Γιάννης Πετρής: Για λιγότερο γκρίζο και περισσότερο πράσινο στις σύγχρονες πόλεις

Ο Γιάννης Πετρής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Σπούδασε ζωγραφική με καθηγητή το Χρόνη Μπότσογλου και σκηνογραφία με καθηγητή τον Γιώργο Ζιάκα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από το 1990 έως το 1997 από όπου αποφοίτησε με τον βαθμό άριστα. Συναντήσαμε τον Γιάννη Πετρή και συζητήσαμε μαζί του με αφορμή την ατομική του έκθεση που φιλοξενείται στη γκαλερί Genesis με τίτλο «Ελεύθερος χρόνος, χρόνος ελεύθερος»  και  την καλλιτεχνική διεύθυνση της οποίας έχει ο Γιώργος Τζάνερης.

Ο χρόνος ο παρών και ο χρόνος ο παρελθών
είναι ίσως παρόντες στον μελλούμενο χρόνο

T. S. Eliot

Ελεύθερος χρόνος, χρόνος ελεύθερος είναι ο τίτλος της έκθεσης που παρουσιάζεται. Θα ήθελα να μας μιλήσετε λίγο για το πώς πραγματεύεστε μέσα από τα έργα στην έννοια του χρόνου. 
Ο ελεύθερος χρόνος αφορά τους ανθρώπους που βλέπουμε στον καμβά να απολαμβάνουν τη σχέση τους με τη φύση και το πράσινο. Οι φιγούρες των έργων είναι ανέμελες και ήρεμες,  βρίσκονται τοποθετημένες σε ένα περιβάλλον που τους είναι ευχάριστο, ένα περιβάλλον ξεκούρασης και όχι εργασίας. Η φράση  «χρόνος ελεύθερος» αναφέρεται στη στιγμιαία ανατύπωση των ανθρώπινων αυτών στιγμών μέσα στο χρόνο. Εάν παρατηρήσει κανείς τα έργα θα δει πως μοιάζει σαν ο χρόνος να έχει παγώσει σε μια στιγμή και εγώ να την αποτυπώνω στη ζωγραφική επιφάνεια. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι ο τίτλος της παρούσας δουλειάς δόθηκε στη συνέχεια όταν παρατηρήσαμε μαζί με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της έκθεσης ότι το στοιχείο του χρόνου αποτελούσε τον κοινό παρονομαστή για όλα τα έργα.

Οι τίτλοι των έργων  εισάγουν και εκείνοι με τη σειρά τους τον επισκέπτη στη χρονική διάσταση που χαρακτηρίζει τα έργα. Αλήθεια, πώς προέκυψαν οι συγκεκριμένοι τίτλοι;
Οι τίτλοι των έργων προέκυψαν και εκείνοι εκ των υστέρων, όταν επιλέχθηκε η ενότητα που θα παρουσιαστεί στην παρούσα έκθεση. Ήθελα κάθε έργο να είναι μια ξεχωριστή ιστορία, να πιάσω κατά κάποιο τρόπο μια στιγμή του χρόνου και να την αποτυπώσω στο έργο αφήνοντάς το από εκεί και πέρα  ανοιχτό στις ερμηνείες του θεατή.

