Δημήτρης Αναστασίου:  Το κρυμμένο κενό – «Τάνγκραμ»

 Η CITRONNE Gallery – Αθήνα,  παρουσιάζει την ατομική έκθεση του Δημήτρη Αναστασίου «Τάνγκραμ», στην οποία εκτίθεται μία ενότητα με 19 σπονδυλωτά/πολύπτυχα ζωγραφικά έργα. Ο τίτλος παραπέμπει στο αρχαίο κινέζικο παζλ στο περίγραμμα του οποίου ο παίκτης κατασκευάζει ένα σχήμα με εφτά πλακίδια διαφορετικού σχήματος. Τα εφτά πλακίδια μπορούν να σχηματίσουν αναρίθμητες μορφές.  Κατά συγγενή αναλογία,  τα πολύπτυχα αφηγηματικά έργα του Αναστασίου, καθώς εξηγεί ο ίδιος, συνδυάζουν περισσότερες από μία εικόνες και συνδυάζονται με περισσότερους από έναν τρόπους.

Μάθημα Φιλοσοφίας

Τα έργα έχουν ως  βασικό άξονα το στοιχείο της αινιγματικής αφήγησης η οποία, εσκεμμένα, αφήνεται ανοιχτή σε εκδοχές. Ο καλλιτέχνης αφηγείται, προβάλλει  μια προσωπική εκδοχή της πραγματικότητας. Ο θεατής καλείται να συμμετάσχει, να δημιουργήσει μια άλλη προσωπική  εκδοχή, δηλαδή να ερμηνεύσει την αφήγηση- ακόμη και να την αλλάξει τελείως.
Τα έργα έχουν αναπαραστατικό και ρεαλιστικό χαρακτήρα – απόρροια δυνατού σχεδίου και εξαιρετικής ζωγραφικής δεξιότητας. Ο ρεαλισμός αναπαριστά και παραπέμπει σε καθημερινές εικόνες, σε γνώριμα στιγμιότυπα- ντοκουμέντα. Στην συνέχεια, όμως, η διάρθρωσή τους σε σύνολα-πολύπτυχα συγκροτεί  μία άλλη ανοίκεια και αποσταθεροποιητική πραγματικότητα: αναμειγνύονται αλήθειες, ψευδαισθήσεις, ουτοπίες, αμφιλεγόμενες καταστάσεις, αναπάντητα ερωτηματικά, έλλειψη βεβαιότητας. Έτσι, η «ρεαλιστική» απεικόνιση της καθημερινότητας φθάνει να αντανακλά υπαρξιακά αιτήματα με διφορούμενες απαντήσεις και ακατανόητα συμπεράσματα. Τα παρεμβαλλόμενα διάκενα  εισάγουν την αυθαίρετη μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλο και από τον έναν χρόνο στον άλλο. Τα έργα, έτσι, γίνονται ζωγραφικά καρέ σε μία σκηνοθετημένη, σχεδόν κινηματογραφική παρουσίαση.

Οριζοντίως

Σε όλες του τις εκθέσεις ο Αναστασίου πραγματεύεται τα ίδια ερωτήματα. Ζωγραφίζει την ασάφεια, την αμφιβολία, την αυταπάτη, την ψευδο-κανονικότητα και, τελικά, το κρυμμένο κενό.
Στην εφετινή εικαστική περίοδος η CITRONNE Gallery,  επιχειρεί να εκφράσει την αυξανόμενη ανησυχία, την αμφιβολία και την αβεβαιότητα, οι οποίες χαρακτηρίζουν την τρέχουσα εποχή. Η έκθεση του Δημήτρη Αναστασίου «Τάνγκραμ», εντάσσεται στο φετινό θεματικό πλαίσιο.  Οι αναπάντεχες αλλαγές και εξελίξεις στον κόσμο μας, ο καταιγισμός της συχνά ανεξέλεγκτης ή και κατευθυνόμενης πληροφορίας, οι απροσδιόριστοι νέοι κίνδυνοι δημιουργούν την αίσθηση του κενού στην γνώση, στην κατανόηση και στην ασφάλεια. Ο συνεπαγόμενος φόβος, “Horror Vacui”, είναι η θεματική την οποία επιλέγει η γκαλερί για να πλαισιώσει τα έργα των καλλιτεχνών- συνεργατών της.

Δημήτρης Αναστασίου, πορτρέτο

Για τη νέα του έκθεση του ο Δημήτρης Αναστασίου γράφει:
«Το παιχνίδι Τάνγκραμ είναι ένα αρχαίο κινέζικο παζλ που αποτελείται από επτά επίπεδα πλακίδια διαφορετικού σχήματος. Στόχος του παίχτη είναι να φτιάξει ένα δεδομένο σχήμα, του οποίου βλέπει μόνο το περίγραμμα, χρησιμοποιώντας όλα τα κομμάτια.
Τα επτά πλακίδια μπορούν να σχηματίσουν αναρίθμητες μορφές.
Η έκθεση Τάνγκραμ δεν έχει συγκεκριμένο θέμα, τα έργα της έκθεσης συνδέονται μεταξύ τους κυρίως ειδολογικά· είναι όλα τους πολύπτυχα έργα, έργα που συνδυάζουν περισσότερες από μία εικόνες και που συνδυάζονται με περισσότερους από έναν τρόπους. Στην έκθεση παρουσιάζονται πενήντα πέντε ξεχωριστές ζωγραφιές (τριάντα ελαιογραφίες και είκοσι πέντε σχέδια με μολύβι ή μελάνι) που ομαδοποιούνται σε δεκαεννέα έργα (δίπτυχα, τρίπτυχα, τετράπτυχα κ.ο.κ.), τα οποία, τελικά, συναποτελούν μία ενότητα, την έκθεση Τάνγκραμ.

