Γιώργος Σαλταφέρος: Η χαρά της παρατήρησης βρίσκεται στον πυρήνα των έργων μου

Ένα  ταξίδι  με  ποιητικές εικόνες σε  αγαπημένους χώρους. Πίσω από κάθε σχέδιο υπάρχει μια ιστορία

Στο Καφέ Volver και στο Lorenzini, στο Einstein, στο Σκουφάκι και στο Platform, στο Café des Αrts, στο Florian και στο Palette, ο ακίνητος χρόνος αμβλύνεται στο διηνεκές.
Αυτή ακριβώς η στιγμή, θα μπορούσε να είναι εδώ.
Αυτή ακριβώς τη στιγμή, θα μπορούσα να είμαι κι εγώ.
Θα μπορούσαμε να είμαστε καθισμένοι μαζί.
Θα μπορούσα να φύγω.
Θα μπορούσα να μείνω.
Θα μπορούσα να πιω άλλον έναν καφέ.
Θα μπορούσα να επινοήσω ένα ποίημα.
Θα μπορούσα να γράψω ένα βιβλίο.
Θα μπορούσα να κλάψω.
Θα μπορούσες να ζωγραφίσεις.
 Ίρις Κρητικού

Ιδιαιτέρως ατμοσφαιρική η δουλειά της νέας ατομικής παρουσίασης του ζωγράφου Γιώργου Σαλταφέρου με τίτλο Spatial Memory που φιλοξενήθηκε στην Genesis Gallery, μας ταξίδευσε μέσα από ποιητικές εικόνες σε εσωτερικά αγαπημένων του χώρων όπως είναι τα καφέ που έχει επισκεφτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης Ίρις Κρητικού σημειώνει χαρακτηριστικά μιλώντας για την έκθεση «O Γιώργος Σαλταφέρος μετακινείται αθόρυβα από τις νυχτερινές αστικές πυκνώσεις της Αθήνας και τους όγκους των κοιμισμένων πλοίων, στις σκοτεινές δεξαμενές νερού του Περάματος και τα καφενεία του κόσμου και της ζωής».

Ο Γιώργος Σαλταφέρος γεννήθηκε στην Άνδρο το 1966. Σπούδασε Παιδαγωγικά και Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα και Διδακτική της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, επίσης στη Σχολή Καλών Τεχνών της ίδιας ελβετικής πόλης σπούδασε Χαρακτική, Έρευνα στο Σχέδιο και Ιστορία της Τέχνης.  Έλαβε Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Διδακτική της Τέχνης και Μουσειοπαιδαγωγική από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης. Έχει πραγματοποιήσει είκοσι ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα, Ελβετία και Γαλλία, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Λίγο πριν ολοκληρωθεί η έκθεση ο Γιώργος Σαλταφέρος μας ξεναγεί και μας παρουσιάζει τα έργα της νέας αυτής ενότητας.
«Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι πίσω από κάθε σχέδιο της σειράς υπάρχει μια ολόκληρη ιστορία που προκύπτει από τις συζητήσεις των διπλανών τραπεζιών του καφέ που ακούς πολλές φορές άθελά σου, χωρίς να εστιάζεις στο ποιος είναι ο αφηγητής. Στο τέλος, μαζί με το σκίτσο έχεις κρατήσει και την όλη ιστορία της ημέρας» θα σημειώσει δείχνοντας μου ένα από τα προσχέδια.
Αρχίζουμε να τα ξεφυλλίζουμε καθώς μου εξηγεί «Στήνοντας την έκθεση αποφασίσαμε να τοποθετήσουμε στον γυάλινο προθάλαμο στην είσοδο της γκαλερί μια σειρά από sketchbooks – τετράδια σχεδίου στα οποία περιλαμβάνονται κάποια προσχέδια που οδήγησαν στη δημιουργία των έργων που παρουσιάζουμε. Πρόκειται για ταξιδιωτικές σημειώσεις και αποτύπωση αναμνήσεων από στιγμές των φοιτητικών χρόνων, όταν ανάμεσα στα μαθήματα ζωγραφικής, ξεκουραζόμασταν σε κάποιο καφέ στην Ελβετία, εκεί ξεκίνησε η σειρά».

• Τα καφέ συνδέονται ως χώροι ιστορικά και πολιτισμικά με τη διανόηση και την παραγωγή ιδεών. Λειτουργούν θα λέγαμε ως μια σκηνή που ευνοεί τη σύνθεση και τη δημιουργία γόνιμων τάσεων σε κοινωνικά, πολιτικά και εικαστικά θέματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα καφέ που σύχναζαν οι μεγάλοι διαφωτιστές και αργότερα οι εκπρόσωποι του σουρεαλισμού και του dada αλλά και τα «φιλολογικά καφενεία» στην ελληνική περίπτωση. Πώς προέκυψε η επιλογή των καφέ ως κύριο μοτίβο της ζωγραφικής αυτής σειράς;

