Αγαπημένος Quino. Ο πατέρας της Μαφάλντα ονειρευόταν ένα κόσμο Δικαιοσύνης και Ελευθερίας

Μεγάλωσα με τη Mafalda. Γι’ αυτό στενοχωρήθηκα πραγματικά όταν πέθανε ο πατέρας της Joaquin Salvador Lavado, κατά κόσμον Quino. Αγαπημένος Αργεντίνος σκιτσογράφος. Τρυφερός, ευαίσθητος, έξυπνος, καυστικός, ανήσυχος, γνώριζε σε βάθος τον ανθρώπινο πόνο, γι’ αυτό και μπορούσε να μας κάνει να γελάμε. Υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν δίσταζε μέσω της Μαφάλντας του να ζητά εξηγήσεις για τον Φιντέλ Κάστρο, τα πυρηνικά, τη θέση της γυναίκας, την δικτατορία, τον υπερπληθυσμό, τον πόλεμο, την πείνα, την ανεργία, τις κακές υποδομές, την οικονομία, την πολιτική, τις διεθνείς σχέσεις, το περιβάλλον, την τεχνολογία, τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Αγαπούσε τη ζωή και ονειρευόταν έναν κόσμο όπου θα επικρατούν η ειρήνη, η δημοκρατία, η δικαιοσύνη και η ελευθερία.
Η Μαφάλντα γεννήθηκε από το πενάκι του Quino στις 15 Μαρτίου 1962 για μια διαφημιστική εκστρατεία πλυντηρίων που τελικά δεν εκδόθηκε. Η μάρκα των πλυντηρίων ονομαζόταν Mansfield. Και επειδή στη λέξη της εταιρείας υπήρχαν το M και το A, o όρος που έθεσαν στον δημιουργό ήταν να διαλέξει ένα όνομα που να έχει αυτά τα δύο γράμματα. Έτσι προέκυψε το Mafalda. Η επίσημη πρώτη της, όμως, ήρθε στις 29 Σεπτεμβρίου 1964: εκδιδόταν δυο φορές την εβδομάδα στο περιοδικό «Primera Plana». Μετά το 1973, η Μαφάλντα εμφανίσθηκε κάποιες φορές σε ιστορίες του Quinο, κυρίως για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ επιλέχθηκε το 1977 ως εκπρόσωπος για την Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού της UNICEF.
Διαβάζω ότι η Μαφάλντα υπήρξε πολύ δημοφιλής στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη. Στην Βόρεια Αμερική δεν διαδόθηκε τόσο, ίσως επειδή μερικοί την έβλεπαν παραπλήσια στον Τσάρλι Μπράουν, ή και ίσως επειδή έχει μία ιδιαίτερη αργεντίνικη οπτική που δεν γίνεται κατανοητή από βορειοαμερικανούς. Όταν κυκλοφόρησε στην Ισπανία του Φράνκο, η Μαφάλντα θεωρήθηκε ανάγνωσμα αποκλειστικά για ενήλικες. Στη Βολιβία, τη Χιλή, τη Βραζιλία, τα σκίτσα του Quino λογοκρίθηκαν. Στην Ελλάδα, το πρώτο βιβλίο με σκίτσα της Μαφάλντας εκδόθηκε το 1978 από την «Κολούμπρα». Στη συνέχεια οι ιστορίες της εκδόθηκαν από τη Βαβέλ και μετέπειτα από τις εκδόσεις «Μέδουσα». Σε ένα σκίτσο του ο Quino είχε αναφερθεί στην Ελλάδα: η Mafalda κοιτά μια αφίσα του Παρθενώνα και, βλέποντας το ένδοξο παρελθόν και το σήμερα ως ερείπιο, αισιοδοξεί για το μέλλον.
Μπορεί ο δημιουργός της να πέθανε, αλλά τα σκίτσα της μένουν πίσω για να μας θυμίζουν πόσο ανησυχητικά επίκαιρη παραμένει. Οι ιστορίες είναι γραμμένες το 1960-70 και έτσι κυριαρχούν ο Ψυχρός Πόλεμος και ο Πόλεμος του Βιετνάμ στις ειδήσεις που ακούν οι ήρωες, όμως αυτή η παιδική αφέλεια και περιέργεια της Μαφάλντα σε συνδυασμό με τις ενήλικες αντιλήψεις της είμαι σίγουρη ότι θα συνεχίσουν να προβληματίζουν κι άλλες γενιές που, όπως και η ίδια, θα εξακολουθούν να σιχαίνονται τη σούπα!

Last modified: 02/10/2020