Η Ανθρώπινη Κατάσταση

ΚΕΝΟΛΟΓΙΑ
Αν παρ’ όλα αυτά έπρεπε να το ορίσω, θα έλεγα ότι το υπό διερεύνηση θέμα μου δεν είναι (μόνο) οι ίδιοι οι πίνακες και αυτά που αναπαριστούν, αλλά (και) ο άδειος χώρος ανάμεσά τους: αυτός που συνήθως αντιλαμβανόμαστε ως ανενεργό, ως κενό, ή έστω ως την απαιτούμενη απόσταση που καθιστά τα έργα αυτόνομα, ως μικρή καθαρτήρια ανάπαυλα, σαν το νερό που ξεπλένει τον ουρανίσκο του σομελιέ πριν δοκιμάσει το επόμενο κρασί.
Αφού, όμως, τα έργα δεν εκτίθενται το καθένα μόνο του, συνυπάρχουν ήδη στο οπτικό μας πεδίο. Καθώς παίρνουμε τα μάτια μας από το ένα και πριν στρέψουμε ολοκληρωτικά την προσοχή μας στο επόμενο, βρισκόμαστε για λίγο στην παράδοξη συνθήκη ενός ενδιαμέσως. Εκείνη τη στιγμή, ο άδειος χώρος ανάμεσα στα έργα εγκυμονεί κάτι παράξενο, κάτι που δεν ανήκει αποκλειστικά ούτε στο ένα, ούτε στο άλλο, αλλά σε μια σχεδόν ανεπαίσθητη σύνθεσή τους. Αυτή είναι μια παράλληλη, κάπως απρόσμενη, λειτουργία των κενών χώρων: όχι μόνο να χωρίζουν, αλλά και να ενώνουν τα έργα, σαν αόρατα νήματα που τα συνδέουν και τα ενοποιούν σε ένα υπερ-έργο, που είναι τελικά η έκθεση.
Και αφού σκεφτήκαμε γενικά την έκθεση σαν ένα ανοιχτού τύπου πολύπτυχο, ας σκεφτούμε πιο συγκεκριμένα τι συμβαίνει με τα κανονικά πολύπτυχα: Εδώ, όπως είναι αυτονόητο, οι εικόνες συνδέονται με τρόπο πιο αυστηρό, προγραμματικό, οργανικό, ως μέρη ενός όλου· η γειτνίασή τους, δηλαδή, δεν είναι μόνο ζήτημα απόστασης. Εδώ, τα κενά μοιάζουν να μεταμορφώνονται σε μαγνητικά πεδία, η δύναμη έλξης των οποίων ξεπερνά κατά πολύ την άπωση.

Το Δώρο

Η θητεία μου στα κόμικς με έμαθε να δίνω ιδιαίτερη βαρύτητα στον κενό χώρο ανάμεσα στις εικόνες, σε αυτό που οι κομίστες ονομάζουν διάκενο. Όλο το συντακτικό της ένατης τέχνης εκεί κρύβεται, στα κενά ανάμεσα στα καρέ, όπως μας λέει ο Scott McCloud, και εκεί αποκαλύπτεται, με όλη του τη δυναμική, το γεγονός ότι τα διάκενα δεν είναι ανενεργά, αλλά, αντιθέτως, είναι γεμάτα εντυπωσιακά πολυμήχανη λειτουργικότητα και εξόχως ιδιάζουσες τροπικότητες. Το διάκενο μπορεί να λειτουργεί ως χρόνος που περνά (από ένα κλάσμα του δευτερολέπτου έως μία αιωνιότητα), ως μετατόπιση στον χώρο (από μισό χιλιοστό έως πολλά εκατομμύρια έτη φωτός), ως αλλαγή προοπτικού σημείου, ως αλλαγή υποκειμένου, ως αλλαγή οντολογικής κατάστασης (ως πέρασμα από την πραγματικότητα στη φαντασία, στην ανάμνηση ή στο όνειρο και τανάπαλιν), μπορεί να λειτουργεί συμπληρωματικά-συνειρμικά ή αντιθετικά-αντιστικτικά ή ακόμα και ανατρεπτικά, χαοτικά.

Ηδονοβλεψίας

Κάτι δε εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι, παρότι η ανάλυση της λειτουργίας των διάκενων ακούγεται πολύπλοκη και πολυσύνθετη, η ίδια η λειτουργία τους, στην πραγματικότητα, λαμβάνει χώρα στη συνείδηση του θεατή εντελώς άκοπα και απρόσκοπτα, σχεδόν φυσικά θα λέγαμε, μιας και δεν απαιτείται διόλου να γνωρίζει ο θεατής τους κανόνες αυτής της λειτουργίας για να αποκωδικοποιήσει μια σελίδα ενός βιβλίου κόμικς ή ένα πολύπτυχο έργο. Είναι ένας κώδικας χωνεμένος, αυτονόητος· σαν τη γλώσσα, που ο ομιλητής μπορεί να τη μιλά, ακόμα και αν αγνοεί τους κανόνες της γραμματικής και του συντακτικού.
Αυτά τα κενά και τα διάκενα, λοιπόν, τα τόσο γεμάτα, έγιναν το θέμα αλλά ταυτόχρονα και ο τρόπος των πολύπτυχων έργων της έκθεσης Τάνγκραμ».

Η έκθεση «Τάνγκραμ» είναι η πρώτη έκθεση του ζωγράφου στην CITRONNE Gallery και σηματοδοτεί το ξεκίνημα της συνεργασίας του με την γκαλερί.
Η έκθεση συνοδεύεται από δίγλωσσο κατάλογο με κείμενα των: Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη, Δημήτρη Αναστασίου, Αλέκου Κυραρίνη.

Last modified: 05/12/2022