48 μ.μ.

Last modified: 11/03/2022