Έλσα Χαραλάμπους: Ένα πέρασμα στο χρόνο... Με αφορμή την έκθεση «PASS Age»

Γράφει η
Ειρήνη Λεοντακιανάκου,
Λέκτορας στην Ιστορία της Τέχνης Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Πέρασμα στον χρόνο, πέρασμα στον χώρο. Με τη διπλή αυτή έννοια “παίζει” η Έλσα Χαραλάμπους σε μια διπλή έκθεση: μια εγκατάσταση στην παρόδιο στοά (ιδιοκτησίας του ΕΚΠΑ που το συνδιοργανώνει) στο σταυροδρόμι των οδών Αιόλου, Κολοκοτρώνη, Βασιλικής και στο μπαρ Booze στην οδό Κολοκοτρώνη. Οι βιτρίνες των καταστημάτων μοιάζουν να έχουν σκεπαστεί με graffiti, ενώ στο Booze, τεράστια κεφάλια τραβούν το βλέμμα των θαμώνων.
Η δουλειά αυτή υλοποιήθηκε την περίοδο των σπουδών της καλλιτέχνιδος στην ΑΣΚΤ στο εργαστήρι του Τριαντάφυλλου Πατρασκίδη, το 1998 (διπλωματική εργασία). Παρόλο που είχε αξιολογηθεί με Άριστα, θεωρήθηκε τότε αντιεμπορική και κατέληξε στα συρτάρια. Είκοσι χρόνια μετά, δόθηκε η ευκαιρία, τα έργα αυτά να βρουν τη θέση που τους ταιριάζει σε μια διπλή έκθεση στο κέντρο της Αθήνας.
Πρόκειται για πορτρέτα μεγάλων διαστάσεων (1,50 x 1,30 m). Ο καθαρά εξπρεσιονιστικός τους χαρακτήρας προκύπτει από τις αδρές, σκληρές πινελιές τόσο των ασπρόμαυρων όσο και των έγχρωμων έργων. Στην περίπτωση των τελευταίων, εντύπωση προκαλεί η χρήση καθαρών έντονων χρωμάτων και η ανάδειξη των αντιθέσεων. Αναζητώντας καινούριες ποιότητες και υφές, συνδυάζει υλικά από διαφορετικές τεχνικές όπως κονίαμα, ψηφίδα, πάστα, δημιουργώντας ανάγλυφα μέρη πάνω στον καμβά.
Όπως αναφέρει η Χαραλάμπους: «Στα έργα αυτά επιχειρώ να εκφράσω άμεσα και αυθόρμητα ψυχολογικές καταστάσεις με τις οποίες όλοι έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι στην καθημερινότητά μας. Προσπαθώ να αποκρούσω τη ρεαλιστική, ωραιοποιημένη εικόνα και να προβάλω το καθαρά υποκειμενικό στοιχείο, που μερικές φορές αποκτά εκρηκτικό χαρακτήρα». Στόχος της μια «αυτοτελής ζωγραφική πραγματικότητα, αποδεσμευμένη από τον φυσικό κόσμο».
Πολύ μεγάλη τόλμη χαρακτηρίζει τον τρόπο έκφρασής της. Έντονα χρώματα, δυνατά και τονισμένα περιγράμματα, διαστρέβλωση της γραμμής μέχρι την παραμόρφωση, υπερβολή είναι κάποια από τα εξπρεσιονιστικά χαρακτηριστικά που συνεπαίρνουν τον θεατή.
Είκοσι χρόνια μετά τη δημιουργία τους τα έργα αυτά διατηρούν αναλλοίωτη τη ζωντάνια τους. «Βρήκα έναν όγκο σχεδίων που έγιναν πριν και παράλληλα με τα λάδια σε τελάρα. Τα άνοιξα και με είδα πριν είκοσι χρόνια. Σιδέρωσα τα σχέδια παράλληλα με το τσαλακωμένο παρελθόν. Με αναγνώρισα και τα αναγνώρισα…
Μου άρεσαν και θέλησα να κάνω το πέρασμα, σε μια περιοχή-πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν…» εξηγεί η Χαραλάμπους.
‘Ετσι προέκυψε ο τίτλος της διπλής αυτής έκθεσης: Το Παρελθόν στο παρόν, ένα πέρασμα στο χρόνο. Aυθόρμητα σχεδόν της ήρθε η λέξη που σηματοδοτεί την εικαστική δράση στους δυο χώρους: «Pass age». Ήρθε σαν κλειδί pass par tout…