Τι χαρακτηρίζει τα έργα της έκθεσης ως προς το περιεχόμενό τους;
Στα έργα της έκθεσης αποτυπώνονται εικόνες που αφορούν το πράσινο στην πόλη και το πώς οι σύγχρονοι αστοί εντάσσονται μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον που τους περικλείει και αυτό συνδέεται μια ιδιαίτερη απόλαυση σε ανέμελες στιγμές του ελεύθερού τους χρόνου. Η ιδέα μιας τέτοιας ενότητας έργων υπήρχε καιρό στο μυαλό μου αλλά ήθελα να κατασταλάξει πρώτα και μετά να την δουλέψω και να την παρουσιάσω στο κοινό.  Πρόκειται για εικόνες που μου τυπώνονται στο μυαλό από την προσωπική μου εμπειρία στην πόλη. Συχνά φωτογραφίζω μάλιστα ή αντλώ στοιχεία από φωτογραφικό υλικό. Όταν κοιτάμε λοιπόν μια εικόνα πολλές φορές βλέπουμε σε αυτή εικόνες που έχουμε δει από αλλού, έχει να κάνει με την οπτική λειτουργία. Χρειάζεται λοιπόν χρόνος για να ξεκαθαρίσω όλες αυτές τις προσλαμβάνουσες εικόνες και να κατασταλάξω στο πώς θα περάσω στη δημιουργία των δικών μου ζωγραφικών συνθέσεων. Έψαχνα να βρω σε όλες αυτές τις εικόνες κάτι που μόνο εγώ θα μπορούσα δω.
Το παραμικρό που κοιτάμε γύρω μας περιέχει κάτι το άγνωστο και αυτό είναι που έψαχνα να εντοπίσω. Εν μέρει επεδίωκα  θα λέγαμε κάποια  πρωτοτυπία. Η ομορφιά που έχω εισπράξει από το πράσινο της πόλης δεν ήθελα να περιοριστεί στην προσωπική μου εμπειρία αλλά ήθελα να την βιώσω και βλέποντας τους άλλους ανθρώπους να την απολαμβάνουν. Η ευαισθησία που βγάζουν τα έργα μικρών διαστάσεων με βοήθησε να αναδείξω μια πτυχή του «ρομαντισμού» τους. Ίσως ακόμη και κάποιο φανταστικό στοιχείο που ξεπηδά.
Εν μέρει πρόκειται για μια ανθρωποκεντρική ζωγραφική. Όλα έχουν μια μετρημένη ένταση ώστε ταυτόχρονα να είναι ένα αστικό τοπίο αλλά να υπάρχει και η ανθρώπινη φιγούρα ή να υπονοείται η ύπαρξή της. Σίγουρα δεν είναι τοπιογραφία αυτό που κάνω. Είμαι παιδί της πόλης και μου αρέσει να ζω σε αυτή. Το πράσινο στο αστικό τοπίο σαν ζωγραφικό θέμα με ενδιαφέρει πολύ. Ήθελα να βγάλω στον καμβά εικόνες από την καθημερινότητα, να υμνήσω την ομορφιά του πράσινου των κήπων, των δημόσιων χώρων, των πάρκων.

Πώς προέκυψε το ενδιαφέρον σας για το πράσινο στο αστικό τοπίο; Στα έργα σας βλέπουμε τον άνθρωπο να βρίσκεται σε πλήρη συμφιλίωση με το πράσινο. Φύση και αστικό τοπίο συνυπάρχουν αρμονικά στον καμβά σας. Αυτό αποτελεί ίσως ένα ειρωνικό σχόλιο για τα σύγχρονα αστικά κέντρα όπου το πράσινο τείνει να εκλείπει ολοένα και περισσότερο;
Νομίζω όταν βλέπεις μια εικόνα και σε αγγίζει σαν εικαστικός σκέφτεσαι πώς θα μπορούσες να την παγώσεις στο χρόνο.  Έχω ζήσει στην πόλη και στην επαρχία. Το πράσινο στο αστικό τοπίο ήταν για εμένα ένα στοιχείο που με γοήτευε ανέκαθεν. Οι εικόνες των έργων μου είναι συνδεδεμένες αναμφίβολα και με τη δική μου προσωπική εμπειρία και σχέση με το πράσινο στοιχείο της πόλης. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την ευχάριστη και γαλήνια αίσθηση που έχω εισπράξει όταν βρισκόμουν σε μικρούς κήπους ή πάρκα της πόλης μέσα από τα οποία μπορούσα να έχω οπτική επαφή με το αστικό στοιχείο (βλ. γκρίζα κτήρια) και συγχρόνως να νιώθω ότι βρίσκομαι κάπου άλλου. Κάθε «πράσινος» χώρος στην πόλη είναι σαν μια μικρή όαση, μια μικρή ανάσα. Δεν πρόκειται λοιπόν για κάποιο ειρωνικό σχόλιο, δεν ξεκίνησε τουλάχιστον η σκέψη της δημιουργίας των έργων από εκεί. Αφετηρία ήταν η ομορφιά που έχω εισπράξει από προσωπική μου εμπειρία από τους πράσινους αστικούς χώρους. Ίσως να είναι και μια πρόταση για λιγότερο γκρίζο και περισσότερο πράσινο στις σύγχρονες πόλεις.

