Ένα σχόλιο για την πρώτη περιοδική έκθεση στο ΕΜΣΤ

Είδα την πρώτη περιοδική έκθεση «Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα-Αμβέρσα» στην πολυαναμενόμενη δημόσια λειτουργία του ΕΜΣΤ. Όπως γράφει και το φυλλάδιο που τη συνοδεύει, «η έκθεση διαρθρώνεται γύρω από 22 έννοιες με αντίστοιχα έργα τριών καλλιτεχνών σε διάλογο γύρω από την έννοια αυτή». Έννοιες, που υπάρχουν αναγκαστικά, για να δικαιολογήσουν τις πράξεις και τις χειρονομίες.
«Η έκθεση εκφράζει την κοινή πεποίθηση των δύο μουσείων ότι τα έργα τέχνης έχουν την ικανότητα να μεταδίδουν συνεχώς καινούργιες σημασίες και ανοιχτές ερωτήσεις […]». Μια ακόμη πρόταση παρμένη από το φυλλάδιο. Είναι καινούργιες οι έννοιες πλούσιος και φτωχός, αλήθεια και ψέμα, ταξίδι, ντοκουμέντο, κοινωνικοπολιτικά προβλήματα; Είναι καινούργια η ερώτηση αν το αντικείμενο μπορεί να είναι έργο τέχνης ; – κουβέντα που ξεκίνησε από την “Κρήνη” (το περιβόητο ουρητήριο) του Duchamp;
Το 1992, η κοινωνιολόγος Raymonde Moulin έγραφε στο βιβλίο της «Ο καλλιτέχνης, οι θεσμοί και η αγορά»: «Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες δουλεύουν μέσα σε ένα χώρο ανταγωνισμού, και η τέχνη τους, που δεν προέρχεται από μία παράδοση – ούτε από ένα επάγγελμα – σύμφωνα με τον κοινωνιολογικό όρο – είναι, σήμερα, η νέα εδραιωμένη τέχνη».
Εμείς φαίνεται ότι το συζητάμε σήμερα. Σήμερα φαίνεται να μιλάμε και για τον φόβο της παραστατικότητας ή για τις θεωρίες που θέλουν να δικαιολογήσουν μία τελεία σε ένα μουσαμά.
Να σας πω τη γνώμη μου; Δεν ξέρω αν θα μπορέσει να υπάρξει στο μέλλον κάποια «καινούργια» σημασία. Αυτή τη στιγμή πάντως δεν υπάρχει το «δεν έχει ξαναγίνει» που είναι το μόνιμο άγχος πολλών καλλιτεχνών. Υπάρχει η αλήθεια του καθενός που μπορεί να εκφραστεί με το μέσο που αυτός κάθε φορά επιλέγει.
Πραγματικά, τα μόνα έργα που ξεχώρισα από αυτήν την έκθεση ήταν των : Κανιάρη, Τσόκλη, Χρύσας, Βαρώτσου και Μπάικα. Και αυτά, κρίνοντάς τα στο πλαίσιο του χρόνου στον οποίο έγιναν. Όλα τα υπόλοιπα μου φάνηκαν «κοροϊδία» που την έχουμε πληρώσει ακριβά. Δεν διαθέτουν καμία πνευματικότητα και δεν ανήκουν ούτε στο χώρο της φαντασίας ούτε του συμβολικού ούτε προβάλλουν μέσα από μία άλλη πραγματικότητα. Αυτά τα στοιχεία, για μένα πάντα, δίνουν αξία στην τέχνη.
Τέλος, σύγχρονη τέχνη, σύμφωνα με τον ορισμό της, θεωρείται ό,τι συμβαίνει σήμερα. Και αυτά που είδα δεν μου φάνηκαν καθόλου «σύγχρονα».
Ελπίζω να δούμε σύντομα και τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου για να μπορέσουμε να έχουμε ολοκληρωμένη άποψη γι’ αυτό.

Last modified: 16/01/2017