Η σειρά αυτή προέκυψε από το ενδιαφέρον μου για την επίσκεψη σε ιστορικά καφέ. Όπως μπορεί να παρατηρήσει ο θεατής επιλέγω εικόνες εσωτερικών χώρων όπως είναι ένα δωμάτιο από το εσωτερικό ενός σπιτιού αλλά φυσικά και στιγμές από την επίσκεψή μου σε διάφορα καφέ που με την πάροδο των χρόνων κάποια από αυτά έγιναν αγαπημένοι μου προορισμοί. Οι χώροι λοιπόν που επιλέγω είναι αυτοί που συνδέονται με την ανάπαυλα και το διάλειμμα από τους γρήγορους καθημερινούς ρυθμούς. Είναι χώροι που συνδέονται στη δική μου καθημερινότητα με στιγμές που αφιερώνω στο να σκεφτώ και να ζωγραφίσω. Ίσως θα μπορούσαν να ταυτιστούν και με τον «κλεμμένο χρόνο». Θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι πρόκειται για ημερολογιακούς χώρους, για μικρά στιγμιότυπα που επιλέγω να κρατήσω ζωντανά είτε μετά από την επίσκεψή μου σε ένα καφέ είτε ακόμα και ως μια ζωγραφική καταγραφή ταξιδιωτικών εντυπώσεων. Κάθε καφέ που παρουσιάζω συνδέεται συνειρμικά με την πόλη και τον τόπο που επισκέπτομαι. Απολαμβάνω περισσότερο ένα ταξίδι όταν έχω τη δυνατότητα να καταγράψω οπτικές πληροφορίες. Οι ζωγραφικές σημειώσεις είναι ένα σημαντικό κομμάτι για εμένα. Έχουν περάσει πλέον στον καθημερινό τρόπο ζωής μου. Εσωτερικεύω έτσι με αυτό τον τρόπο τις εικόνες και τις στιγμές. Εάν κάτι με συγκινεί ιδιαίτερα δεν θα βγάλω τη φωτογραφική μηχανή αλλά το μπλοκ σχεδίου. Έχω δοκιμάσει σε κάποιο ταξίδι να τις αντικαταστήσω με φωτογραφικές σημειώσεις κάτι που στο τέλος όμως δεν έφερε το επιθυμητό για εμένα αποτέλεσμα. Καταλήγεις να βρίσκεσαι συνέχεια πίσω από τη μηχανή, χάνεις τη χαρά της παρατήρησης. Η χαρά της παρατήρησης βρίσκεται στον πυρήνα των έργων αυτών. Τα προσχέδια της σειράς ξεκίνησαν όταν ήμουν φοιτητής στην Ελβετία. Κατά την εποχή εκείνη των σπουδών, ως φοιτητές σ’ ένα ζωγραφικό εργαστήριο δίναμε μεγάλη σημασία στην παρατήρηση. Ποιητικότητα και η χαρά της παρατήρησης που κάθε φορά ανακαλύπτεις φώτα και αντανακλάσεις είναι για εμένα το σημαινόμενο της ζωγραφικής διάθεσης. Παρατηρώντας δίνεις στον εαυτό σου το χρόνο να εστιάσεις ανάμεσα στο φλιτζάνι και το ποτήρι και να δεις διαφορετικά το χώρο. Ένα κλικ δεν μπορεί ποτέ να είναι ένας αφιερωμένος χρόνος στην παρατήρηση και την καταγραφή. Ο Paul Klee λέει «ούτε μια μέρα χωρίς γραμμή» και το πιστεύω και εγώ. Εάν δεν ζωγραφίσω μια μέρα θα κρατήσω σίγουρα κάποιες σημειώσεις πάνω σε κάτι που θα δω και θα θέλω να ψάξω ή να μελετήσω.

Μαρία Ξυπολοπούλου – Γιώργος Σαλταφέρος

• Μπορούμε να παρατηρήσουμε ωστόσο ότι οι ανθρώπινες φιγούρες απουσιάζουν από τα έργα σας.

Όταν ζωγραφίζεις σ ένα δημόσιο χώρο είναι δύσκολο να προκαλείς ενόχληση στους υπόλοιπους. Προσπαθώ η παρουσία μου να είναι διακριτική. Όταν επιλέξω να εντάξω στη δουλειά μου κάποια φιγούρα προσπαθώ να μην αφήνω ορατά τα χαρακτηριστικά ή να την προσεγγίσω από μια άλλη οπτική γωνία αποφεύγοντας έτσι να προκαλέσω ενόχληση ή νευρικότητα.

• Πώς προέκυψε η επιλογή της μικρής κλίμακας των έργων, ανάλογη με εκείνη των προσχεδίων που βλέπουμε στα τετράδια σχεδίου σας ;

Γιώργος Σαλταφέρος – Spatial Memory

Η μικρή κλίμακα δίνει στα έργα της σειράς ένα «σύντομο» μέγεθος όπως σύντομες είναι και οι ανάσες μιας ανάμνησης, σαν ένα flash back. Σε κάποια έργα ωστόσο επέλεξα να μεγαλώσω την κλίμακα για λόγους αισθητικής –  ήθελα τη συγκεκριμένη σύνθεση να την δω σε πιο μεγάλο μέγεθος- ή λόγου κάποιου συναισθηματικού δεσίματος με τον απεικονιζόμενο χώρο.

Last modified: 01/05/2017