Ο καθηγητής Χρόνης Μπότσογλου που προλογίζει  την έκθεση, αναφέρεται στην σου να εντάξεις στην ενότητα των έργων που παρουσιάζεις, πίνακες μικρών διαστάσεων. Θα ήθελα να μας μιλήσεις για το πώς προέκυψαν αυτά τα έργα.
Άρχισα να δουλεύω τις μικρές διαστάσεις τα τελευταία τρία χρόνια. Για εμένα ήταν πρόκληση το να  προσπαθήσω να δημιουργήσω μια δυναμική και στο μικρών διαστάσεων έργο. Νομίζω πως αυτό που παίζει ρόλο είναι το περιεχόμενο ενός έργου και όχι τόσο εν τέλει οι διαστάσεις του. Εάν ένα έργο έχει δυνατό περιεχόμενο θα τραβήξει ούτως ή άλλως το βλέμμα του θεατή. Ένα έργο μεγάλων διαστάσεων μπορεί να εντυπωσιάσει και να τραβήξει την προσοχή του θεατή και μόνο από αυτό του το χαρακτηριστικό.
Οι μικρότερες διαστάσεις, ζητούν από το θεατή να σταθεί στο έργο, να του αφιερώσει χρόνο, να το ανακαλύψει και να παρατηρήσει τις λεπτομέρειες που το κάνουν και εν τέλει να ξεχωρίζει. Τώρα από εκεί και πέρα, όσον αφορά το τεχνικό μέρος, το καθένα έχει διαφορετικές δυσκολίες.
Οι εικόνες που φιλοτεχνείτε, σε αντίθεση με την εποχή των κοινωνικών αναστατώσεων που βιώνουμε, χαρακτηρίζονται από ευημερία και γαλήνη.
Δεν πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης πρέπει απαραίτητα να παίρνει κοινωνικό – πολιτική θέση μέσα από το έργο του. Η τέχνη δεν υποχρεούται να είναι συνδεδεμένη με την πολιτική ή την μίζερη εικόνα της κοινωνίας. Ξεκινώντας να δουλεύω την εν λόγω ενότητα έργων, η αλήθεια είναι ότι μου πέρασε από το μυαλό αυτή η ιδέα, για το κατά πόσο συνδέονται τα έργα με το σήμερα. Ωστόσο, αισθητικά δεν ήθελα να φιλοτεχνήσω μίζερες εικόνες. Ήθελα αντίθετα, μέσα από τις εικόνες ο θεατής να εισπράττει μια αισιοδοξία. Λόγω της κρίσης γίνονται πολλές συζητήσεις και πολλοί καλλιτέχνες έχουν επηρεαστεί και ανταποκριθεί δημιουργικά.  Η κρίση σε κάθε μορφή και επίπεδο νομίζω μας έχει αγγίξει όλους, άλλους βέβαια λιγότερο και άλλους περισσότερο. Ακόμα και τις ανθρώπινες φιγούρες που φιλοτεχνώ ενδέχεται να τις απασχολεί η κρίση σε κάποια άλλη στιγμή της καθημερινότητά τους. Εγώ επιλέγω να παγώσω και να αποτυπώσω μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Θέλω το έργο μου να ηρεμεί τον θεατή, να λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο ως κάθαρση.

Last modified: 04/09/2020